Dąb burgundzki
Dąb burgundzki (Quercus cerris L.) – gatunek drzewa z rodziny bukowatych (Fagaceae). Pochodzi z południowo-wschodniej Europy i Azji Mniejszej.
Dąb burgundzki | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
dąb burgundzki |
Nazwa systematyczna | |
Quercus cerris L. Sp. pl. 2:997. 1753[3] | |
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
Zasięg | |
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Korona początkowo bardzo luźna i smukła, ze stromo wzniesionymi, cienkimi, dość regularnie ułożonymi konarami, natomiast u starszych drzew silniej sklepiona o kulistym zarysie, z głównymi gałęziami odchodzącymi promieniście w górę. Osiąga 35 m wysokości.
- Pień
- Mocny, rośnie prosto, w dolnej części z niezbyt licznymi gałęziami. Kora gruba, szorstka, koloru popielatoszarego, wyraźnie bruzdowana, często odpadająca małymi płytkami.
- Liście
- Długości 8-11 cm, szerokości około 5 cm. Podłużne, z wrębami, mają ogonki długości 2,5 cm, opadają na zimę. Na obu końcach równomiernie klinowato zwężone, po obu stronach z siedmioma - dziewięcioma niejednakowej wielkości klapami, rozdzielonymi przez ostro zbiegające zatoki. Blaszki liścia zwykle tylko do połowy wcięte. Klapy okrągławe lub delikatnie zaostrzone, z małym ząbkiem na szczycie. Często jednak całkiem tępe. Wierzchnia strona liścia jest ciemnozielona i błyszcząca (młode liście są szorstkie i lekko owłosione). Spodnia jaśniejsza i pokryta miękkim meszkiem, który utrzymuje się przez cały okres wegetacyjny.
- Kwiaty
- Męskie w postaci kotków z żółtymi pręcikami, żeńskie na krótkich szypułkach, pojedynczo lub w grupach. Kwitnie wczesną wiosną od kwietnia do maja.
- Owoce
- Żołędzie dojrzewają dopiero w drugim roku. Owalne, 2,5 cm długości, brązowe osadzone w zdrewniałej miseczce pokrytej włosowatymi łuskami.
Biologia i ekologia
edytujRośnie w miejscach o łagodnym, śródziemnomorskim klimacie, występuje przeważnie do 800 m n.p.m., w południowej części zasięgu do 1500 m n.p.m. Rośnie na glebach obojętnych lub lekko kwaśnych. Czasami bywa sadzony w parkach i ogrodach, niekiedy dziczeje.
Zastosowanie
edytujObecność w kulturze i sztuce
edytujNiewielki okaz dębu burgundzkiego występuje w tle malarskim sceny "Spotkanie Joachima z Anną" w ołtarzu Wita Stwosza w Kościele Mariackim w Krakowie[6].
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-11-24] (ang.).
- ↑ Quercus cerris. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-11-24]. (ang.).
- ↑ Quercus cerris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Bruno T. Kremer: Drzewa. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 130-131. ISBN 83-7129-141-8.
- ↑ Władysław Szafer: Kwiaty w ołtarzu Wita Stwosza, w: "Kwiaty w naturze i sztuce", Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958, s. 102-117
Identyfikatory zewnętrzne:
- BioLib: 3457
- EoL: 1151719
- EUNIS: 172497
- GBIF: 2880580
- identyfikator iNaturalist: 135408
- IPNI: 295941-1
- ITIS: 506534
- NCBI: 39468
- Plant Finder: 280767
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-172055
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:295941-1
- Tela Botanica: 54386
- USDA PLANTS: QUCE
- CoL: 4R4KH