Nordica (zespół muzyczny)

Zespół muzyczny z Katowic grający rocka tożsamościowego

Nordica – polski zespół muzyczny grający rockową muzykę patriotyczną i tożsamościową. Ponadto w repertuarze grupy są utwory typowo akustyczne i ballady. Niektórzy publicyści przypisują zespół do sceny RAC lub wskazują na mocne jego związki z tą sceną. Zespół licznie koncertował, w tym występował na imprezach o charakterze tożsamościowym, patriotycznym. Jedną z takich właśnie imprez był festiwal Orle Gniazdo, a zespół wystąpił w ramach wszystkich pięciu jego edycji.

Nordica
Rok założenia

2008

Pochodzenie

Polska, Katowice

Gatunek

rock, RAC, akustyczna, ballada

Historia

edytuj

Zespół muzyczny Nordica został założony w 2008 r.[a][1][2][3][4]. Grupa została zawiązana w Katowicach[5][6]. W 2012 r. wydał swój debiutancki album „Akustycznie”[1][5][7][8]. W tym czasie na koncie grupa miała już około 150 koncertów[5]. W 2015 r. zespół wydał album „Nordica i Przyjaciele”[1][6][7][9]. Kolejne wydawnictwo muzyczne kapeli ukazało się 2020 r. Otrzymało ono tytuł „Wyklętym”[7][10]. Patronatem medialnym przy wymienionych wydawnictwach grupę wspierał portal internetowy Autonom.pl – Portal Niezależnych Nacjonalistów[6]. Grupa niewątpliwie tworzy i jest jednym z liderów polskiej, rockowej sceny patriotycznej i tożsamościowej. Jest również jednym z bardziej aktywnych zespołów na tej scenie. W swojej działalności licznie koncertowała, w tym przede wszystkim na imprezach tożsamościowych. Jej występy miały miejsce przede wszystkim w Polsce, ale także w wielu krajach Europy[1][5][6][7]. Pośród tych krajów można wymienić takie jak Czechy, Słowacja, Wielka Brytania[5].

Zespół Nordica występował kilkukrotnie na festiwalu „Orle Gniazdo” (na wszystkich pięciu edycjach tej imprezy)[11]. Ich pierwszy występ na tej imprezie miał miejsce już w pierwszej edycji, która odbyła się w dniach od 28 do 30 czerwca 2013 r.[12][13]. Kolejne występy zespołu na tym festiwalu muzycznym obejmowały edycję II, która odbyła się w dniach od 3 do 6 lipca 2014 r.[13][14], edycję III od 10 do 12 lipca 2015 r.[15][16], edycję IV w dniach od 15 do 17 lipca 2016 r.[17] i edycja V, która miała miejsce od 14 do 16 lipca 2017 r.[11][18][19][20][21].

Pośród innych imprez muzycznych o charakterze tożsamościowym, patriotycznym, ku czci polskich bohaterów narodowych, rocznicowych, w których grupa uczestniczyła, można wymienić między innymi:

Tomasz Kuś z Nordicy uczestniczył w audycji radiowej emitowanej przez Radio Opole pod tytułem „Wszystko o literaturze”. Prowadzącym był redaktor Tomasz Greniuch. Utwory zespołu były wówczas prezentowane na antenie Polskiego Radia[11][31]. W pierwszym numerze wideo magazynu „Blue Eyes” wydawanego przez stowarzyszenie „Duma i Nowoczesność” znalazł się między innymi wywiad z zespołem Nordica. Zespół uczestniczył także wielokrotnie w imprezie survivalowej orgaznizowanej przez to stowarzyszenie pod hasłem „Przetrwać by zwyciężyć”. Oprócz sportowej części wydarzenia są tam także działania rekreacyjne i kulturalne, częściowo ukierunkowane na patriotyzm i historię Polski. Nie brakuje także części związanej z muzyką i śpiewem, gdzie niejednokrotnie grała Nordica, ale także inne zespoły, np. Stalag[32].

