Dąb burgundzki (Quercus cerris L.) – gatunek drzewa z rodziny bukowatych (Fagaceae). Pochodzi z południowo-wschodniej Europy i Azji Mniejszej.

Dąb burgundzki
Ilustracja
Dąb burgundzki
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

bukowce

Rodzina

bukowate

Rodzaj

dąb

Gatunek

dąb burgundzki

Nazwa systematyczna
Quercus cerris L.
Sp. pl. 2:997. 1753[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Zasięg
Mapa zasięgu

Morfologia

edytuj
 
Owoce w okrywach
 
Liście
 
Pąki
Pokrój
Korona początkowo bardzo luźna i smukła, ze stromo wzniesionymi, cienkimi, dość regularnie ułożonymi konarami, natomiast u starszych drzew silniej sklepiona o kulistym zarysie, z głównymi gałęziami odchodzącymi promieniście w górę. Osiąga 35 m wysokości.
Pień
Mocny, rośnie prosto, w dolnej części z niezbyt licznymi gałęziami. Kora gruba, szorstka, koloru popielatoszarego, wyraźnie bruzdowana, często odpadająca małymi płytkami.
Liście
Długości 8-11 cm, szerokości około 5 cm. Podłużne, z wrębami, mają ogonki długości 2,5 cm, opadają na zimę. Na obu końcach równomiernie klinowato zwężone, po obu stronach z siedmioma - dziewięcioma niejednakowej wielkości klapami, rozdzielonymi przez ostro zbiegające zatoki. Blaszki liścia zwykle tylko do połowy wcięte. Klapy okrągławe lub delikatnie zaostrzone, z małym ząbkiem na szczycie. Często jednak całkiem tępe. Wierzchnia strona liścia jest ciemnozielona i błyszcząca (młode liście są szorstkie i lekko owłosione). Spodnia jaśniejsza i pokryta miękkim meszkiem, który utrzymuje się przez cały okres wegetacyjny.
Kwiaty
Męskie w postaci kotków z żółtymi pręcikami, żeńskie na krótkich szypułkach, pojedynczo lub w grupach. Kwitnie wczesną wiosną od kwietnia do maja.
Owoce
Żołędzie dojrzewają dopiero w drugim roku. Owalne, 2,5 cm długości, brązowe osadzone w zdrewniałej miseczce pokrytej włosowatymi łuskami.

Biologia i ekologia

edytuj

Rośnie w miejscach o łagodnym, śródziemnomorskim klimacie, występuje przeważnie do 800 m n.p.m., w południowej części zasięgu do 1500 m n.p.m. Rośnie na glebach obojętnych lub lekko kwaśnych. Czasami bywa sadzony w parkach i ogrodach, niekiedy dziczeje.

Zastosowanie

edytuj
  • Drewno dębu burgundzkiego jest dość mocne i twarde. Pod względem jakości odpowiada ono drewnu większości innych dębów i jest stosowane w produkcji mebli[5].

Obecność w kulturze i sztuce

edytuj

Niewielki okaz dębu burgundzkiego występuje w tle malarskim sceny "Spotkanie Joachima z Anną" w ołtarzu Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie[6].

Przypisy

edytuj
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-11-24] (ang.).
  3. Quercus cerris. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-11-24]. (ang.).
  4. Quercus cerris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 130-131. ISBN 83-7129-141-8.
  6. Władysław Szafer: Kwiaty w ołtarzu Wita Stwosza, w: "Kwiaty w naturze i sztuce", Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958, s. 102-117