NEWZ 112E
NEWZ 112E (seria ET42) – normalnotorowa dwuczłonowa towarowa lokomotywa elektryczna produkowana w latach 1978–1982 w radzieckich zakładach NEWZ w liczbie 50 sztuk specjalnie dla Polskich Kolei Państwowych.
 ET42-030 (2011) | |
| Inne oznaczenia |
ET42 |
|---|---|
| Producent | |
| Lata budowy |
1978–1982 |
| Układ osi |
Bo’Bo’+Bo’Bo’ |
| Wymiary | |
| Masa służbowa |
164 t |
| Długość |
30 880 mm |
| Średnica kół |
1250 mm |
| Napęd | |
| Trakcja |
elektryczna |
| Typ silników |
NB-508A |
| Liczba silników |
8 |
| Napięcie zasilania |
3000 V DC |
| Parametry eksploatacyjne | |
| Moc ciągła |
4480 kW |
| Moc godzinna |
4840 kW |
| Maksymalna siła pociągowa |
50 T |
| Stosunek przekładni |
86:25 |
| Prędkość konstrukcyjna |
100 km/h |
| System hamulca |
Oerlikon + ED |
Żargonowo nazywana Ruskiem, Czapajewem bądź łodzią podwodną[1].
Historia
edytujGeneza
edytuj
W 1969 ukończono elektryfikację magistrali węglowej między Górnym Śląskiem a Gdańskiem, co spowodowało możliwość prowadzenia pociągów towarowych lokomotywami elektrycznymi ze Śląska aż do portów bałtyckich. Jednakże PKP nie miały w swoim taborze odpowiednio silnych lokomotyw, które mogłyby obsługiwać coraz cięższe pociągi na tej trasie. Początkowo trasa ta była obsługiwana przez lokomotywy ET21 w trakcji wielokrotnej. Powodowało to jednak braki w lokomotywach. Na początku lat 70. zamówiono więc niezależnie u dwóch dostawców silniejsze lokomotywy dwuczłonowe: w Czechosłowacji (ET40) oraz w radzieckich Nowoczerkaskich Zakładach Budowy Elektrowozów (ET42). Pierwotnie lokomotywy radzieckie miały otrzymać oznaczenie ET41, lecz ich dostawa się przeciągnęła i oznaczenie to otrzymała nowa lokomotywa ET41 skonstruowana w Polsce na podstawie lokomotywy EU07[2].
Projekt i budowa
edytujPodczas projektowania ET42 oparto się na konstrukcji szerokotorowych elektrowozów WŁ10 (ВЛ10) i WŁ11 (ВЛ11). Pierwsze ET42 rozpoczęły służbę na PKP w maju 1978 roku, a ostatnie na wiosnę 1982. Wyprodukowano 50 sztuk tych lokomotyw, wyłącznie dla Polski. W grudniu 2005 ZNTK Poznań przedstawiły projekt modernizacji tej lokomotywy do serii ET42M[3], ale ostatecznie do niej nie doszło.
Konstrukcja
edytujKonstrukcja lokomotywy wzorowana jest na elektrowozach WŁ10 (ВЛ10) i WŁ11 (ВЛ11) kolei radzieckich i charakteryzuje się prostą budową, łatwością eksploatacji oraz niezawodnością. ET42 od początku została zaprojektowana jako dwuczłonowa, w przeciwieństwie do pozostałych lokomotyw dwuczłonowych eksploatowanych przez PKP, jak ET41 oraz ET40. Silne powiązanie obwodów elektrycznych pomiędzy członami umożliwia pełną współpracę między nimi, np. łączenie w szereg wszystkich silników z różnych członów. W ten sposób lokomotywą ET42 można ruszyć bardzo ciężki pociąg lub jechać powoli bez uciekania się do stratnej jazdy oporowej. ET42 jest wyposażona w sprzęg do ogrzewania wagonów, co pozwala prowadzić nią również pociągi osobowe.
Lokomotywa ma pięć pozycji osłabienia wzbudzenia (od 83% do 36% pełnego pola) co pozwala na wysoką prędkość na szlaku po rozpędzeniu składu[4].
Eksploatacja
edytuj
W latach 1978–1982 zakupiono 50 lokomotyw ET42. 1 stycznia 1979 roku na stanie były 3 lokomotywy, 1 stycznia 1980 – 9, a zasadnicze dostawy nastąpiły w 1980 i 1981 roku[2]. Cała seria została przydzielona do lokomotywowni Zduńska Wola Karsznice i należała do zakładu taboru w Łodzi. Głównym przeznaczeniem ET42 była obsługa najcięższych pociągów węglowych na liniach wiodących ze Śląska do portów w Gdańsku i Gdyni. Były to najsilniejsze, a przy tym najmniej zawodne lokomotywy eksploatowane przez PKP[5].
Cztery lokomotywy uległy wypadkom (ET42-003, ET42-045, ET42-043, ET42-033) i zostały skreślone z ewidencji PKP. Pozostałe pracowały do końca na sieci PKP. Z początkiem 2009 roku cała seria ET42 licząca 46 pojazdów, podobnie jak ET40, została przekazana do rezerwy długoterminowej w Karsznicach[5].
Od czerwca 2011 pojazdy ET42 były sukcesywnie przywracane do ruchu[5]. Wszystkie zostały przekazane do Zakładu Taboru Tarnowskie Góry.
Przypisy
edytuj- ↑ Mały Słownik Żargonu Kolejowego, Urząd Transportu Kolejowego, Warszawa 2020, s. 11, ISBN 978-83-65709-56-1.
- ↑ a b Grzegorz Kotlarz: Elektrowozy na magistrali węglowej, „Świat Kolei” nr 2/2005, s. 16–21.
- ↑ Maciej Martyniak. Poznański hit. „Kurier PKP”. 2/2006, s. 11. Warszawa: Kolejowa Oficyna Wydawnicza. ISSN 1733-8492. (pol.).
- ↑ Lokomotywa elektryczna serii ET42 – Zeus Page – Trakcja i Wagony, Eksploatacja Kolei i inne stare pisma online [online], zeus.krb.com.pl [dostęp 2017-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (pol.).
- ↑ a b c Paweł Terczyński: ET42 wracają do łask w: „Świat Kolei” nr 12/2011, s. 4.