Wikipedia

Najwyższy Trybunał Sygnatury Apostolskiej

Najwyższy Trybunał Sygnatury Apostolskiej, pot. „Sygnatura Apostolska” – najwyższy organ sądowniczy Kościoła katolickiego, którego kompetencje i działanie regulowane są przez Kodeks prawa kanonicznego (kan. 1445). Obecnie prefektem Trybunału jest kard. Dominique Mamberti.

Historia

edytuj

Jego początki sięgają XIII wieku i wiążą się z napływającymi do Stolicy Apostolskiej prośbami o rozpatrzenie różnych spraw, procesów i wyroków, wydawanych przez sądy kościelne na szczeblu diecezjalnym czy krajowym. Początkowo referowaniem tych spraw papieżowi zajmowali się urzędnicy Kancelarii Apostolskiej lub doraźnie ustanawiani kardynałowie audytorzy, jednak z czasem wykształciła się osobna kategoria urzędników kurialnych (referendarzy) zajmujących się takimi sprawami. Za pontyfikatu papieża Eugeniusza IV (1431–1447) uformował się osobny urząd zwany Sygnaturą Papieską (Signatura Domini Papae) złożony z tych urzędników. W drugiej połowie XV wieku Sygnatura Papieska uległa podziałowi na Sygnaturę Sprawiedliwości oraz Sygnaturę Łaski, w zależności od rodzaju petycji, które rozpatrywały, co oficjalnie potwierdził papież Aleksander VI w 1493 i później Juliusz II (1504). Na czele każdej z nich stał kardynał prefekt. W obu Sygnaturach pracowali jednak ci sami referendarze, toteż dość szybko (z pewnością już za pontyfikatu Klemensa VII 1523–1534) zaczęto ich tytułować „referendarzami Obojga Sygnatur”.

W 1588 papież Sykstus V przekształcił Sygnaturę Łaski w kongregację kardynalską złożoną z kardynała prefekta i kilku innych kardynałów (w tym prefekta Sygnatury Sprawiedliwości) oraz papieskiego datariusza, audytora generalnego Kamery Apostolskiej, skarbnika generalnego Kamery Apostolskiej, wiceregenta wikariatu diecezji rzymskiej, audytora Roty Rzymskiej, kleryka Kamery Apostolskiej i dwunastu prałatów z prawem głosu (tzw. votanti). Sygnatura Łaski zbierała się w zasadzie wyłącznie w obecności papieża, rozpatrywała odwołania od werdyktów Sygnatury Sprawiedliwości i decyzji rzymskich kongregacji, jak również orzekała w sprawach zarezerwowanych do rozstrzygnięcia bezpośrednio przez papieża. Sygnatura Sprawiedliwości po reformie Piusa IV z 1562 stała się natomiast rzeczywistym trybunałem sądowym, złożonym z kardynała prefekta, jego audytora oraz dwunastu prałatów tzw. votanti.

Systus V w 1586 zredukował liczbę referendarzy do stu, z czego tylko 70 miało uprawnienia do przedstawiania spraw dla Sygnatury Łaski. Papież Aleksander VII natomiast w 1659 oficjalnie zgrupował referendarzy Obojga Sygnatur w osobne kolegium z określonymi kryteriami dostępu do objęcia tej funkcji.

Kompetencje Sygnatury Łaski w dużej mierze krzyżowały się z Datarią Apostolską i od końca XVII wieku coraz bardziej traciła ona znaczenie na rzecz Datarii. Pod koniec XVIII wieku praktycznie przestała istnieć, po 1794 zaprzestano wyznaczania kardynała prefekta Sygnatury Łaski. Na krótko wznowił ją papież Leon XII w 1826. Ostatni kardynał prefekt zmarł w 1839, zaś po roku 1847 Sygnatura Łaski nie było już wymieniana w oficjalnych spisach instytucji Kurii Rzymskiej. Sygnatura Sprawiedliwości kontynuowała natomiast działalność niemal do końca XIX wieku, choć jej znaczenie bardzo zmalało po upadku Państwa Kościelnego (1870). W 1908 Pius X w ramach reformy Kurii Rzymskiej zniósł oficjalnie osobne instytucje Sygnatury Sprawiedliwości i Sygnatury Łaski, w zamian tworząc jeden Najwyższy Trybunał Sygnatury Apostolskiej.

Zakres orzecznictwa

edytuj

Najwyższy Trybunał Sygnatury Apostolskiej rozpatruje:

  1. sprawy o nieważność, prośby o przywrócenie do stanu poprzedniego i inne rekursy przeciwko wyrokom rotalnym;
  2. rekursy dotyczące stanu osób w sprawach, których dopuszczenia do ponownego zbadania odmówiła Rota Rzymska;
  3. zarzuty stronniczości oraz inne sprawy przeciwko audytorom Roty Rzymskiej, z powodu aktów dokonanych przy wykonywaniu ich funkcji;
  4. konflikty właściwości;
  5. spory powstałe na skutek działania kościelnej władzy administracyjnej przekazane mu przez Biskupa Rzymu lub dykasterie Kurii Rzymskiej a także konflikty właściwości między dykasteriami.

Nadzoruje także działanie sądów kościelnych niższego rzędu. Zajmuje się sprawami prawnymi dotyczącymi potwierdzenia, rewizji, zmiany itp. spraw prowadzonych przez sądy kościelne w poszczególnych diecezjach, sporami kompetencyjnymi między różnymi instytucjami Kurii Rzymskiej, troską o prawidłowe funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości w Kościele itp.

Dodatkowo zadaniem najwyższego trybunału jest czuwanie nad prawidłowym wymiarem sprawiedliwości, przedłużanie właściwości trybunałów oraz popieranie i zatwierdzanie elekcji trybunałów niższych instancji.

Prefekci Sygnatury Apostolskiej

edytuj

Prefekci Trybunału Sygnatury Sprawiedliwości

edytuj

Prefekci Sygnatury Łaski

edytuj

Prefekci Najwyższego Trybunału Sygnatury Apostolskiej (od 1908)

edytuj

Obecny zarząd

edytuj
  • Prefekt – kard. Dominique Mamberti
  • Sekretarz – bp Andrea Ripa
  • Promotor sprawiedliwości – ks. Paweł Malecha
  • Obrońca wezła – ks. Joseph R. Punderson
  • Substytut promotora sprawiedliwości – o. Nikolaus Schöch

Zobacz też

edytuj

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Najwyższy_Trybunał_Sygnatury_Apostolskiej&oldid=73006570”