Obóz koncentracyjny Yodŏk
Obóz koncentracyjny Yodŏk (obóz nr 15, kor. 요덕 정치범수용소) – zespół obozów internowania i zakładów karnych w Hamgyŏng Południowym, w Korei Północnej, położony w dolinie nad rzeką Ipsok, 68 km na północny wschód od Pjongjangu[2][3]. Prawdopodobnie został zamknięty w 2014 roku[3][4].
| Typ | |
|---|---|
| Odpowiedzialny | |
| Terytorium | |
| Miejsce | |
| Powierzchnia |
37800 ha |
| Liczba więźniów |
ok. 50 tys. (2012)[1] |
| Narodowość więźniów |
Koreańczycy |
Położenie na mapie Korei Północnej  | |
 39°40′27″N 126°51′05″E/39,674167 126,851389
| |
Opis obozu i sytuacja więźniów
edytujInformacje o historii i strukturze obozu koncentracyjnego w Yodŏk są niepełne. Większość danych pochodzi z relacji byłych więźniów tego obozu, którzy zdołali uciec z Korei Północnej[5]. Obóz koncentracyjny Yodŏk zajmował powierzchnię ok. 233 km² powierzchni[2]. W 2012 roku w obozie żyło ok. 50 tys. więźniów[1]. Według relacji więźniów obóz był otoczony drutem kolczastym o wysokości czterech metrów, ogrodzeniem podłączonym do prądu oraz polem minowym[3][6][7]. Co kilometr wznosiła się wieża o wysokości 25 metrów[3][8]. Obóz miał być pilnowany przez ok. 1000 uzbrojonych strażników oraz owczarki niemieckie[3][6]. Dzielił się na strefę całkowitej kontroli i na strefę rewolucyjną, w której istnieje szansa wyjścia na wolność[6]. Do obozu rewolucyjnego trafiały osoby skazane za drobne wykroczenia i przestępstwa polityczne[4][3][9], w większości należące do elity politycznej lub repatrianci z Japonii, utrzymujące dobre kontakty z organizacjami japońskimi, które przychylnie odnosiły się do Korei Północnej[6]. Istniał również wydzielony obszar obozu, gdzie dokonywano egzekucji więźniów[3].
Nowo przybili więźniowie byli poddawani piętnastodniowemu szkoleniu wstępnemu[7]. Według relacji więźniów ze strefy rewolucyjnej, skazani byli przydzielani do jednej z siedmiu grup roboczych. Więźniowie byli zmuszani do pracy przy wydobyciu kamienia gipsowego i złota. Podczas prac w kopalniach często dochodziło do wypadków śmiertelnych[3]. Inni więźniowie pracowali przy uprawie roślin tekstylnych, produkcji alkoholu, wycince drzew, w warsztatach kowalskich[3] lub przy kopaniu kanałów nawadniających[6]. Więźniowie pracowali po kilkanaście godzin dziennie, po pracy odbywali dwugodzinne szkolenie[6][9]. Praca przymusowa stanowiła formę kary, środka resocjalizacji oraz metodą eliminacji osób uznawanych za nieprzydatne dla społeczeństwa[10]. Dwa razy w tygodniu w obozie odbywały się spotkania poświęcone krytyce i samokrytyce więźniów. Podczas spotkań skazani oddawali hołd Kim Ir Senowi i Kim Dzong Ilowi, brali udział w wykładach, czytaniu dziennika „Rodong Sinmun” i konkursach recytacji mowy Kim Ir Sena „W przeddzień Nowego Roku”[11].
Skazani byli głodzeni. Więźniom przysługiwało dziennie 120 g kleiku ryżowego[9]. Zagłodzeni więźniowie dopuszczali się do jedzenia żab, dżdżownic, szczurów[6], węży i dziko rosnących roślin[12]. W obozie hodowano dla władz więzienia kury i gęsi, które regularnie karmiono ziarnem. Więźniowie spożywali wydłubywane z ich odchodów ziarna. Więźniowie zagłodzeni na śmierć byli chowani w pobliskich górach[12].
Skazani mężczyźni byli fizycznie karani za odbywanie stosunków seksualnych. Wszystkie kobiety w ciąży byli poddawane zabiegowi aborcji[3].
Do Yodŏk trafiali obcokrajowcy, którzy zostali porwani lub dobrowolnie przybyli do Korei Północnej. Pod koniec lat 70. w Yodŏk znalazło się czternaście Japonek. W przeciągu piętnastu lat zmarło 12 z nich. Korea Północna obiecała ich wypuszczenie w zamian za otrzymanie pomocy żywnościowej od Japonii. Rząd Japonii przyznał pomoc humanitarną[13]. Do Yodŏk trafiła Japonka Mitsubishi Humiko, która przeżyła eksperymenty pseudonaukowe prowadzone w laboratorium w Namp’o. Humiko zginęła w Yodok po tym, jak strażnicy przywiązali ją do samochodu i ciągnęli przez obóz[14].
W obozie Yodŏk kary odbywali również wysoko postawieni urzędnicy oraz chrześcijanie. W 1997 roku w obozie znalazł się szef konsulatu północnokoreańskiego w Shenyang Kim Jong-nam, który skrytykował politykę Kim Dzong Ila[9].
Dwa razy w roku, z okazji urodzin Kim Ir Sena i Kim Dzong Ila ogłaszana jest amnestia dla wybranych więźniów[15]. W obozie obchodzono trzy święta: Nowy Rok, urodziny Kim Ir Sena i urodziny Kim Dzong Ila[16].