Inne przykładowe występy oraz wykonawcy, z którymi Nordica występowała na wymienionych koncertach:

Nazwa i projekty powiązane

edytuj

Nazwa własna zespołu, pod którą występuje, to „Nordica”[43][44]. Oprócz tego pojawiają się także nazwy projektów takich jak „Nordica i Przyjaciele” oraz „Tomasz Kuś & Nordica”. Czasem na okładkach niektórych wydawnictw pojawiają się osobno wymienieni jako wykonawcy z imienia i nazwiska Tomasz Kuś, i osobno Nordica, a ponadto znaleźć można dużą ilość informacji o solowych występach Tomasza Kuś. Pośród tych ostatnich znajdują się także informacje, że Pan Tomasz Kuś jest z zespołu Nordica. Nie ma nigdzie jednoznacznego określenia wymienionych rozróżnień i nazw projektów, ich statusu, powiązań itp. zagadnień, oraz tego czy w projektach, w których osobno wymieniony jest Tomasz Kuś i Nordica, występuje on jako członek zespołu, czy jako artysta solowy współpracujący z zespołem, który niewątpliwie przez znaczny okres czasu był istotną jego częścią[43][45][46][47].

Skład i powiązania

edytuj

Członkowie zespołu w różnych okresach czasu[g]:

Tomasz Kuś współtworzył zespół Pozytywka, w którym był gitarzystą[7][53].

Twórczość

edytuj

Muzyka tworzona przez zespół Nordica to przede wszystkim rock oraz utwory akustyczne i ballady[5][6][54], przy czym ze względu na treść i przekaz utworów muzycznych wyróżnia się dla takiej twórczości nurt rocka patriotycznego, tożsamościowego[3][5][6][7][55] i nacjonalistycznego[54]. Oczywiście komentarzy tej twórczości, ze względu na jej przekaz, ale także ze względu na inne znamiona wynikające przykładowo z oceny zespołów, z którymi Nordica grywała lub wydawała składanki, festiwali, w których uczestniczyła i innych jej działań, powiązań personalnych z zespołem Agressiva 88 oraz grania na własnych koncertach niektórych jego utworów, zaliczają zespół także do sceny RAC – Rock Against Communism[5][55][56][57][58][59].

Pod względem treści utworów i przekazu z niej płynącego dominuje tematyka związana z patriotyzmem, tożsamości narodową, wydarzeniami historycznymi, szczególnie walką o niepodległość, w tym między innymi z komunistycznym reżimem i okupantem panującymi w Polsce po II wojnie światowej w okresie Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. W swoim repertuarze zespół posiada utwory autorskie oraz napisane przez innych twórców oraz covery rodzimej klasyki tożsamościowej. Pośród tych utworów znajdują się piosenki napisane przez autorów znanych ze współczesnej historii oraz pieśni patriotyczne, często związane tematyczne z Narodowymi Siłami Zbrojnymi i ich bohaterami. W utworach zawarte są też wyraźne wątki antysystemowe. Do tego występuje w nich mocna krytyka i polemika z lewakami, szczególnie organizacjami lewackimi[3][5][7][21][55].

Według przeciwników zespołu w treściach i przekazach płynących z utworów zespołu Nordica nie brakuje wplecionych w wyżej wymienione tematy także wątków rasistowskich[28][60][61] i nacjonalistycznych[62].

Dyskografia

edytuj

Dyskografia zespołu

edytuj

Albumy muzyczne[63]:

Składanki

edytuj

Składanki, kompilacje[67]:

Feat. Nordica i inne

edytuj

Raper występujący pod pseudonimem Ptaku w albumie „NaRa” z 2013 r. wykonał utwór „Papierowe Tamy” z muzyką Nordicy (utwór nr 16 w ramach „bonus track”)[69]. Wokalistka występująca pod pseudonimem Heroica – Agata Przychodzka[31][79] – wykonała wspólnie z Tomaszem Kuś utwór „Rozkwitały jabłonie i grusze”[80], natomiast Nordica współtworzy z artystką utwór „Pieśń partyzancka Narodowych Sił Zbrojnych” (feat. Heroica). Ponadto w ramach projektu Tomasz Kuś & Nordica został nagrany utwór „Żołnierzom NSZ” (feat. Sova) do tekstu Tadeusza Sikory i własnej kompozycji muzycznej[31].

Teledyski i inne nagrania video

edytuj

Zespół nagrał następujące teledyski, pod szyldem „Tomasz Kuś & Nordica”:

  • feat. Sova - „Żołnierzom NSZ”
  • feat. Heroica - „Pieśń partyzancka Narodowych Sił Zbrojnych”
  • „Epitafium dla majora Ognia”
  • „Rtm. Pilecki”
  • „Dla Ciebie Polsko!!!”
  • „Tropem Wilczym”[31].

