Naksalici
Naksalici (bengali নকশাল আন্দোলন, hindi नक्षलवाद, ang. Naxalite) – zbiorcze określenie na szereg maoistowskich grup zbrojnych w Indiach[1]. Do ich ambicji należy wprowadzenie przemian własnościowych na wiejskich obszarach kraju[2], część z grup naksalickich ma również charakter separatystyczny[1].
Nazwa
edytujOkreślenie naksalici pochodzi od nazwy miejscowości Naksalbari, gdzie w 1967 roku wybuchło powstanie chłopskie. Naksalici są też niekiedy określani jako maoiści bengalscy[3], niemniej jednak swoją działalnością wykraczają poza tereny Bengalu[4][5].
Historia
edytujNaksalici są ruchem maoistowskim. Maoizm odłączył się od głównego nurtu ruchu komunistycznego Indii w połowie lat 60[6][7][8]. Na czele maoistów stanął bengalski nauczyciel Charu Mazumdar[8]. Zgodnie z rewolucyjną ideologią maoizmu, zwolennicy Mazumdara uznali, że czas rewolucji komunistycznej w Indiach już nadszedł. Powstanie rozpoczęło się w 1967 roku, a miejscem wybuchu rewolucji była niewielka wioska Naksalbari. Rebeliantom udało się zmobilizować mieszkańców z kilku okolicznych wiosek. Wieśniacy wybili miejscowe elity, a następnie przejęli władzę, tworząc komitety ludowe[7][1].
Z Naksalbari powstanie rozprzestrzeniło się na cały Bengal. W pierwszych latach rebeliantom udało się odnieść kilka znaczących sukcesów. W następstwie za naksalitami poszli więc maoiści, a także przedstawiciele niemaoistowskiego komunizmu z innych obszarów kraju. Antyrządowe rozruchy wybuchały w Indiach z różną częstotliwością i efektami, zawsze miały jednak charakter lokalny[7]. W 1970 roku naksalici powołali ugrupowanie o nazwie Komunistyczna Partia Indii (Marksistowsko-Leninowska) na czele z Charu Muzumdarem jako sekretarzem generalnym[8]. W tym samym roku wybuchły zamieszki maoistów w Kalkucie. Chaos opanował miasto na kilka miesięcy, rozruchy zostały jednak opanowane przez policje, a kalkuccy maoiści zdziesiątkowani[8]. Od tego czasu naksalici zmienili taktykę, zamiast prowadzenia otwartej walki, postawili na konflikt partyzancki[7]. Po klęsce powstania kalkuckiego Charu Mazumdar został poddany krytyce zarówno przez naksalitów, jak i rząd chiński, który uznał go za awanturnika. W konsekwencji Mazumdar został zdegradowany ze stanowiska sekretarza generalnego, a następnie usunięty z partii[8]. Po pozbawieniu wpływów w ruchu maoistowskim został aresztowany przez policję i osadzony w areszcie, w którym zginął w 1972 roku[8]. Naksalici oskarżyli rząd o zabójstwo ekslidera[8].
Po śmierci Muzumdara ruch naksalitów uległ podziałom, powstały nowe organizacje maoistów, wśród których znalazły się ugrupowania takie jak Centralny Zespół Komunistycznej Partii Indii (Marksistowsko-Leninowskiej), Zjednoczona Organizacja KPI (M-L), Maoistowskie Centrum Komunistyczne, Zjednoczony Komitet Komunistycznych Rewolucjonistów Indii (M-L) czy Organizacyjny Komitet Komunistycznych Rewolucjonistów[8].
Ruch rebeliancki odżył po 1980 roku[8]. W 2010 roku istniało 17 różnych organizacji zbrojnych naksalitów. W wyniku działalności naksalitów rocznie ginie około 500-600 osób[8].
Metody
edytujNaksalici za podstawową metodę działalności uważają walkę zbrojną. Ich oddziały partyzanckie atakują przedstawicieli administracji, policjantów i żołnierzy. W atakach naksalici nierzadko stosują metody uznawane za terrorystyczne[7][1]. Rebelianci uważają, że użycie przemocy za moralnie usprawiedliwione. Ich zdaniem agresja służy obronie interesów ubogich wieśniaków i bezrolnych chłopów[5][1].
Indyjscy maoiści posiadają swoje reprezentacje partyjne. Pierwszą partią polityczną naksalitów była Komunistyczna Partia Indii (Marksistowsko-Leninowska) powstała w 1970 roku[8]. Innymi większymi organizacjami było Komunistyczne Centrum Maoistowskie (MCC – Maoist Communist Centre) i Ludowa Grupa Wojenna (PWG – People’s War Group). W 2004 roku doszło, do połączenia KPI (M-L) z MCC. Powstało wtedy ugrupowanie o nazwie Komunistyczna Partia Indii (Maoistowska). PWG zostało niemal całkowicie rozbite przez siły rządowe[6].
