Nikol A-2
Nikol A-2 – polski prototypowy szkolny samolot–amfibia wybudowany w 1939 roku.
 Samolot-amfibia Nikol A-2 na lotnisku w Rostoku. Jesień 1939 lub zima 1940 r. | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Warsztaty parku lotniczego MDL |
| Konstruktor |
Jerzy Nikol |
| Typ | |
| Konstrukcja |
drewniana |
| Załoga |
2 (instruktor, uczeń) |
| Historia | |
| Data oblotu |
4 marca 1939 |
| Lata produkcji |
1939 |
| Liczba egz. |
1 prototyp |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
De Havilland Gipsy Major |
| Moc |
130 KM (96 kW) |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
12,6 m |
| Długość |
7,70 m |
| Wysokość |
3,10 m |
| Powierzchnia nośna |
21,50 m² |
| Masa | |
| Własna |
630 kg |
| Użyteczna |
320 kg |
| Startowa |
950 kg |
| Zapas paliwa |
235 l |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
150 km/h |
| Prędkość przelotowa |
120 km/h |
| Prędkość minimalna |
80 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
2,4 m/s |
| Pułap |
3800 m |
| Zasięg |
600 km |
| Dane operacyjne | |
| Liczba miejsc | |
| 2 | |
| Użytkownicy | |
| Polska, Niemcy | |
Historia
edytujW maju 1929 roku inż. Jerzy Nikol rozpoczął projektowanie samolotu–amfibii, był to jego osobisty projekt[1]. W 1930 roku dokonano badań w tunelu aerodynamicznym w Warszawie kadłuba samolotu. W 1935 roku takim badaniom poddano modelu całego samolotu. Następnie własnym staraniem konstruktora projekt i obliczenia udało mu się zatwierdzić w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa w Warszawie[2]. Konstruktor nadał mu wtedy nazwę Nikol A-2.
Nowym samolotem w 1935 roku zainteresowało się Kierownictwo Marynarki Wojennej, które zamierzało zastosować samolot-amfibię Nikol A-2 jako samolot pokładowy stawiacza min ORP „Gryf”. Inż. Jerzy Nikol opracował projekt katapulty umożliwiającej start amfibii z pokładu „Gryfa”[3]. Także Morski Dywizjon Lotniczy chciał go używać jako samolot szkolny i patrolowy. Przewidywano, że samolot będzie też używany przez Rzeczną Eskadrę Lotniczą Flotylli Pińskiej[2].
Do budowy prototypu samolotu Nikol A-2 przystąpiono w warsztatach parku lotniczego MDL w Pucku w 1936 roku. Budowa prototypu trwała długo, ze względu na miejsce jego budowy i zakończona została dopiero w marcu 1939 roku.
Pierwszy lot samolotu Nikol A-2 odbył się 4 marca 1939 roku, a próby w locie trwały do końca sierpnia 1939 roku. Pilotem doświadczalnym był bosm. pil. W. Kaczmarczyk. Do końca sierpnia ukończono cykl prób w locie oraz startów i lądowań z wody i wodowania[1].
Po wybuchu II wojny światowej samolot-amfibia Nikol A-2 1 września 1939 roku został ewakuowany z Pucka do portu wojennego na Helu, gdzie został zakotwiczony i zamaskowany. Tam został kilkakrotnie ostrzelany i uszkodzony w czasie bombardowań portu przez lotnictwo niemieckie[2].
Po zajęciu Helu przez Niemców, samolotem Nikol A-2 zainteresowało się lotnictwo niemieckiej marynarki wojennej i wywiozło go do Niemiec. Tam został wyremontowany i służył jako eksponat w bazie morskiej w Rostoku. Nadano mu fikcyjne znaki rejestracyjne D-GÖTZ.[4]. Najprawdopodobniej został zniszczony w wyniku działań wojennych.
Konstrukcja
edytujSamolot Nikol A-2 był dwumiejscowym szkolnym samolotem-amfibią, grzbietopłatem o konstrukcji drewnianej. Podwozie Podwozie pływakowe – stałe, kołowe podnoszone za pomocą korby. Napęd: 1 silnik rzędowy chłodzony powietrzem 4-cylindrowy de Havilland Gipsy Major, śmigło pchające, trójłopatowe drewniane[1].
Kadłub o spodniej części łodziowej miał konstrukcję półskorupową, drewnianą i był kryty sklejką. Podzielono go na kilka grodzi wodoszczelnych. Z przodu w górnej części kadłuba znajdowała się zakryta kabina załogi z dwoma miejscami obok siebie, wyposażona w dwie sterownice i niezbędne przyrządy pokładowe. Osłona kabina była otwierana ze stałym wiatrochronem, istniała możliwość jej odrzucenia w przypadku awarii. Za kabiną umieszczono bagażnik, a za nim główny zbiornik paliwa o pojemności 200 l. Za skrzydłami wykonano na grzbiecie kadłuba hermetyczny właz do bagażnika, głównego zbiornika paliwa i pompy. Na końcu kadłuba zamocowano usterzenie klasyczne z dwoma usterzeniami pionowymi. Stateczniki kryte były sklejką, stery płótnem.
Do środkowej części kadłuba przytwierdzono płat o konstrukcji drewnianej i kształcie trapezowym, wolnonośny, dwudźwigarowy, do tylnego dźwigara kryte był sklejką, a dalej płótnem. W środkowej części płata usytuowano zbiornik paliwa o pojemności 35 l.
Nad płatem w środkowej części zamontowano na łożu w kształcie piramidki z rurek stalowych i duralowych silnik rzędowy ze śmigłem pchającym.
Pływaki podskrzydłowe drewniane z przegrodami wodoszczelnymi były kryte sklejką i mocowane do skrzydeł za pomocą rurek stalowych. Podwozie kołowe główne, z kołami wyposażonymi w hamulce, było podnoszone do góry za pomocą korby i opuszczane pod własnym ciężarem.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Glass 1976 ↓, s. 118.
- ↑ a b c Zasieczny 2006 ↓, s. 28.
- ↑ Wyrzutnia okrętowa dla amfibii Nikol A-2. „Skrzydlata Polska”. 51-52/1962, s. 15, 23-30 grudnia 1962. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- ↑ Wojenne losy amfibii Nikol A-2. Warszawa: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Mechaników Polskich, 1988, s. 39, seria: Technika lotnicza i astronautyczna. 9`83. ISSN 0040-1145. OCLC 839130718.
Bibliografia
edytuj- Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976. OCLC 830596725.
- Andrzej Morgała: Samoloty w polskim lotnictwie morskim. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1985, s. 156-158. ISBN 83-206-0478-8.
- Adam Zasieczny: Broń Wojska Polskiego 1939-1945. Lotnictwo, Marynarka Wojenna. Warszawa: Alma-Press, 2006, s. 28. ISBN 83-7020-334-5.