Ponadto dostępne są nagrania z koncertów zespołu z utworami „Janek Wiśniewski”, „To nasza wolność”, „Ulice grudnia” oraz zapis dźwiękowy z audycji w Radio Opole pod tytułem „Wszystko o literaturze” z udziałem redaktora Tomasza Greniucha i Tomasza Kuś[31].

Kontrowersje

edytuj

Kwestie podnoszone jako kontrowersyjne

edytuj

Według niektórych źródeł, wrogich zespołowi, wrogich całej scenie narodowej, scenie RAC, czy ideom patriotycznym, narodowym, nacjonalistycznym i tym podobnym, zespół Nordica to wcześniej Agressiva 88[3][25][29][42][55][56][57][58][81]. Ten zespół to była już klasyczna grupa RAC i nurtu „White Power Rock” – biała siła rock, zaliczana do sceny neonazistowskiej[29][55][56][59][82]. W dodatku symbol liczbowy występujący w jej nazwie – „88[i] – kojarzony jest z symboliką neonazistowską. Treści utworów i albumów Agressivy 88 według tych źródłem mają wprost nawiązywać do treści faszystowskich i nazistowskich. Przykładowo album pod tytułem „Odezwa” otwiera nagranie przemówienia Adolfa Hitlera[29][55][56][59][83], znajduje się tam utwór o Rudolfie Hessie, a inny ma wzywać do zabijania kobiet, które wchodzą w związki z mężczyznami przynależnymi do czarnoskórej odmiany człowieka[56][83]. Na plakatach z początku działalności Agressivy 88 widoczne były swastyki[55]. Wynika z tego, że to skojarzenie zespołu Agressiva 88 ze sceną określaną przez nich jako neonazistowską, automatycznie zostało przekierowane na zespół Nordica mimo, że w ich utworach nie ma takich treści, nie jest to ta sama grupa, a muzyka wykonywana przez zespół odbiega od brzmień klasycznej muzyki RAC[55][56][57][58][59]. Ponadto zespół Nordica, według opinii tych autorów, promuje rasizm[28][60][61], a także nacjonalizm[62]. Wielu autorów jednak wprost w swoich publikacjach określa także zespół Nordica neofaszystowskim lub neonazistowskim[42][47][55][56][59][61][84]. Inni nieco ostrożniej dla siebie piszą, iż zespół jest za taki „powszechnie uznawany”[55] lub za taki „jest uważany”[85].

Grupa powiązana jest także ze stowarzyszeniem „Duma i Nowoczesność”. Stowarzyszenie to było między innymi organizatorem festiwalu Orle Gniazdo. Ten fakt również mocno deprecjonuje zespół w oczach jego przeciwników[32][55][86].

Utwór „Afrikaans”

edytuj

W ramach pierwszego albumu zespoły pod tytułem „Akustycznie” z 2012 r. zamieszczono między innymi utwór zatytułowany „Afrikaans” (utwór numer 10 na płycie kompaktowej). Powstał on specjalnie w związku z akcją „Stop ludobójstwu Afrykanerów”. Akcję prowadziło między innymi wyżej wymienione stowarzyszenie „Duma i Nowoczesność”. W ramach tej akcji nawiązano kontakt ze stowarzyszeniem zrzeszającym Afrykanerów w Południowej Afryce. Sam utwór został nagrany w dwóch językach[8][32]. Oczywiście ten fakt, również jest podnoszony i mocno krytykowany przez środowiska lewackie i liberalne. W ich opinii walka o zaniechanie ludobójstwa Afrykanerów, ma wydźwięk negatywny, świadczy źle o ludziach w nią zaangażowanych i w zasadzie według nich prawdopodobnie świadczy o faszyzmie tych osób[61][87].

