Okręty podwodne typu Amphitrite
Okręty podwodne typu Amphitrite – francuskie oceaniczne okręty podwodne z czasów I wojny światowej i okresu międzywojennego. W latach 1911–1918 w stoczniach Arsenal de Rochefort, Arsenal de Toulon i Arsenal de Cherbourg zbudowano osiem okrętów tego typu. Jednostki weszły w skład Marine nationale w latach 1915–1918, służąc na Morzu Śródziemnym i Adriatyku. Podczas wojny utracono jedną jednostkę („Ariane”), a pozostałe zostały skreślone z listy floty w latach 1925-1935.
| |
| Kraj budowy | |
|---|---|
| Stocznia | |
| Zbudowane |
8 |
| Użytkownicy | |
| Typ poprzedzający | |
| Typ następny | |
| Służba w latach |
1915-1935 |
| Stracone |
1 |
| Uzbrojenie: | |
| 8 torped, 1 działo kal. 47 (75) mm | |
| Wyrzutnie torpedowe: • dziobowe • zewnętrzne |
|
| Załoga |
29 oficerów i marynarzy |
| Wyporność: | |
| • na powierzchni |
414 ton |
| • w zanurzeniu |
609 ton |
| Długość |
53,9 m |
| Szerokość |
5,4 m |
| Zanurzenie |
3,3 m |
| Napęd: | |
| 2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 800 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 700 KM 2 śruby | |
| Prędkość: • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg: | |
| • na powierzchni |
powierzchnia: 1300 Mm przy 10 w. |
Projekt i budowa
edytujOkręty podwodne typu Amphitrite zamówione zostały na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1909 roku[1][2]. Jednostki zaprojektował inż. Julien Hutter, ulepszając swój projekt okrętów typu Clorinde[3].
Spośród ośmiu okrętów typu Amphitrite dwa zbudowane zostało w Arsenale w Rochefort, cztery w Arsenale w Tulonie i dwa w Arsenale w Cherbourgu[1][2]. Stępki okrętów położono w latach 1911–1912[4], zostały zwodowane w latach 1914–1916[1][2], a do służby przyjęto je w latach 1915–1918[4]. Dwie jednostki („Astrée” i „Amarante”) przebudowano w Hawrze na podwodne stawiacze min[1][3]. Nazwy nawiązywały do mitologicznych postaci[5]. Okręty otrzymały numery burtowe Q94-Q101[1].
| Okręt | Stocznia | Początek budowy | Wodowanie | Wejście do służby |
|---|---|---|---|---|
| „Amphitrite” (Q94) | Arsenal de Rochefort | 1911 | 9 czerwca 1914 | 1915 |
| „Astrée” (Q95) | 1912 | 6 grudnia 1915 | czerwiec 1918 | |
| „Artémis” (Q96) | Arsenal de Toulon | 1911 | 14 października 1914 | 1915 |
| „Aréthuse” (Q97) | 1912 | 20 kwietnia 1916 | 1916 | |
| „Atalante” (Q98) | 14 kwietnia 1915 | 1915 | ||
| „Amarante” (Q99) | 11 listopada 1915 | wrzesień 1918 | ||
| „Ariane” (Q100) | Arsenal de Cherbourg | 1911 | 5 września 1914 | 1915 |
| „Andromaque” (Q101) | 1912 | 13 lutego 1915 | 1916 |
Dane taktyczno–techniczne
edytuj
Okręty podwodne typu Amphitrite były średniej wielkości oceanicznymi okrętami podwodnymi o konstrukcji dwukadłubowej[4]. Długość całkowita wynosiła 53,9 metra, szerokość 5,4 metra i zanurzenie 3,3 metra[1][2]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 414 ton, a w zanurzeniu 609 ton (wyporność podwodnych stawiaczy min „Astrée” i „Amarante” wynosiła 440 ton na powierzchni i 610 ton w zanurzeniu)[1][2][a]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa dwusuwowe silniki wysokoprężne MAN (wyprodukowane na licencji we francuskich firmach Chaléessière, Loire, Indret i Schneider) o łącznej mocy 800 koni mechanicznych (KM)[1][3][b]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne Nancy o łącznej mocy 700 KM[1][3]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 13 węzłów na powierzchni i 9,5 węzła w zanurzeniu[1][3][c]. Zasięg wynosił 1300 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym oraz 100 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą[1][2].
Okręty były wyposażone w osiem zewnętrznych wyrzutni torped kalibru 450 mm: dwie na dziobie jednostki oraz sześć systemu Drzewieckiego, z łącznym zapasem 8 torped[1][6]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło działo pokładowe kal. 47 mm M1902 L/50, wymienione przed końcem wojny na działo kal. 75 mm M1897 L/35[3][4].
Załoga pojedynczego okrętu składała się z 29 oficerów, podoficerów i marynarzy[1][5].
Służba
edytujOkręty typu Amphitrite służyły podczas wojny na Morzu Śródziemnym i Adriatyku[3]. „Ariane” została zatopiona 19 czerwca 1917 roku, storpedowana nieopodal Bizerty przez niemiecki okręt podwodny SM UC-22 (śmierć poniosło 21 członków załogi)[5][7]. Pozostałe jednostki przetrwały wojnę i zostały skreślone z listy floty w latach 1925-1935[1][2].
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 211.
- ↑ a b c d e f g Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: 1974, s. 152.
- ↑ a b c d e f g Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 87.
- ↑ a b J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 537.
- ↑ Guðmundur Helgason: Ariane. [w:] Ships hit during WWI [on-line]. u-boat.net. [dostęp 2017-02-26]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Ivan Gogin: AMPHITRITE submarines (1915-1918). Navypedia. [dostęp 2017-02-26]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Guðmundur Helgason: Ships hit by UC 22. uboat.net. [dostęp 2017-02-26]. (ang.).
- Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1974. ISBN 0-7110-0445-5. (ang.).
- Gordon Smith: World War 1 at Sea, FRENCH NAVY. Naval History Homepage. [dostęp 2017-02-26]. (ang.).