Ożenna

Ożenna
	osada
	; Widok na osadę od południa
Państwo	Polska
Województwo	podkarpackie
Powiat	jasielski
Gmina	Krempna
Liczba ludności (2022)	70
Strefa numeracyjna	13
Kod pocztowy	38-232
Tablice rejestracyjne	RJS
SIMC	0355476
	Położenie na mapie gminy Krempna Ożenna
	Położenie na mapie Polski Ożenna
	Położenie na mapie województwa podkarpackiego Ożenna
	Położenie na mapie powiatu jasielskiego Ożenna
	49°25′39″N 21°27′38″E/49,427500 21,460556
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ożenna (j. łemkowski Ожынна) – osada w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie jasielskim, w gminie Krempna^[4]^[5].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

Położenie geograficzne

Ożenna leży w środkowej części Beskidu Niskiego. To miejscowość przygraniczna, położona na wschód od Grabia, po lewej stronie drogi wojewódzkiej nr 992 biegnącej z Jasła do granicy państwa. Wieś leży w górnym biegu potoku Ryjak dopływu Wisłoki. Odległość drogowa od siedziby gminy wynosi 17 km.

Historia

Miejscowość Ożenna powstała prawdopodobnie w l połowie XVI w. lokowana na prawie wołoskim. Rejestr poborowy woj. krakowskiego z 1581 roku podaje, że wieś należała do Mikołaja Stadnickiego herbu Szreniawa (bez krzyża). Nazwa wsi pochodzi od słowa "ożyna", oznaczającego jeżynę.

Nękana napadami beskidników, przez wieki wiodła ubogi żywot. Przez wieki również zamieszkana była przez ruskojęzycznych wołochów (późniejszych Łemków) wyznania greckokatolickiego. Podczas schizmy tylawskiej (1926) wioska nie przeszła na prawosławie i pozostała unicka.

W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała placówka Straży Granicznej I linii „Ożenna”^[6].

W roku 1945 większość mieszkańców wysiedlono do ZSRR. Pozostali w ramach akcji „Wisła” zamieszkali na ziemiach zachodnich. W latach siedemdziesiątych przy PGR istniał oddział zakładu karnego. Więźniowie pracowali przy produkcji rolnej i wycince drzew. Na skraju wsi stoją budynki dawnej strażnicy granicznej i starej szkoły. Kilka kilometrów dalej od 1 lipca 1999 do 21 grudnia 2007 funkcjonowało przejście graniczne Ożenna-Nižná Polianka z Republiką Słowacką, które zostało zlikwidowane po przystąpieniu Polski i Słowacji do układu z Schengen.

W Ożennej istniała drewniana cerkiew greckokatolicka pw. św. Bazylego Wielkiego, zbudowana w 1867 należąca do parafii Grab. Stała ona obok drogi z lewej strony tuż za zabudowaniami dawnego PGR-u. Rozebrano ją w 1953.

Po lewej stronie drogi biegnącej przez wieś, idąc od strony Grabia stoi zabytkowa duża rzeźba Świętej Rodziny.

Obecni mieszkańcy Ożennej wyznania rzymskokatolickiego korzystają z kościoła filialnego w Grabiu należącego do parafii św. Maksymiliana Kolbe w Krempnej.

Szlaki piesze

Przez środek zabudowań przebiega niebieski szlak turystyczny w kierunku Ciechani. Tuż za wsią szlak pnie się zboczami góry Nad Tysowym, dawną drogą, której solidność pozwala przypuszczać, że właśnie tędy mógł wieść dawny szlak handlowy z przełęczy Beskid nad Grabiem do Krempnej i dalej do Żmigrodu.

Konieczna – Przełęcz pod Zajęczym Wierchem – Przełęcz Beskid nad Ożenną (590 m n.p.m.) – Ożenna – Przełęcz Mazgalica – Baranie (754 m n.p.m.)
Kamień (714 m n.p.m.) – Krempna – Wysokie (657 m n.p.m.) – Ożenna

Atrakcją Ożennej są znajdujące się w jej okolicy 3 cmentarze z okresu I wojny światowej. Cmentarz wojenny nr 3 znajdujący się na końcu wsi za PGR-em obok dawnego cmentarza unickiego oraz Cmentarz wojenny nr 1 i nr 2, znajdujące się około 800 metrów od wsi prawie na szczycie łagodnego wzgórza Czeremcha.

Galeria

Budynek dawnej strażnicy WOP/SG
Zabudowania dawnego PGR
Cmentarz wojenny nr 3
Figura św. Rodziny

Przypisy

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 96087
↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05] .
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 900 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 28. ISBN 83-87424-77-3.

Linki zewnętrzne

Ożenna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 795 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 96087

[2] NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05] .

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 900 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-4] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[roz-5] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[6] Marek Jabłonowski, Bogusław Polak: Polskie formacje graniczne 1918−1839. Dokumenty organizacyjne, wybór źródeł. T. II. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej, 1999, s. 28. ISBN 83-87424-77-3.

[4]

[5]

[2]

[3]

[1]

[6]