Blokowanie koncertów

edytuj

Z powodu powyższych kontrowersji i pomówień zdarzały się przypadki odwoływania koncertów zespołów albo odwoływania występu zespołu na koncertach, które później się odbyły, ale już bez udziału Nordicy. Przykładem takim jest zaplanowany na dzień 15.06.2019 r. występ zespołu na piątym pikniku rodzinnym w Pabianicach. Jest to cykliczna impreza o charakterze patriotycznym oraz katolickim, jaka odbywa się w tym mieście z okazji Święta Wojska Polskiego i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Plany aby tę edycję uświetnił występ grupy zostały pokrzyżowane ostrą nagonką i protestami przeciwko zaprezentowaniu przez kapelę utworów patriotycznych i tożsamościowych. Pod wpływem bliżej nieokreślonych licznych protestów, występ odwołano. Ogłosił to przed wydarzeniem jeden ze współorganizatorów pikniku, jakim był Klub Gazety Polskiej. Pośród protestujących mieli być mieszkańcy miasta oraz środowiska antyfaszystowskie. Z całą pewnością potwierdzone jest, że protestowała oczywiście Antifa[55][59][85]. Inny przykład odwołania występu zespołu to koncert po biegu „Tropem Wilczym. Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych” z 2017 r. w Gliwicach[88].

Przykładem proponowanego występu zespołu, do którego od razu na etapie przygotowań nie dopuszczono, to koncert jaki miał się odbyć w 2018 r., w Katowicach, z okazji „Marszu i Pikniku Powstańców Śląskich” organizowanego przez Młodzież Wszechpolską (Okręg Śląski) i Ruch Narodowy. Tutaj na część artystyczną imprezy z udziałem zespołu nie wyraził zgody ówczesny Prezydent Miasta Katowice, Pan Marcin Krupa[55][59][60][61]. O szczególny nadzór nad imprezą apelowały między innymi przedstawiciele Nowoczesnej, Platformy Obywatelskiej i Związku Górnośląskiego[60]. Zorganizowano także kontrmanifestację pod nazwą „Stop nacjonalizmowi”[61].

Odwołania koncertów po lewackich atakach medialnych miały miejsce nie tylko w Polsce ale i poza granicami kraju. Wcześniej przykładowo, w dniu 28 lutego 2015 r., miał odbyć się koncert w Luton, w klubie „Diamond”. Był on organizowany w hołdzie dla „Żołnierzy Wyklętych” przez grupę WJS („W Jedności Siła”). Oprócz Nordicy mieli wystąpić Ptaku, Basti oraz bliżej nieokreślony wykonawca – niespodzianka. W działaniach przeciwko koncertowi brała udział Polska Grupa Antyfaszystowska „Dywizjon 161”. Podpuszczano również mieszkańców, aby protestowali przeciwko wydarzeniu. Ostatecznie pod naciskiem i atakami właściciel klubu odwołał koncert[58].

Przykładem nieskutecznych starań o zablokowanie występu zespołu jest sytuacja z 2016 r. w Białymstoku. Tam pomimo protestów Partii Razem i innych środowisk lewicowych odbył się koncert z udziałem Nordicy w klubie studenckim „Gwint”. Wydarzenie związane było z obchodami 82[j] rocznicy istnienia oddziału białostockiego Obozu Narodowo-Radykalnego[62][81][84]. Inny koncert, który się odbył mimo prób doprowadzenia do jego odwołania przez środowiska lewicowe to wyżej wymieniony z 28.01.2017 w Jaworznie, w Klubie Corner[37].

Jeszcze innym przypadkiem, często spotykanym w ramach całej sceny, jest sytuacja z Krakowa w 2016 r. Wówczas to wynajęto Klub Rotunda w celu organizacji koncertu, na którym miały wystąpić następujące zespoły: Nordica, Stalag, Gan i Basti. Oczywiście również wówczas wrogie środowiska „rozpętały burzę” doprowadzając do sytuacji, w której osoby zarządzające danym miejscem wycofują się z umowy najmu uniemożliwiając w danej lokalizacji zorganizowania imprezy. Wówczas z dumą tacy działacze informują, że uniemożliwili zorganizowania koncertu zespołów sceny nacjonalistycznej. Ale w takiej sytuacji organizator zazwyczaj znajduje inne miejsce, które tymczasowo jest utajane, a podawane bezpośrednio tyko osobom z zaproszeniami przy pomocy różnych form komunikacji. Należy zauważyć i docenić, mimo wycofania się z umowy najmu, stosunkowo wyważony i rozsądny głos ówczesnej dyrektorki klubu Rotunda – Alicji Chmielewskiej, która przyznaje, że nie jest jej rolą ocena zgodności z prawem prezentowanej twórczości, a artyści mają prawo do twórczości z większą „taryfą ulgową”. Jej decyzja podyktowana była koniecznością uniknięcia konfliktów i kojarzenia placówki z rozgrywkami politycznymi, bo nie taki jest cel działalności klubu[54].

