Orany (gmina w powiecie wileńsko-trockim)
Orany – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1925–1939 w województwie nowogródzkim / województwie wileńskim w Polsce (obecnie na Litwie). Siedzibą władz gminy były Orany (Varėna)[3].
| gmina wiejska | |||
| 1925–1939[1] | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo |
1925–26: nowogródzkie | ||
| Powiat |
1925–26: lidzki | ||
| Siedziba | |||
| Powierzchnia (1937) |
534,3[2] km² | ||
| Populacja (1931) • liczba ludności |
| ||
| • gęstość |
18,8 os./km² | ||
| Szczegółowy podział administracyjny (1937) | |||
| |||
Gminę Orany utworzono 1 lipca 1925 roku w powiecie lidzkim w woj. nowogródzkim z części obszaru gminy Koniawa oraz z miejscowości, które stanowiły odcinek byłego pasa neutralnego, położone na prawym brzegu rzeki Uły[4]. 1 lipca 1926 roku gminę przyłączono do powiatu wileńsko-trockiego w woj. wileńskim[5]. Po manewrze tym powstała styczność pomiędzy województwami wileńskim a białostockim.
3 czerwca 1930 roku do gminy Orany przyłączono pozostały obszar zniesionej gminy Koniawa[6].
Po wojnie obszar gminy Orany został odłączony od Polski i włączony do Litewskiej SRR.
Uwaga!
Nie mylić z gminą Orany w powiecie trockim z siedzibą w Oranach (obecnie Senoji Varėna lub Stare Orany), położonych 4 km na północ od Oran[7] na prawym brzegu Mereczanki; w latach międzywojennych miejscowość ta była dużo większa od Oran na południowym brzegu (dzisiaj jest odwrotnie)[8]. W związku z demarkacją granicy z Litwą Środkową północna część gminy Orany weszła w skład Litwy Kowieńskiej, natomiast obszar wokół "południowych" Oran (należący początkowo też do gminy Orany[9]) znalazł się w strefie tzw. pasa neutralnego. Odcinek ten (bez formalnego statusu gminy) przyznano Polsce w lutym 1923 w myśl decyzji Rady Ambasadorów i dołączono do przyległego powiatu lidzkiego[10] w woj. nowogródzkim[11][12][13]. Dopiero w 1925 roku z północnej części tego obszaru (oraz z części gminy Koniawa jak wyżej) powstała nowa gmina Orany, natomiast z południowej części (na lewym brzegu Uły)[14] utworzono nową gminę Marcinkańce w powiecie grodzieńskim w woj. białostockim[4].
Przypisy
edytuj- ↑ W czasie II wojny światowej poza administracją polską; po II wojnie światowej poza granicami Polski.
- ↑ a b c Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej - Tom I - Województwo Wileńskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1938
- ↑ Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej - podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
- ↑ a b Dz.U. z 1925 r. nr 16, poz. 110, skorygowany przez Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 53
- ↑ Dz.U. z 1926 r. nr 45, poz. 277
- ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 42, poz. 365
- ↑ W 1984 obie miejscowości połączono, lecz już w 1994 ponownie rozdzielono
- ↑ WIG - Mapa Operacyjna Polski 1:300 000
- ↑ Gmina Orany, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 572.
- ↑ Odcinek byłej gminy Orany na lewym brzegu Uły przyłączono do powiatu grodzieńskiego w woj. białostockim
- ↑ Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej: Rocznik Statystyki Rzeczypospolitej Polskiej, R. 1, cz. 2 (1920/1922). s. 359-360. [dostęp 2010-11-21]. (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej: Rocznik Statystyki Rzeczypospolitej Polskiej, R. 3 (1924). s. przypis na s. 8. [dostęp 2010-11-21]. (pol.).
- ↑ Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN, 2005, s. 23. ISBN 83-87954-66-7.]
- ↑ Także z lewobrzeżnej części dawnej gminy Merecz
