Nibylis andyjski

gatunek drapieżnego ssaka

Nibylis andyjski[4], kolpeo, lisoszakal andyjski, lis andyjski (Lycalopex culpaeus) – gatunek drapieżnego ssaka z rodziny psowatych (Canidae). Zamieszkuje cały obszar wzdłuż Andów, od Ekwadoru i Peru aż po Patagonię. Preferuje tereny otwarte, z niewielką liczbą drzew, zamieszkuje górskie płaskowyże stepowe oraz półpustynie. Kolpeo to największy lis zamieszkujący Amerykę Południową, a zarazem największy lis na świecie. Przewyższa wielkością lisa pospolitego i mniejsze szakale, a jego waga dochodzi do 14 kg. Barwa sierści pomarańczowo-szara, aż do rudoszarej. Prowadzi głównie nocny tryb życia. Poluje na gryzonie (np. szynszyle andyjskie, koszatniczki), ptaki, jaszczurki i dzikie króliki (sprowadzone tu na początku XX wieku), niekiedy zdarza się, że atakuje młode jagnięta i lamy. Żywi się także padliną. Lisoszakale andyjskie tworzą niewielkie grupy stadne, w skład których wchodzi para dominująca wraz z lisami z poprzednich miotów. Występuje osobna hierarchia dla samic i dla samców.

Nibylis andyjski
Lycalopex culpaeus[1]
Molina, 1782
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

drapieżne

Podrząd

psokształtne

Rodzina

psowate

Rodzaj

nibylis

Gatunek

nibylis andyjski

Synonimy
  • Pseudalopex culpaeus (Molina, 1782)[1]
  • Dusicyon culpaeus (Molina, 1782)[2]
Podgatunki

zobacz opis w tekście

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Nibylis andyjski jest jednym z „fałszywych lisów” ponieważ, mimo że jest nazywany lisem, w systematyce taksonomicznej nie jest zaliczany do lisów, ale do psów właściwych, a swoim zachowaniem i wyglądem przypomina bardziej kojoty i wilki. Jego najbliższymi krewnymi są wilczak falklandzki, nibylis pampasowy i być może duży wilk andyjski.

Podgatunki

edytuj

Wyróżnia się sześć podgatunków kolpeo[5]:

  • L. culpaeus andinus (Thomas, 1912)
  • L. culpaeus culpaeus (Molina, 1782)
  • L. culpaeus lycoides (Philippi, 1896)
  • L. culpaeus magellanicus (Gray, 1837)
  • L. culpaeus reissii (Hilzheimer, 1906)
  • L. culpaeus smithersi (Thomas, 1914)

Zagrożenie i ochrona

edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (niższego ryzyka) pod nazwą Pseudalopex culpaeus[3]. Gatunek ten jest objęty konwencją waszyngtońską CITES (załącznik II)[6].

Przypisy

edytuj
  1. a b Lycalopex culpaeus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. E. Keller, prof. dr. J. H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ssaki. Cz. 2. Warszawa: Horyzont, 2001. ISBN 83-7227-614-5.
  3. a b M. Lucherini, Lycalopex culpaeus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2015.1 [dostęp 2015-07-12] (ang.).
  4. Systematyka i nazwy polskie za: Włodzimierz Cichocki, Agnieszka Ważna, Jan Cichocki, Ewa Rajska, Artur Jasiński, Wiesław Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 149. ISBN 978-83-88147-15-9.
  5. Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Lycalopex culpaeus. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 22 października 2009]
  6. Appendices I, II and III of CITES. cites.org, 12 czerwca 2013. [dostęp 2013-07-03]. (ang.).

Linki zewnętrzne

edytuj