Merecz – dawna gmina wiejska istniejąca na Wileńszczyźnie (obecnie na Litwie). Siedzibą władz gminy było miasteczko Merecz.

Merecz
gmina wiejska
1919–1920
Państwo

 Polska

Województwo

(1919–1920: okręg wileński)

Powiat

trocki

Siedziba

Merecz

Populacja (1919)
• liczba ludności


5 303[1]

Położenie na mapie Polski w 1939
Mapa konturowa Polski w 1939, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Merecz”
54°09′36,0000″N 24°10′48,0000″E/54,160000 24,180000

Początkowo gmina należała do powiatu trockiego w guberni wileńskiej[2]. 7 czerwca 1919 jednostka weszła w skład utworzonego pod Zarządem Cywilnym Ziem Wschodnich okręgu wileńskiego[1][3], przejętego 9 września 1920 przez Tymczasowy Zarząd Terenów Przyfrontowych i Etapowych[4].

W związku z demarkacją granicy z Litwą Środkową w 1920 roku północna część gminy weszła w skład Litwy Kowieńskiej, natomiast południowy fragment (na prawym brzegu Mereczanki) znalazł się w strefie tzw. pasa neutralnego. Odcinek ten (bez formalnego statusu gminy) przyznano Polsce w lutym 1923 w myśl decyzji Rady Ambasadorów i dołączono do przyległego powiatu grodzieńskiego[5] w woj. białostockim[6][7][8].

Dopiero w 1925 roku z omawianego obszaru (oraz z południowej części dawnej gminy Orany) powstała nowa gmina Marcinkańce w powiecie grodzieńskim w woj. białostockim[9]

Przypisy

edytuj
  1. a b Spis ludności na terenach administrowanych przez Zarząd Cywilny Ziem Wschodnich z mapą, Eugenjusz Romer, Lwów-Warszawa, 1919
  2. Gmina Merecz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 257.
  3. Dz. Urz. ZCZW z 1919 r. Nr 5, poz. 41
  4. Dziennik Rozkazów z 1920 r. Nr 35, poz. 753
  5. Analogicznie, odcinek byłej gminy Orany na prawym brzegu Uły przyłączono do powiatu lidzkiego w woj. nowogródzkim
  6. Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej: Rocznik Statystyki Rzeczypospolitej Polskiej, R. 1, cz. 2 (1920/1922). s. 359-360. [dostęp 2010-11-21]. (pol.).
  7. Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej: Rocznik Statystyki Rzeczypospolitej Polskiej, R. 3 (1924). s. przypis na s. 7. [dostęp 2010-11-21]. (pol.).
  8. Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku. Warszawa: Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN, 2005, s. 23. ISBN 83-87954-66-7.
  9. Dz.U. z 1925 r. nr 16, poz. 110, skorygowany przez Dz.U. z 1926 r. nr 7, poz. 53