Odbiór i opinie

edytuj

Zespół uważany jest za jedną z bardziej aktywnych grup muzycznych w ramach rockowej sceny patriotycznej, tożsamościowej i nacjonalistycznej[5][6]. Jego twórczość sprawia, że postrzegany jest również jako część polskiej sceny RAC[2][5][55][89]. Przy czym dotyczy to tak naprawdę nie tylko twórczości, ale i innych działań prowadzących do stałego rozwoju sceny[5]. W opiniach związanych z tym ostatnim stwierdzeniem, wyrażane jest spostrzeżenie, że szczególnie ballady RAC prezentowane przez zespół mają wyraźny wydźwięk antysystemowy i mocne zabarwienie patriotyczne[2][3]. W środowiskach przychylnych tej części sceny (rockowej sceny patriotycznej i tożsamościowej) uważany jest za jednego z jej liderów[1][5][6][7], a nawet w środowiskach wrogich uznaje się, że należy do czołówki sceny, tu określanej mianem sceny nacjonalistycznej[54].

Natomiast środowiska lewackie, liberalne i inne wrogie tożsamości narodowej, patriotyzmowi, nacjonalizmowi określają zespół (i jego twórczość), jako faszystowski, czy nawet nazistowski oraz podnoszą wobec zespołu wyżej opisane zarzuty i wskazują na wymienione kontrowersje[42][47][55][56][59][61][84].

Artyści o sobie

edytuj

Członkowie zespołu podają, że ich twórczość w ramach zespołu Nordica, to muzyka o przesłaniu patriotycznym i tożsamościowym[3][7][55]. Deklarują także antysystemowość swoich działań[3]. Jeden z członków zespołu i równocześnie jego lider oraz uczestnik wielu innych projektów muzycznych, opisując swoją twórczość oraz ogólnie całokształt swojej działalności, szczególnie podkreśla ten aspekt zdecydowanie dojmujący, zarówno w jego działalności indywidualnej, jak i w ramach zespołu. Nie używa jednak i nie utożsamia się z pojęciem sceny RAC (Rock Against Communism), mimo że przekazy wielu utworów są, co oczywiste, wyraziście antykomunistyczne[7].

Nagrody, wyróżnienia, uhonorowania

edytuj

Nordcia występowała na Ogólnopolskim Festiwalu Pieśni Patriotycznej. Jest dwukrotnym laureatem tego festiwalu, na którym zdobyła I miejsce (Kraśnik, 2013 r.), utwór „Janek Wiśniewski” (zobacz: „Ballada o Janku Wiśniewskim”), II miejsce (Kraśnik, 3 maja 2014 r.), utwór „Kto ty jesteś?” (zobacz: „Katechizm polskiego dziecka”, autor Władysław Bełza)[1][4][11], i wyróżnienie (Kraśnik, 2017 r.)[1][11], utwór „Ulice grudnia”[11].

Z wyróżnień poza muzycznych można wymieć zajęcie przez zespół Nordica IV miejsca w „Halowym Turniej Piłki Nożnej im. Powstańców Śląskich” jaki został zorganizowany w Katowicach w 2018 r.[11].

Za swoją działalność muzyczną oraz pozostałą, zespół otrzymał liczne podziękowania i uhonorowania, między innymi od:

