Wikipedia

Mydlnica bazyliowata

gatunek rośliny

Mydlnica bazyliowata (Saponaria ocymoides L.) – gatunek rośliny z rodziny goździkowatych (Caryophyllaceae Juss.). Występuje naturalnie na obszarze całych Alp, z wyjątkiem ich północno-wschodniej części. W Alpach Centralnych jest rzadko spotykany[4]. Rośnie naturalnie także we Włoszech, Hiszpanii oraz południowej części Francji. Ponadto został naturalizowany w różnych miejscach na świecie[5].

Mydlnica bazyliowata
Ilustracja
Morfologia
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

goździkowate

Rodzaj

mydlnica

Gatunek

mydlnica bazyliowata

Nazwa systematyczna
Saponaria ocymoides L.
Sp. Pl. 409 1753[3]
Synonimy
  • Bootia ocymoides Neck. ex Rchb.
  • Saponaria alsinoides Viv.
  • Saponaria ocymoides subsp. alsinoides (Viv.) Arcang.
  • Spanizium ocymioides (L.) Griseb.[3]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Rozmieszczenie geograficzne

edytuj
 
Okaz z Korsyki

Rośnie naturalnie na obszarze całych Alp, z wyjątkiem ich północno-wschodniej części. W Alpach Centralnych jest rzadko spotykany[4]. We Francji występuje głównie w południowej, południowo-wschodniej i wschodniej części kraju. Granica zasięgu występowania w tym państwa biegnie od południowej części kraju (departament Pireneje Atlantyckie) przez północną część Masywu Centralnego, południową Burgundię aż po Alzację. Został zaobserwowany również na Korsyce[6]. W Szwajcarii jest gatunkiem dosyć pospolitym. Rośniej głównie na granicy Jury i Wyżyny Szwajcarskiej, a także w okolicach Genewy, w Alpach Glarneńskich, Lepontyńskich i Pennińskich[7]. W Niemczech spotykany jest głównie w Bawarii, natomiast w Austrii w Karyntii oraz Tyrolu[6]. We Włoszech mydlnica bazyliowata została zarejestrowana w regionach Abruzja, Dolina Aosty, Emilia-Romania, Friuli-Wenecja Julijska, Lacjum, Liguria, Lombardia, Marche, Piemont, Sardynia, Toskania, Trydent-Górna Adyga, Umbria oraz Wenecja Euganejska[8]. Rośnie jeszcze naturalnie w takich państwach jak Czechy, Słowacja, Hiszpania[8] i Portugalia[6]. Gatunek został naturalizowany w różnych częściach świata, między innymi w Wielkiej Brytanii, Szwecji, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, południowej Brazylii, Republice Południowej Afryki czy Australii[9].

Morfologia

edytuj
 
Liście gatunku
 
Kwiaty gatunku
Pokrój
Bylina dorastająca do 5–25 cm wysokości[5]. Tworzy luźne darnie. Łodyga jest rozgałęziona, płożąca, zdrewniała u podstawy[4]. Pędy są owłosione[7], ich szczyty są wzniesione i czasem również zwisające[4].
Liście
Naprzeciwległe[4]. Liście odziomkowe mają kształt od owalnie lancetowatego do łyżeczkowatego. Mierzą 6–25 mm długości oraz 3–14 mm szerokości. Ogonek liściowy jest nagi i dorasta do 5–10 mm długości[5].
Kwiaty
Zebrane w wierzchotki, rozwijają się na szczytach pędów[5]. Mają 10–13 mm średnicy. Działki kielicha są zrośnięte w rurkę o długości 1 mm, otaczając koronę kwiatu, mają czerwonawą barwę[4]. Płatków jest 5[4], mają barwę od różowej do białej i osiągają do 8–15 mm długości[5].
Owoce
Torebki o cylindrycznym kształcie. Osiągają 6–8 mm długości[5].
Gatunki podobne
Roślina jest podobna do goździcznika skalnicowego (Petrorhagia saxifraga), który różni się równowąskimi liśćmi. Ponadto kwiaty tego goździcznika mogą mieć barwę od różowej do białej na tej samej roślinie[4].

Biologia i ekologia

edytuj

Rośnie na murawach i halach alpejskich, rumowiskach skalnych, a także w piętrze kosodrzewiny. Preferuje podłoże kamieniste lub wapienne[4]. Występuje na wysokości do 2200 m n.p.m. Kwitnie od marca do października[5]. Najlepiej rośnie w pełnym nasłonecznieniu. Preferuje gleby o lekko kwaśnym odczynie[6].

Mydlnica bazyliowata jest gatunkiem pionierskim, który może kolonizować tereny skaliste z różnych przyczyn wolnych wcześniej od roślinności[4].

Liczba chromosomów: 2n=28[7].

Zastosowanie

edytuj

Mydlnica bazyliowata początkowo służyła do obsadzania skalniaków. Obecnie ma również zastosowanie jako roślina okrywowa, jak i uprawiana w pojemnikach do dekoracji balkonów[10].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
  3. ↑ a b Saponaria ocymoides L.. The Plant List. [dostęp 2015-12-05]. (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g h i j Wolfgang Hensel: Rośliny Alp. Rozpoznać – Podziwiać – Chronić. Warszawa: Bauer-Weltbild Media, 2001, s. 42. ISBN 83-88729-72-1. (pol.).
  5. ↑ a b c d e f g Saponaria ocymoides. Plantes & botanique. [dostęp 2015-12-05]. (fr.).
  6. ↑ a b c d Saponaria ocymoides L.. Tela Botanica. [dostęp 2015-12-05]. (fr.).
  7. ↑ a b c Saponaria ocymoides L.. Info Flora. [dostęp 2015-12-05]. (fr.).
  8. ↑ a b Saponaria ocymoides L.. [w:] Schede di Botanica [on-line]. Altervista. [dostęp 2015-12-05]. (wł.).
  9. ↑ Saponaria ocymoides – Maps. Encyclopedia of Life. [dostęp 2015-12-05]. (ang.).
  10. ↑ Mydlnica bazyliowata. Zielony Ogródek. [dostęp 2015-12-05]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Mydlnica_bazyliowata&oldid=72987568”