Nowosiółki Wielkie (Białoruś)
Nowosiółki Wielkie (błr. Навасёлкі Вялікія, ros. Большие Новосёлки) – wieś na Białorusi, w rejonie dzierżyńskim obwodu mińskiego, 7 km na północ od centrum Kojdanowa (Dzierżyńska), na prawym brzegu rzeki Usy.
 Dwór Kostrowickich, 2011 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+375 1716 |
| Kod pocztowy |
222740 |
| Tablice rejestracyjne |
5 |
Położenie na mapie Białorusi  | |
Położenie na mapie obwodu mińskiego  | |
 53°44′32,20″N 27°07′05,55″E/53,742278 27,118208
| |
Historia
edytujWieś znana była od XVIII wieku. W wyniku II rozbioru Polski znalazła się w 1793 roku na terenie Imperium Rosyjskiego. W XVIII i w I połowie XIX wieku była własnością, razem z sąsiednimi Nowosiółkami Małymi, rodziny Kostrowickich herbu Bajbuza. W 1860 roku majątek ten został kupiony przed Edmunda Zdziechowskiego (1836–1900) dla jego syna Józefa (1872–1948)[1][2], który władał nim do rewolucji październikowej[3].
W XIX wieku Nowosiółki leżały w parafii Kojdanów, w ujeździe mińskim guberni mińskiej Imperium Rosyjskiego[4].
W 1900 roku we wsi mieszkały 233 osoby. W 1921 roku powstał tu sowchoz „Nowosiółki Wielkie”, który zlikwidowano w 1954 roku.
.jpg)
_(3).jpg)
.jpg)
Zabytki
edytujKostrowiccy wybudowali w latach 20. XIX wieku klasycystyczny dwór. Był to dwukondygnacyjny budynek zbudowany na planie prostokąta, z czterokolumnowym portykiem z trójkątnym szczytem. Wnętrze miało układ w centralnej części dwutraktowy. We dworze znajdowały się cenne zbiory, m.in. obrazy szkoły flamandzkiej, głównie Davida Ryckaerta III. Spośród polskich malarzy wisiały tu obrazy Franciszka Smuglewicza, Henryka Siemiradzkiego i innych[3][2].
Pod koniec XIX wieku rozplanowano tu czterohektarowy park zaplanowany przez warszawskiego ogrodnika Rybskiego. Przed portykiem rosły amerykańskie świerki błękitne. W cieplarniach hodowano wiele egzotycznych roślin, w tym szlachetne gatunki róż. Do dworu wiodły trzy stare aleje brzozowe[3].
Dwór istnieje do dziś.
Majątek Nowosiółki Wielkie (Kostrowickich) został opisany w 1. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[3].
We wsi istnieją resztki cmentarza katolickiego. Na cmentarzu tym znajduje się również grób i pomnik nagrobny Kazimierza Kostrowickiego (1868–1918). Od lat 80. XX wieku nie istnieje kaplica św. Stanisława przy tym cmentarzu.
Przypisy
edytuj- ↑ Marek Minakowski, Profil Edmunda Zdziechowskiego w Wielkiej genealogii Marka Minakowskiego [online], wielcy.pl [dostęp 2020-12-04].
- ↑ a b Nowosiółki, [w:] Antoni Urbański, Pro memoria: 4-ta serja rozgromionych dworów kresowych, Warszawa: nakładem autora, 1929 (Memento kresowe), s. 112–114. Reprint: Oficyna Wydawnicza „Graf”, Gdańsk, 1991, ISBN 83-85130-46-2
- ↑ a b c d Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 1: Województwa mińskie, mścisławskie, połockie, witebskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 120–121, ISBN 83-04-03713-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ Nowosiółki Wielkie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 281.106. znaczenie.