  • Stowarzyszenia Polska Niepodległa – Oddział Czaniec
  • Stowarzyszenia Patriotyczna Gmina Porąbka
  • Organizatora głównego Biegu Pamięci Żołnierzy Wyklętych – Tropem Wilczym Czaniec
  • Stowarzyszenia Małopolscy Patrioci
  • Stowarzyszenia Artystów Sceny Tożsamościowej „Orzeł”
  • Redakcji portalu kierunki.info.pl
  • Młodzieży Wszechpolskiej w Katowicach
  • Brygady Górnośląskiej Obozu Narodowo-Radykalnego
  • rodziców Gniewka (koncert charytatywny z 2016 r. w Lublinie)[11].
  1. Według niektórych przeciwników zespołu i całej sceny rok 2008 jest jedynie datą zmiany szyldu z Agressiva 88 na Nordica, a nie założenia nowego zespołu[3][25].
  2. Koncert „Ku Niepodległej” z 2016 r. nie był organizowany, jak wcześniej, przez Stowarzyszenie Marsz Niepodległości, które na zakończenie Marszu Niepodległości zorganizowało własny koncert. Tym razem „Ku Niepodległej” został zorganizowany dzięki mediom prawicowym, w tym powiązanym z Młodzieżą Wszechpolską: „Szturm” i „Polityka Narodowa”. Ponadto wsparcia udzieliła firma odzieżowa „Keep it White”, wytwórnia płytowa „Strong Survive” oraz fundacja wspierająca organizację festiwalu Orle Gniazdo. Impreza miała także charakter zbiórki charytatywnej dla Gniewka (zobacz także koncert z 28.05.2016 r. w Lublinie), choć ten cel był niestety wykpiwany przez przeciwników sceny[29].
  3. Koncert w Lublinie jaki odbył się 28.05.2016 r. (koncert charytatywny dla Gniewka)[11][36], także oczywiście wzbudził oburzenie pośród przeciwników zespołu, bez względu na szczytny cel jaki przyświecał organizatorom i występującym artystom. Była wyłącznie krytyka, a że wydarzenie służyło dobrej sprawnie, było dla tych ludzi bez jakiegokolwiek znaczenia[36]. Wbrew temu podziękowania przyszły oczywiście od wdzięcznych rodziców Gniewka[11].
  4. Organizatorami koncertu ku czci żołnierzy „Bartka” było Stowarzyszenie Ostrowieccy Patrioci, klub „Gazety Polskiej” i starostwo powiatowe[38].
  5. Piknik patriotyczny „Bohaterską Drogą do Nieba” w Bystrej Podhalańskiej zorganizowany 16.09.2018 r., na którym wystąpił zespół Nordica, to kolejna edycja tego wydarzenia. Rozpoczęto ją Mszą Świętą w kościele św. Marcina w intencji Ojczyzny. Imprezę poświęcono 100-leciu odzyskania przez Polskę Niepodległości, VIII Rocznicy zawiązania działalności Stowarzyszenia Małopolscy Patrioci oraz rocznicy pomnika postawionego w Bystrej Podhalańskiej ku czci żołnierzy walczących o niepodległość naszej Ojczyzny[39][40].
  6. Występ Nordicy w dniu 3 marca 2019-03 na koncercie z okazji Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych pod hasłem „U boku Bartka” w Bielsku Białej, był niezapowiedziany wcześniej. Po tym występnie mimo, że nie były tam prezentowane treści kontrowersyjne, a występ miał wręcz charakter rodzinny oraz oczywiście patriotyczny, wzbudził wielkie emocje i awantury ze strony środowisk lewackich i liberalnych, między innymi nieformalnej organizacji „Antyfaszystowskie Podbeskidzie”. Oczywiście paszkwile te były anonimowe, gdyż „trolle internetowe” ograniczyły się wyłącznie do hejtu, bez merytorycznej dyskusji i argumentacji, ani nawet próby zrozumienia spokojnego i merytorycznego wyjaśnienia ze strony organizatora. Wezwanie ze strony organizatora do merytorycznej debaty zamiast anonimowego rzucania kalumnii oczywiście niczego konstruktywnego w tej sytuacji oraz tej postawnie hejtujących nie mogło przynieść[42].
