Olingo

Olingo
	Bassaricyon
	J.A. Allen, 1876
	; Olingo puszystoogonowy (B. gabbii)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Rząd	drapieżne
Podrząd	psokształtne
Infrarząd	Arctoidea
Nadrodzina	łasicokształtne
Rodzina	szopowate
Rodzaj	olingo
	Typ nomenklatoryczny
	Bassaricyon gabbi J.A. Allen, 1876
Gatunki
	4 gatunki – zobacz opis w tekście
	4 gatunki – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Olingo^[2] (Bassaricyon) – rodzaj drapieżnych ssaków z rodziny szopowatych (Procyonidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w lasach deszczowych Ameryki Środkowej i Południowej^[3]^[4]^[5].

Charakterystyka

Długość ciała (bez ogona) 30–49 cm, długość ogona 33–53 cm; masa ciała 0,75–1,6 kg^[4]. Średniej wielkości ssaki, prowadzące nadrzewny i nocny tryb życia^[6]^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1876 roku amerykański zoolog Joel Asaph Allen w artykule poświęconym nowemu rodzajowi szopowatych z Kostaryki opublikowanym na łamach Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) olingo puszystoogonowy (B. gabbii).

Etymologia

Bassaricyon: rodzaj Bassaris H. Lichtenstein, 1830 (szopik); κυων kuōn, κυνος kunos ‘pies’^[8].

Podział systematyczny

Badania genetyczne wykazały, że takson ten jest najbliżej spokrewniony z ostronosami (Nasua)^[9]. Po rewizji taksonomicznej przeprowadzonej w 2013 do rodzaju zalicza się cztery gatunki^[10]^[7]^[3]^[6]:

Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[7]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[7]	Podstawowe wymiary^[4]^[7]^[a]	Status IUCN^[11]
Bassaricyon gabbii	J.A. Allen, 1876	olingo puszystoogonowy	gatunek monotypowy	południowy Honduras, Nikaragua, Kostaryka, zachodnia Panama; niezweryfikowane dane z północnej Nikaragui, Hondurasu i Gwatemali, być może reprezentują B. gabbii	DC: 35–49 cm DO: 40–53 cm MC: 1–1,6 kg	LC
Bassaricyon medius	O. Thomas, 1909		2 podgatunki	wschodnia Panama i północno-zachodnia Kolumbia, na zachód od Andów w departamencie Chocó w zachodniej Kolumbii oraz Ekwador	DC: 31–41 cm DO: 35–52 cm MC: 0,9–1,6 kg	LC
Bassaricyon alleni	O. Thomas, 1880	olingo skryty	gatunek monotypowy	Amazonia na wschód od Andów od Wenezueli i Gujany przez północną Brazylię do Ekwadoru, Peru oraz północnej i środkowej Boliwii	DC: 30–45 cm DO: 40–53 cm MC: 0,9–1,6 kg	LC
Bassaricyon neblina	K.M. Helgen, C.M. Pinto, Kays, L.E. Helgen, Tsuchiya, Quinn, D.E. Wilson & Maldonado, 2013	olingo górski	4 podgatunki	Kolumbia (oba zbocza zachodnich i środkowych Andów) i Ekwador (Andy w Pichincha i Cotopaxi)	DC: 32–40 cm DO: 33–43 cm MC: 0,7–1,1 kg	NT

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, NT – gatunek bliski zagrożenia.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

↑ ^a ^b J.A. Allen. Description of a new generic type (Bassaricyon) of Procyonidae from Costa Rica. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 28, s. 20, 1876. (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 163. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 462. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e R. Kays: Family Procyonidae (Raccoons). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 525. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Bassaricyon. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-25].
↑ ^a ^b K.M.K.M. Helgen K.M.K.M. i inni, Taxonomic revision of the olingos (Bassaricyon), with description of a new species, the Olinguito, „ZooKeys”, 324, 2013, s. 1–83, DOI: 10.3897/zookeys.324.5827 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 692. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 133, 1904. (ang.).
↑ K.-P. Koepfli, M.E. Gompper, E. Eizirik, Ch.-Ch. Ho, L. Linden, J.E. Maldonado & R.K. Wayne. Phylogeny of the Procyonidae (Mammalia: Carnivora): Molecules, morphology and the Great American Interchange. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 43 (3), s. 1076–1095, 2007. DOI: 10.1016/j.ympev.2006.10.003. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-22]. (ang.).
↑ Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-12]. (ang.).

[11] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Allen-1] J.A. Allen. Description of a new generic type (Bassaricyon) of Procyonidae from Costa Rica. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 28, s. 20, 1876. (ang.).

[miiz-2] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 163. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-3] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 462. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-4] R. Kays: Family Procyonidae (Raccoons). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 525. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[Wilson&Reeder-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Bassaricyon. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-05-25].

[Helgen&inni-6] K.M.K.M. Helgen K.M.K.M. i inni, Taxonomic revision of the olingos (Bassaricyon), with description of a new species, the Olinguito, „ZooKeys”, 324, 2013, s. 1–83, DOI: 10.3897/zookeys.324.5827 (ang.).

[amw-7] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 692. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Palmer-8] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 133, 1904. (ang.).

[Koepfli&inni-9] K.-P. Koepfli, M.E. Gompper, E. Eizirik, Ch.-Ch. Ho, L. Linden, J.E. Maldonado & R.K. Wayne. Phylogeny of the Procyonidae (Mammalia: Carnivora): Molecules, morphology and the Great American Interchange. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 43 (3), s. 1076–1095, 2007. DOI: 10.1016/j.ympev.2006.10.003. (ang.).

[mdd-10] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-12-22]. (ang.).

[12] Home. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-07-12]. (ang.).

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[a]

[11]