Opiętek zwężony
Opiętek zwężony[1] (Agrilus angustulus) – gatunek chrząszcza z rodziny bogatkowatych i podrodziny Agrilinae.
| Agrilus angustulus | |||
| (Illiger, 1803) | |||
.png)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Podplemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
opiętek zwężony | ||
| Synonimy | |||
| |||
Taksonomia
edytujGatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1803 roku przez Johanna Karla Wilhelma Illigera pod nazwą Buprestis angustulus[2].
Morfologia
edytujChrząszcz o mocno wydłużonym ciele długości od 4 do 6,5 mm. Ubarwienie wierzchu ciała miewa metalicznie zielone, oliwkowe, zielononiebieskie, ciemnoniebieskie lub spiżowobrązowe[3][1]. Głowa zaopatrzona jest w duże oczy niemal stykające się z przednią krawędzią przedplecza. Niezbyt wypukłe czoło nie ma głębokiej bruzdy podłużnej, a u samicy jest ono tak szerokie jak długie, wskutek czego oczy u wierzchołka leżą dalej od siebie niż w przypadku opiętka bruzdkowanego. Czułki mają wierzchołkowe człony z szypułkowato przewężonymi podstawami. Przedplecze ma podwójną krawędź boczną i żeberka przy tylnych kątach. W przeciwieństwie do opiętka zielonego pozbawione jest poprzecznego wcisku[3]. Tarczka wyposażona jest w dobrze widoczne żeberko poprzeczne[3][1]. Przedpiersie ma płat przedni głęboko, nieco V-kształtnie wycięty[3]. Wyrostek międzybiodrowy przedpiersia ma równoległe boki[3][1]. U samca drugi z widocznych sternitów odwłoka ma dwa guzki na krawędzi tylnej. Rowek wzdłuż krawędzi ostatniego widocznego sternitu przy wierzchołku odgięty do wewnątrz[3].
Ekologia i występowanie
edytujOwad ten zasiedla lasy, parki i nasadzenia przydrożne. Larwy są kambio- i ksylofagiczne. Rozwój przechodzą w gałęziach drzew młodych i wierzchołkowych partii drzew starszych, a także w gałęziach obłamanych oraz ściętych drągowinach[4]. Żerują głównie na dębach[4], w tym dębie algierskim, bezszypułkowym, burgundzkim, korkowym, omszonym, ostrolistnym, skalnym, szypułkowym, węgierskim, żółtawym i Quercus pyrenaica, ale podawane są też z buka zwyczajnego, chmielograbu europejskiego, grabu zwyczajnego, kasztana jadalnego, klonu polnego, leszczyny pospolitej i orzecha włoskiego[5]. Osobniki dorosłe obserwuje się od maja do sierpnia[3][4]. Prowadzą żer uzupełniający na młodych liściach i pędach roślin pokarmowych[1].
Gatunek palearktyczny, znany z Portugalii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Monako, Belgii, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Białorusi, Ukrainy, Mołdawii, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji, europejskiej części Turcji, europejskiej[2] i syberyjskiej części Rosji, okolic Morza Kaspijskiego[4] oraz Afryki Północnej[2][4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Agrilus angustulus – Opiętek zwężony. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2023-08-14].
- ↑ a b c Agrilus angustulus (Illiger, 1803). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2023-08-14].
- ↑ a b c d e f g Karl Wilhelm Harde: Familie Buprestidae (Prachtkäfer). W: Die Käfer Mitteleuropeas Band 6: Diversicornia. Heinz Freude, Karl Wilhelm Harde, Gustav Adolf Loshe (red.). Krefeld: Goecke & Evers Verlag, 1979, s. 204–247.
- ↑ a b c d e B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Katalog Fauny Polski. Część XXIII, zeszyt 10. Chrząszcze – Coleoptera. Buprestoidea, Elsubauratusoidea i Cantharoidea.. Warszawa: 1985.
- ↑ Willem N. Ellis: Agrilus angustulus (Illiger, 1803). [w:] Plant Parasites of Europe. Leafminers, galls and fungi [on-line]. bladmineerders.nl, 2001-2023. [dostęp 2023-08-14].