  7. Zdecydowanie należy pokreślić, że zaprezentowane tu informacje o składzie zespołu są szczątkowe, z pewnością niepełne.
  8. a b Jako pewną ciekawostkę można wskazać, że w ramach wymienionych składanek „Nordland - Zbiór Muzyczny Tom 1” z 2010 r. oraz „Unbroken Brotherhood - Compilation Of The Polish-Hungarian Solidarity” z 2014 r., oprócz utworu Nordicy i innych zespołów, znajdują się także utwory zespołu Agressiva 88[68][70], który według niektórych tez jest poprzednikiem Nordicy. W zasadzie według niektórych interpretacji to ten sam zespół przed zmianą nazwy i wizerunku, sposobu działania i prezentowania przekazu płynącego z utworów muzycznych[3][29][42][55][56][57][58][81].
  9. Liczba „88” ma symbolicznie oznaczać „Heil Hitler[25][42][55][56][58], jako że litera „H” jest ósmą literą w alfabecie łacińskim[25][42][55][58].
  10. Źródła podają dwie różne rocznice, prawdopodobnie jedna z nich musi być błędem pisarskim, mianowicie 82[62][81] rocznica lub 92 rocznica[84] istnienia oddziału białostockiego Obozu Narodowo-Radykalnego[62][81][84].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j Youtube Nordica ↓, Informacje.
  2. a b c last.fm Nordica 2013 ↓, /pl/music/Nordica/.
  3. a b c d e f g h i Albin 2016 ↓, /187903.
  4. a b c d e f g h i Księgarnia Miles Wyklętym ↓, Opis.
  5. a b c d e f g h i j k l m n autonom.pl Nordica akustycznie 2012 ↓, /nordica-akustycznie-juz-we-wrzesniu/.
  6. a b c d e f g h i autonom.pl Nordica i przyjaciele 2015 ↓, /autonom-pl-poleca-cd-nordica-i-przyjaciele/.
  7. a b c d e f g h i j k l m n o p q r tomasz-kus.prv.pl ↓, /dorobek.
  8. a b c Discogs Nordica Akustycznie ↓, Release Code: [r4345905].
  9. a b Discogs Nordica i Przyjaciele ↓, Release Code: [r6810451].
  10. a b Discogs Nordica Wyklętym ↓, Release Code: [r15056536].
  11. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t tomasz-kus.prv.pl ↓, /rekomendacje.
  12. autonom.pl 2013 ↓, /festiwal-orle-gniazdo-relacja/.
  13. a b c d Busse 2014 ↓, /item/9.
  14. autonom.pl 2014 ↓, /festiwal-orle-gniazdo-2014-relacja/.
  15. autonom.pl 2015 ↓, /kepa-festiwal-orle-gniazdo-2015/.
  16. Sikora 2015 ↓, /item/189.
  17. autonom.pl 2016 ↓, /festiwal-orle-gniazdo-2016-relacja/.
  18. autonom.pl 2017 ↓, festiwal-orle-gniazdo-v-edycja-relacja-i-fotoreportaz/.
  19. marsz_admin 2017 ↓, /2017/07/22/festiwal-orle-gniazdo-v-edycja-relacja-zdjecia/.
  20. Witkowski, Woroncow i Puchała 2023 ↓, s. 62.
  21. a b Karwiński 2017 ↓, /item/577.
  22. autonom.pl Jedność to siła 2013 ↓, /ostroda-koncert-jednosc-to-sila-24-08.
  23. Kornak i Tatar 2014 ↓, s. 11.
  24. autonom.pl Jedność to siła 2014 ↓, /zwierzewo-dwudniowy-festiwal-jednosc-to-sila-8-9-sierpnia/.
  25. a b c d e Witkowski 2018 ↓, /neopoganie.
  26. autonom.pl Dwudniowy koncert 2014 ↓, /warszawa-dwudniowy-koncert-ku-niepodleglej-9-10-listopada/.
  27. autonom.pl Ku Niepodległej 2014 ↓, /zmiana-lokalizacji-dwudniowego-festiwalu-ku-niepodleglej-w-warszawie/.
  28. a b c Witkowski, Woroncow i Puchała 2023 ↓, s. 60.
  29. a b c d e f Daszuta 2016 ↓, id: 11584.
  30. Harłukowicz 2020 ↓, s. 36.
  31. a b c d e Youtube Nordica ↓, Wideo.
