Nad Zakosy
Nad Zakosy[1], Goryczkowa Przełęcz nad Zakosy lub Goryczkowa nad Zakosy (słow. Východné Goričkovo sedlo) – znajdująca się na wysokości 1816 m n.p.m. przełęcz w grani głównej Tatr, między Kasprowym Wierchem (1987 m) a Pośrednim Goryczkowym Wierchem (1874 m) w Tatrach Zachodnich[2]. Przez przełęcz tę i szczyty biegnie granica słowacko-polska. Południowe stoki spod przełęczy opadają do słowackiej Doliny Cichej, stoki północne do Doliny Goryczkowej pod Zakosy[3].
 Przełęcz nad Zakosy i Pośredni Goryczkowy Wierch (za nim Goryczkowa Czuba) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
1816 m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty | |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°13′49,2″N 19°58′11,2″E/49,230333 19,969778
| |
Nazwa przełęczy pochodzi od Zakosów – północnego zbocza pod samą przełęczą, opadającego do Goryczkowego Kotła – najwyższego piętra doliny. Po zboczu tym w czasach, gdy było ono wypasane (teren ten należał do Hali Goryczkowej) prowadziły wydeptane przez owce zakosy perci[2]. Przez przełęcz Nad Zakosy polscy juhasi często przepędzali owce na słowacką stronę, gdzie trawa była bujniejsza, a hale nie były tak intensywnie wypasane, jak po polskiej stronie. Bywało to źródłem konfliktów z pasterzami słowackimi[4].
Jest to szerokie i trawiaste (miejscami tylko kamieniste) siodło. Dawniej przełęcz była często używanym szlakiem, którym turyści, kurierzy podhalańscy, a także kłusownicy przedostawali się do Doliny Cichej. Według podań przeszli tędy w 1769 r. konfederaci barscy wraz z uzbrojeniem. Upamiętnił to Walery Eljasz-Radzikowski na jednym z licznych swoich obrazów o tematyce tatrzańskiej[2]. W 1910 r. z przełęczy odbył się start do biegu zjazdowego do Doliny Goryczkowej[5].
Obszar przełęczy i północne stoki zbudowane są ze skał krystalicznych, jest to bowiem obszar wyspy krystalicznej Goryczkowej[5]. Jednakże dolna część południowych stoków zbudowana jest ze skał wapiennych i nad dnem Doliny Cichej kończy się wapiennymi skałkami[6].
Szlaki turystyczne
edytujCzasy przejścia podane na podstawie mapy[7]:
odcinek szlaku z Kasprowego Wierchu granią główną Tatr przez Goryczkową Czubę i Suche Czuby do Przełęczy pod Kopą Kondracką. Czas przejścia: 1:20 h, z powrotem 1:40 h
Przypisy
edytuj- ↑ Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2022-04-16].
- ↑ a b c Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Tatry Polskie. Mapa turystyczna 1:20 000, Piwniczna: Agencja Wydawnictwo „WiT” S.c., 2009, ISBN 83-89580-00-4.
- ↑ Władysław Szafer, Tatrzański Park Narodowy, Zakład Ochrony Przyrody PAN, 1962.
- ↑ a b Józef Nyka, Tatry Polskie. Przewodnik, wyd. 13, Latchorzew: Wydawnictwo Trawers, 2003, ISBN 83-915859-1-3.
- ↑ Władysław Cywiński, Tatry. Kasprowy Wierch, t. 13, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2008, ISBN 83-7104-011-3.
- ↑ Tatry. Zakopane i okolice. Mapa w skali 1:27 000, Warszawa: ExpressMap Polska, 2005, ISBN 83-88112-35-X.