KPI (Maoistowska) cieszy się dużym poparciem, o czym świadczyć może wiec partii w Warangalu w 2004 roku, na którym zebrało się przeszło milion zwolenników[6][1]. Działalność partii jest w Indiach nielegalna[1][6]. Delegalizacja KPI (Maoistowskiej) miejsce miała w 2009 roku. Obecnie jest uznawana przez indyjski rząd za organizację terrorystyczną[9]. Wraz z KPI (Maoistowską) na liście grup terrorystycznych znajdują się 34 organizacje oskarżane o związki z naksalitami[9].
Obszar działalności
edytujUgrupowania naksalitów działają na obszarze wschodnich i środkowych Indii. Rebelianci obecni są w 182 dystryktach kraju. Ich działalność dotyczy głównie stanów Ćhattisgarh, Jharkhand, Orisa[4], Bihar, Madhya Pradesh, Maharasztra i Bengal Zachodni[1][5]. W niektórych regionach partyzantom prawie udało się zastąpić lokalną administrację[5].
Liczebność
edytujWedług szacunków z 2010 roku rebelianci dysponują około 40 tysiącami bojowników wspieranymi przez 100 tysięcy milicjantów[10].
Wsparcie i powiązania zagraniczne
edytujJeszcze w czasach zimnej wojny maoistowskie poglądy naksalitów zapewniły im wsparcie ze strony Chińskiej Republiki Ludowej (pomoc szła również dla zbuntowanych plemion górskich z pograniczna indyjsko-birmańskiego)[11]. Zdaniem indyjskiego rządu chińska pomoc dla naksalitów trwa do dzisiaj. W 2011 roku Indie oskarżyły ChRL o udzielanie schronienia przywódcom rebelii[12]. Kolejnym mocarstwem mającym udzielać rebelii wsparcia jest Pakistan. W 2011 roku rząd w Nowym Delhi oskarżył Pakistańczyków o finansowanie działalności indyjskich maoistów[12].
Media informują o powiązaniach naksalitów z filipińską Nową Armią Ludową[13]. Według doniesień medialnych niektórzy członkowie partyzantki naksalitów mieli przejść szkolenia w obozach maoistowskiej partyzantki na Filipinach[14]. W przeszłości naksalici mogli utrzymywać kontakty z pokrewną ideowo Komunistyczną Partią Nepalu (maoistowską)[15].
Ideologia
edytuj
Naksalici wyznają specyficzną formę maoizmu[7]. Ideologia naksalitów niewiele ma wspólnego z pierwotną ideologią marksizmu. Komunizm naksalitów jest mglistą ideą sprawiedliwości społecznej i równego podziału dóbr. Naksalici odeszli także od charakterystycznego dla komunistów ateizmu, głosząc zamiast tego potrzebę zrównania praw wyznawców wszystkich religii[7]. Często zwracają się do ubogich rolników i przedstawicieli ludności autochtonicznej zamieszkującej środkowe i wschodnie Indie. Rywalizują z legalnymi ugrupowaniami komunistycznymi i wszelką lewicą niemaoistowską, która zresztą odcina się od naksalitów. Obecny ustrój Indii określany jest przez nich jako na wpół feudalny „faszyzm indyjski”[7][1][8].
W przypadku części grup naksalitów istotną rolę ideologiczną odgrywa element separatystyczny[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j Naxalite, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
- ↑ naksalici, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2017-08-23].
- ↑ Przeszłość terroryzmu indyjskiego. W: Krzysztof Mroziewicz: Ucieczka do Indii. Wyd. 2. Bydgoszcz - Warszawa: Oficyna Wydawnicza BRANTA, 2006, s. 218. ISBN 83-89073-81-1.
- ↑ a b Indie/ Policja walczy z maoistowskimi rebeliantami. psz.pl. (pol.).
- ↑ a b c d Indie przegrywają walkę z maoistami. psz.pl. (pol.).
- ↑ a b c d Arundhati Roy: Indie - Bogowie na sprzedaż. krytykapolityczna.pl. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h Rokicka: Widmo komunizmu nie odleciało w siną dal. magazynkontakt.pl. (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Indie: Czerwona ośmiornica. wyborcza.pl. (pol.).
- ↑ a b Centre declares Maoists as terrorists, CPM differs. zeenews.com. (ang.).
- ↑ DISPATCHIndia’s Failing Counterinsurgency Campaign. foreignpolicy.com. (ang.).
- ↑ Spór graniczny między Chińską Republiką Ludową a Republiką Indii. bazhum.muzhp.pl. (pol.).
- ↑ a b Cicha wojna w sercu Indii. Maoiści walczą już prawie 50 lat. wiadomosci.wp.pl. (pol.).
- ↑ Philippine reds export armed struggle. atimes.com. [dostęp 2017-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-14)]. (ang.).
- ↑ Philippine reds export armed struggle. atimes.com. [dostęp 2017-08-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-14)]. (ang.).
- ↑ Nepal chce wyjść z cienia Indii. psz.pl. (pol.).