  32. a b c Duma i Nowoczesność System już klęka ↓, Wywiad z Jackiem, zastępcą przewodniczącego DiN.
  33. frontlinews 2015 ↓, /2015/02/11/: nordicaiodwet.png.
  34. a b nacjonalista.pl archiwum ↓, /wydarzenia-archiwum/.
  35. Music Patriot Zine 2015 ↓, /2015/08/22/miedzynarodowy-turniej-kibicow/.
  36. a b c Jackowski 2016 ↓, 7,48724,20052129.
  37. a b AWAP 2017 ↓, id: n74353.
  38. a b Głąb 2018 ↓, /633298/post-67774/.
  39. a b Pitoń 2018 ↓, 7,44425,23922485.
  40. a b Sns 2018 ↓, /bohaterska-droga-do-nieba/.
  41. metropolia.slaskie.travel 2019 ↓, /event/1012931/co-gdzie-kiedy-w-katowicach-2502-0303.
  42. a b c d e f g h Kałuski 2019 ↓, /patriotyczny-koncert-z-neonazistami-bielska-awantura-o-nordice/.
  43. a b Discogs Nordica ↓, Artist Code: [a3180405].
  44. Sobiela i Sikora 2022 ↓, s. 313.
  45. tomasz-kus.prv.pl ↓, /dorobek, /muzyka, /rekomendacje.
  46. Youtube Nordica ↓, Główna.
  47. a b c Żytnicki 2018 ↓, id: 7,36001,22941409.
  48. a b c d Discogs Nordica ↓, Artist Code: [a3180405], Members.
  49. Discogs Marcin ↓, Artist Code: [a4316962].
  50. Discogs Michał ↓, Artist Code: [a4316959].
  51. Discogs Sebastian ↓, Artist Code: [a4316957].
  52. Discogs Tomasz Kuś ↓, Artist Code: [a5536914].
  53. Rate Your Music Pozytywka ↓, Artist: 1033910, Members.
  54. a b c d Grzesiczak i Gurgul 2016 ↓, /7,44425,20654644,.
  55. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s Onet.pl 2019 ↓, /17gtkde.
  56. a b c d e f g h i j Witkowski, Woroncow i Puchała 2023 ↓, s. 203-204.
  57. a b c d pabianice.tv 2019 ↓, Święto państwowe.
  58. a b c d e f g frontlinews 2015 ↓, /2015/02/11/.
  59. a b c d e f g h Chojnacka 2019 ↓, id: 34319.
  60. a b c d dziennik.pl 2018 ↓, /573781.
  61. a b c d e f g Wojsa 2018 ↓, /ar/c13-4634973.
  62. a b c d e gol 2016 ↓, /ar/9882981.
  63. Discogs Nordica ↓, Artist Code: [a3180405], Releases, Albums.
  64. nasz-sklep.net Nordica Akustycznie ↓, /1787.
  65. nasz-sklep.net Nordica i Przyjaciele ↓, /1788.
  66. nasz-sklep.net Nordica Wyklętym ↓, /1789.
  67. Discogs Nordica ↓, Artist Code: [a3180405], Appearances, Compilations.
  68. a b Discogs Nordland ↓, Release Code: [r8445516].
  69. a b Discogs NaRa ↓, Release Code: [r6882583].
  70. a b Discogs Unbroken Brotherhood ↓, Release Code: [r5711111].
  71. Discogs Festiwal Orle Gniazdo Vol. 1 ↓, Release Code: [r10591462].
  72. Discogs Festiwal Orle Gniazdo ↓, Release Code: [r10591462].
  73. Discogs Solidarni Z Górnikami ↓, Release Code: [r9755522].
  74. nasz-sklep.net Solidarni Z Górnikami ↓, /1746.
  75. booktime.pl U boku Bartka ↓, id: 278909.
  76. Discogs U Boku Bartka ↓, Release Code: [r11022094].
  77. Świat Książki U boku Bartka ↓, Opis.
  78. Discogs Defend RAC Vol. 1 ↓, Release Code: [r12045363].
  79. Sikora (612) ↓, item/612.
  80. Youtube Heroica ↓, /@heroica-officialchannel46, Wideo.
  81. a b c d e TMS 2016 ↓, /przeprosiny-po-obchodach-onr-w-bialymstoku/.
  82. Tomasiewicz 2018 ↓, s. 41.
  83. a b Discogs Agressiva 88 ↓, Artist Code: [a2231841].
  84. a b c d e PN 2016 ↓, /bialystok-terror-ekstremistow-z-onr/.
  85. a b MT 2019 ↓, e/ar/c1-1434853.
  86. Marszałek 2014 ↓, s. 4, 5.
  87. Marszałek 2014 ↓, s. 4.
  88. Malinowska 2017 ↓, 7,95519,21380174.
  89. Witkowski, Woroncow i Puchała 2023 ↓, s. 63-64.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj