Hottentottenstottertrottelmutterbeutelrattenlattengitterkofferattentäter

satyryczny przykład niemieckiego rzeczownika złożonego

Hottentottenstottertrottelmutterbeutelrattenlattengitterkofferattentäter (niem.) – zabójca (Attentäter) hotentockiej (Hottentotten) matki (Mutter) głupka i jąkały (Stottertrottel) umieszczony w kufrze (Koffer) z plecionki (Lattengitter) przeznaczonym do przechowywania schwytanych oposów (Beutelratten). Postać z anegdoty nieznanego autora[1], pojawiającej się w niemieckich zbiorach humoru z XIX w.[2][3], które w polskiej wersji ukazało się w wydawnictwach Juliana Tuwima. Ten 72-literowy wyraz przytacza Tuwim w swojej monografii absurdu Pegaz dęba[4], do której materiały zbierał w latach 20. i 30. XX wieku[potrzebny przypis]. Pierwotny, 70-literowy wyraz Hottentotenstottertrottelmutterattentaterlattengitterkotterbeutelratte pojawił się już w 1928 roku w zbiorze A propos... 200 pereł humoru Juliana Tuwima[5].

Słowo to, cytowane wraz z anegodotą, jest podawane jako satyryczny przykład złożenia, charakterystycznego dla języka niemieckiego[6][7][8]. Popularność tego słowa i samej anegdoty stała się przykładem skomplikowania i precyzji języka niemieckiego[4][5][7][8]. Słowo to też jest podawane jako przykład charakterystycznych dla języka niemieckiego długich rzeczowników złożonych—które bywają przedmiotem szyderczej krytyki[1]. Mark Twain przytaczając anegdotę zaznacza, że sednem tej anegdoty jest uzasadniona drwina z tego długiego niemieckiego słowa, choć wspomina on też, że nie jest ono prawdziwą konstrukcją, ale sztucznym tworem, który nie występuje w słownikach[9][10]. Julian Tuwim odnosząc się do Marka Twaina prezentuje podobne podejście do tego typu słów, wspominając, że sami Niemcy kpią z tego typu konstrukcji[4].

W latach dwutysięcznych słowo zyskało szerszą popularność i było przytaczane jako najdłuższe słowo(inne języki)[11][12] za sprawą Waldemara Malickiego, który wspomina słowo i anegdotę w cyklu Filharmonia Dowcipu, który ukazał się na antenie TVP2[13][14][15][16]. W rzeczywistości najdłuższym słowem niemieckim jest również podobnie skonstruowane w celach satyrycznych złożenie Donaudampfschifffahrtselektrizitätenhauptbetriebswerkbauunterbeamtengesellschaft(inne języki), zaś najdłuższym słowem, które jest zapisane w słowniku jest 68 znakowy liczebnik Siebenhundertsiebenundsiebzigtausendsiebenhundertsiebenundsiebzig (777 777) a zaraz po nim wyraz Grundstücksverkehrsgenehmigungszuständigkeitsübertragungsverordnung[6][8][17][18][19][20].

Pełna wersja anegdoty

edytuj

Wersja z 1928 roku

edytuj

 Chociaż Niemcy naogół pysznią się wszystkiem co niemieckie, poczucie zaś słynnego „iiber alles” rozwinięte jest u zachodnich sąsiadów naszych w sposób często niepokojący, mimo to w przystępie dobreo humoru potrafią zakpić nawet z własnej mowy. Jedno z pism niemieckich podaje następujące, bardzo zabawne, rozważania z dziedziny dźwięczności języka niemieckiego, w którym, jak wiadomo, istnieje mnóstwo słów złożonych.  Jeżeli w kraju Hotentotów (Hottentoten) łapie się kangury (Beutelratte) do klatek (Kotter), zabitych deskami (Lattengitter), to taka klatka nazywa się po niemiecku Lattengitterkotter, a uwięziony w niej kangur: Lattengitterkotterbeutelratte. Kiedyś aresztowano hotentota za to, że wykonał zamach (Attentat) na hotentokę, matkę (Hottentotenmutter) dwojga jąkających się dzieci (Stottertrottel). Matka była więc Hottentotenstottertrottelmutter, a sprawa zbrodni — Hottentotenstottertrottelmutterattentater. Wobec braku miejsca w więzieniu, zamknięto go do wyżej wymienionej klatki dla kangurów (Beutelrattenlattengitterkotter). Zwierzę, przestraszone widokiem zbrodniarza, wyskoczyło z klatki, lecz zostało schwytane przez dozorcę, który melduje o tem policji.
 — Złapałem Beutelratte!
 — Którego?
 — Attentaterlattengittorkottenbeutelratte.
 — Takich jest kilka! O którym mówisz?
 — Hottentotenstottertrottelmutterattentater.
 — Aha! Przecież mogłeś odrazu powiedzieć, że to (uwaga!!): Hottentotenstottertrottelmutterattentaterlattengitterkotterbeutelratte!

