Ni Scorpii
Ni Scorpii (Jabbah, ν Sco) – gwiazda wielokrotna w gwiazdozbiorze Skorpiona. Znajduje się około 474 lata świetlne od Słońca.
| ν Sco | |||||||||||||||||||
 Kompleks molekularny Ro Ophiuchi; poniżej środka zdjęcia widoczna jest błękitna mgławica IC 4592, a w niej świeci Ni Scorpii | |||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
16h 11m 59,736s[1] | ||||||||||||||||||
| Deklinacja |
−19° 27′ 38,54″[1] | ||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−23,71 ± 0,47 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
2,4 ± 5,0 km/s[1] | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
Aa: B2 IV[2] | ||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||
| Gwiazdozbiór |
Skorpion | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
16h 11m 58,603s[3] | ||||||||||||
| Deklinacja |
−19° 27′ 00,15″[3] | ||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
−18,0 ± 4,3 mas/rok[3] | ||||||||||||
| Prędkość radialna |
−14,0 ± 5,0 km/s[3] | ||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||
| Typ widmowy |
C: B8 V / Da: B9 V / Db: B9 V[2] | ||||||||||||
| Masa | |||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||
| |||||||||||||
Nazwa
edytujGwiazda ma tradycyjną nazwę Jabbah, która wywodzi się od arabskiego الجبهة al-ǧabha, oznaczającego „czoło” (Skorpiona)[4][5]. Międzynarodowa Unia Astronomiczna w 2017 roku formalnie zatwierdziła użycie nazwy Jabbah dla określenia ν Sco Aa[6].
Charakterystyka
edytujPrzez teleskop można zobaczyć, że Ni Scorpii tworzą cztery jasne, błękitne gwiazdy typu widmowego B[4]. W rzeczywistości jest to układ wielokrotny, który tworzy aż siedem związanych grawitacyjnie gwiazd. Tworzą one dwa systemy odległe o 41,1 sekundy kątowej, oznaczone w Katalogu Jasnych Gwiazd HR 6027 (ν Sco AB) i HR 6026 (ν Sco CD)[2][7].
Ni Scorpii AB
edytujJaśniejsza para okazuje się być układem poczwórnym. Główny składnik Ni Scorpii A to gwiazda spektroskopowo podwójna, której składniki okrążają się w okresie 5,55 doby. Jaśniejsza gwiazda Aa (obserwowana wielkość gwiazdowa 4,37m) ma masę ocenianą na 10 mas Słońca i może być już podolbrzymem; jej bliski towarzysz Ab (6,9m) ma masę bliską masy Słońca. Blisko tej pary (w odległości 0,063″) widoczny jest składnik Ac (6,6m), o masie ocenianej na 6 M☉[2]. Okres obiegu tej gwiazdy wokół centralnej pary to 8,32 roku[7]. W większym oddaleniu (1,305″) znajduje się składnik B, podobna gwiazda o masie około 6 mas Słońca, świecąca z obserwowaną jasnością 5,4m[2]. Na obieg dookoła potrójnego składnika A potrzebuje ona około 674,67 roku[7].
Ni Scorpii CD
edytujSłabsza para gwiazd jest w rzeczywistości układem potrójnym. Składnik C ma obserwowaną wielkość gwiazdową 6,9m, jest to gwiazda ciągu głównego typu B8 V o masie ocenianej na 3 masy Słońca. O dwie sekundy kątowe od niej widoczny jest słabszy składnik D, który jest gwiazdą spektroskopowo podwójną. Jej bliźniacze składniki Da i Db to gwiazdy typu B9 V, o masach około 2,7 M☉ i jasnościach odpowiednio 7,4 i 7,9m. Dodatkowo emisja rentgenowska z HR 6026 sugeruje obecność gwiazdy o masie około 1,5 masy Słońca, która mogłaby być jeszcze jednym, niezaobserwowanym bezpośrednio, składnikiem systemu[2].
Składniki C i D okrążają środek masy w czasie około 3140 lat, zaś oba systemy potrzebują na obieg wspólnego środka masy aż 105 tysięcy lat[7].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g Ni Scorpii w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b c d e f g h Grellmann, R., Ratzka, T., Köhler, R., Preibisch, T. i inni. New constraints on the multiplicity of massive young stars in Upper Scorpius. „Astronomy & Astrophysics”. A84. 578, 2015. DOI: 10.1051/0004-6361/201219577.
- ↑ a b c d e f HR 6026 w bazie SIMBAD (ang.)
- ↑ a b Jim Kaler: JABBAH (Nu Scorpii). STARS. [dostęp 2017-09-05]. (ang.).
- ↑ Scorpio, or Scorpius, the Scorpion. W: Richard Hinckley Allen: Star Names Their Lore and Meaning. Nowy Jork: Dover Publications Inc., 1963, s. 371. ISBN 0-486-21079-0. (ang.).
- ↑ Naming Stars. Międzynarodowa Unia Astronomiczna, 2018-08-10. [dostęp 2018-12-06].
- ↑ a b c d Tokovinin A.A. MSC - a catalogue of physical multiple stars. „Astron. Astrophys. Suppl. Ser.”. 124, s. 75–84, 1997; ostatnia aktualizacja: 2017-07-26. Multiple Star Catalog. [dostęp 2017-09-05]. [zarchiwizowane z adresu 2017-09-05].