Relacje świadków
edytuj
W 1977 roku do obozu trafił dziewięcioletni Kang Chol-hwan wraz z ojcem, dziadkami i jednym z braci[6]. Kang trafił do Yodŏk z powodu swojego dziadka, który zbyt pochlebnie wyraził się o życiu i modelu gospodarczym Japonii[17]. Kang spędził w obozie sześć lat. Przez ten był traktowany według specjalnego reżimy obowiązującego dzieci. Rano uczył się w obozowej szkole, gdzie nauczano przede wszystkim życia i działalności Kim Ir Sena, po południu pracował (m.in. przy zbieraniu kamieni i wyrywaniu chwastów)[8]. Inną relację o życiu w Yodŏk dostarczyło w 1992 roku dwóch zbiegów. Według nich w wyniku ciężkich warunków odbywania kary co roku kilkunastu więźniów próbowało uciec z obozu. Obaj uciekinierzy podają, że są pierwszymi osobami, którym udało się uciec z obozu[8]. Według kolejnej relacji w latach 1999–2001 w wyniku głodu zmarło ok. 40% więźniów[18].
Prawdopodobne zamknięcie obozu
edytujW 2014 roku obóz został prawdopodobnie zamknięty[3][4]. Więźniowie zostali przeniesieni do obozów nr 14 i 16. Większość budynków wchodzących w skład obozu rozebrano. Nie wiadomo, kiedy rozpoczęto proces przenoszenia więźniów. Transport więźniów zakończono w 2014 roku[4]. Według doniesień obóz Yodŏk zamknięto w celu przekształcenia go we wzorowe więzienie. Zabieg ten był elementem kampanii mającej na celu poprawę wizerunku Korei Północnej, postrzeganej jako kraj systematycznie łamiący prawa człowieka[3].
Yodŏk w kulturze
edytujW 2008 roku miał premierę polsko-norweski film dokumentalny Yodok Stories (tytuł polski: Historie z Yodok) reż. Andrzeja Fidyka. Film opowiada o powstawaniu w Seulu spektaklu teatralnego o życiu w obozie. W spektaklu wystąpili więźniowie obozu, którzy zdołali uciec do Korei Południowej[19], ponadto w filmie wystąpili m.in. były strażnik obozu koncentracyjnego i osobisty ochroniarz Kim Dzong Ila. Premiera spektaklu odbyła się 5 marca 2006 roku[15].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Korea Północna: Katastrofalna sytuacja praw człowieka przysłania obchody „Dnia Słońca”. amnesty.org.pl, 2012-04-12. [dostęp 2017-10-23].
- ↑ a b Prisons of North Korea. state.gov, 2015-08-25. [dostęp 2017-10-23]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Prison Camps of North Korea - Camp 15 Yodok. humanrights.gov. [dostęp 2024-03-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-05-01)]. (ang.).
- ↑ a b c d Choi Song Min: Camp 15 Gone But No Liberty for Prisoners. dailynk.com, 2014-11-08. [dostęp 2024-03-24]. (ang.).
- ↑ Rigoulot 2004 ↓, s. 49.
- ↑ a b c d e f g h Rigoulot 1999 ↓, s. 522.
- ↑ a b Lee Baek-lyong 2004 ↓, s. 18.
- ↑ a b c Rigoulot 1999 ↓, s. 523.
- ↑ a b c d Lee Baek-lyong 2004 ↓, s. 21.
- ↑ Rigoulot 2004 ↓, s. 54.
- ↑ Rigoulot 2004 ↓, s. 56.
- ↑ a b Lee Baek-lyong 2004 ↓, s. 22.
- ↑ Rigoulot 1999 ↓, s. 528.
- ↑ Lee Baek-lyong 2004 ↓, s. 20–21.
- ↑ a b Małgorzata Piwowar: Yodok Stories: Andrzej Fidyk o obozach w Korei Północnej. rp.pl, 2010-11-28. [dostęp 2024-03-24].
- ↑ Kang Chul-hwan 2004 ↓, s. 43.
- ↑ Rigoulot 1999 ↓, s. 522–523.
- ↑ Korea Północna: Zdjęcia satelitarne pokazują skalę obozów pracy. amnesty.org.pl, 2011-05-05. [dostęp 2017-10-23].
- ↑ Yodok Stories w bazie filmpolski.pl
Bibliografia
edytuj- Kang Chul-hwan: Święta w północnokoreańskich obozach. W: Andrzej Rzepliński, Joanna Hosaniak (red.): Korea Północna za zasłoną. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka, 2004. [dostęp 2024-03-24].
- Lee Baek-lyong: Byłem więźniem obozu dla więźniów politycznych w Korei Północnej. W: Andrzej Rzepliński, Joanna Hosaniak (red.): Korea Północna za zasłoną. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka, 2004. [dostęp 2024-03-24].
- Pierre Rigoulot: Zbrodnie, terror i tajemnica w Korei Północnej. W: Stéphane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis Panné, Andrzej Paczkowski, Karel Bartošek, Jean-Louis Margolin: Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania. Warszawa: Prószyński i S-ka, 1999. ISBN 83-7180-326-5.
- Pierre Rigoulot: Analiza porównawcza obozów koncentracyjnych w nazistowskich Niemczech, Związku Radzieckim i Korei Północnej. W: Andrzej Rzepliński, Joanna Hosaniak (red.): Korea Północna za zasłoną. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka, 2004. [dostęp 2024-03-24].