Wersja z 1950 roku

edytuj

Pewnego dnia, Hotentoci (Hottentotten) zatrzymują mordercę (Attentäter), oskarżonego o zabójstwo pewnej matki (Mutter) hotentockiej (Hottentottenmutter), która w dodatku jest matką miejscowego głupka i jąkały (Stottertrottel). Taka matka po niemiecku zwie się Hottentottenstottertrottelmutter, zaś jej zabójca nazywa się Hottentottenstottertrottelmutterattentäter. Policja schwytała mordercę i umieściła go prowizorycznie w kufrze na kangury (Beutelrattenlattengitterkoffer), lecz więźniowi udaje się uciec. Rozpoczynają się poszukiwania. Po chwili do wodza przybiega hotentocki wojownik krzycząc:
— Złapałem zabójcę! (Attentäter).
— Tak? Jakiego zabójcę? — pyta wódz.
— Beutelrattenlattengitterkofferattentäter — odpowiada wojownik.
— Jak to? Tego zabójcę, który jest w klatce z plecionki, na kangury? — pyta hotentocki wódz.
— Tak — odpowiada tubylec — to jest ten Hottentottenstottertrottelmutterattentäter (zabójca hotentockiej matki głupka i jąkały).
— Aha! — rzecze wódz Hotentotów — trzeba było od razu mówić, że schwytałeś Hottentottenstottertrottelmutterbeutelrattenlattengitterkofferattentäter!

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Богдан Гінка, Лексикологія німецької мови. Лекції та семінари: Навчальний посібник, 2016, s. 107-108, ISBN 978-966-10-0602-6 [dostęp 2024-10-01] (ukr.).
  2. Jäger- und Bergkraxler-Humor, Böck, 1897, s. 85 [dostęp 2024-09-30] (niem.).
  3. Augsburger Postzeitung: 1897, Huttler, 1897, s. 490 [dostęp 2024-09-30] (niem.).
  4. a b c Julian Tuwim: Pegaz dęba. Warszawa (wydanie oryginalne), Monachium (reprint): Czytelnik (wydanie oryginalne), Verlag Otto Sagner (reprint), 1950 (wydanie oryginalne), 1986 (reprint), s. 310—311, seria: reprint – Specimina Phlogiolae Slavicae, Band 66.
  5. a b Julian Tuwim, A propos... 200 pereł humoru, 1928 (pol.).
  6. a b Was ist das längste Wort der Welt? [online], Tandem - Speak Any Language [dostęp 2024-09-27] (niem.).
  7. a b Wowro, Das Phänomen auf der Zunge. Zu Spezifik und Humorindikatoren der Zungenbrecher, „Linguistische Treffen in Wrocław”, 19, 2021, s. 357, DOI10.23817/lingtreff.19-21 [dostęp 2024-09-20].
  8. a b c Anna Dargiewicz, Wykład gościnny „Mehrfachkomposita im Deutschen” [online], Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego [dostęp 2024-09-20] (pol.).
  9. Mark Twain, Autobiography of Mark Twain, Volume 1: The Complete and Authoritative Edition, University of California Press, 15 listopada 2010, s. 118-119, ISBN 978-0-520-94699-6 [dostęp 2024-10-01] (ang.).
  10. Gustavo Dupuy, La torre de Babel no alcanzó:: del sujeto como singularidad al objeto codificado, „Revista Uruguaya de Psicoanálisis” (122), 2016, s. 125–126, ISSN 1688-7247 [dostęp 2024-09-30] (hiszp.).
  11. Die Hotten Totten Stotter Trottel Mutter – MENTOR – Leselern-Paten Reutlingen e.V. [online], 8 listopada 2017 [dostęp 2024-09-19] (niem.).
  12. Steffen Möller, Expedition zu den Polen: Eine Reise mit dem Berlin-Warszawa-Express, Piper ebooks, 14 maja 2012, s. 188, ISBN 978-3-492-95532-4 [dostęp 2024-09-19] (niem.).
  13. Telewizja Polska S.A, Kabaretowa Mapa Polski - OPOLE na bis - Waldemar Malicki i Filharmonia Dowcipu [online], www.tvp.pl [dostęp 2024-09-19] (pol.).
  14. Waldemar Malicki i Tomasz Borkowy w TVP – Filharmonia Dowcipu [online], 7 lipca 2014 [dostęp 2024-09-19] (pol.).
  15. Unknown, Książki - moja kofeina: Słówko tygodnia - Język niemiecki jest prosty:) [online], Książki - moja kofeina, 12 października 2013 [dostęp 2024-09-19].
  16. m, Deutsch ist doch einfach! [online], Morawa bloggt auf Deutsch!, 30 listopada 2011 [dostęp 2024-09-20] (niem.).
  17. BBC - h2g2 - The Longest German Word [online] [dostęp 2024-09-27] (ang.).
  18. Stereotypy o języku niemieckim [online], buki.org.pl [dostęp 2024-09-20] (pol.).
  19. W obronie języka niemieckiego | Tygodnik Powszechny [online], www.tygodnikpowszechny.pl, 25 lipca 2017 [dostęp 2024-09-20] (pol.).
  20. Eigenschaften der Zahl 777777 [online], NumberWorld.info [dostęp 2024-09-20].