Dombrücke (Kolonia)
Dombrücke (z niem. Most Tumski) – istniejący w latach 1859–1909 most kolejowo-drogowy na Renie w Kolonii na 688,5 kilometrze jego długości, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia w Niemczech.
 Zdjęcie mostu z 1900 roku | |
| Długość całkowita |
412,80 m |
|---|---|
| Państwo | |
| Kraj związkowy | |
| Miejscowość |
Kolonia |
| Podstawowe dane | |
| Przeszkoda |
Ren |
| Długość |
przęsła 103,2 m |
| Szerokość: • całkowita |
|
| Data budowy |
1855–1859 |
| Data zburzenia |
1909 |
Położenie na mapie Kolonii  | |
Położenie na mapie Niemiec  | |
Położenie na mapie Nadrenii Północnej-Westfalii  | |
 50°56′29″N 6°57′58″E/50,941389 6,966111
| |
Historia
edytujKamień węgielny pod budowę mostu Tumskiego położono 3 października 1855 roku[1][2]. Most został oddany do użytku 6 października 1859 roku[3], wraz z pierwszym głównym dworcem kolejowym (obecnie Köln Hauptbahnhof) przy Maximinenstraße w Kolonii. Uroczystego otwarcia dokonał przyszły cesarz Wilhelm I Hohenzollern (1797–1888)[3]. Budowa mostu pochłonęła 11,8 miliona marek[3].
Most był drugim mostem kolejowym nad Renem, po znacznie krótszym moście w Waldshut, który został otwarty kilka miesięcy wcześniej, 18 sierpnia 1859 roku. Most Tumski był nazywany „stałym mostem”, ponieważ był pierwszą, nie licząc mostu rzymskiego (niem. Römerbrücke, zwanego również: Konstantinbrücke) istniejącego w IV wieku, stałą przeprawą Renu między Bazyleą a Holandią. Wcześniej istniał tzw. „latający most” – prom linowy, następnie w średniowieczu prom wahadłowy, oraz w czasach pruskich most pontonowy. Projektantem mostu był inspektor budownictwa wodnego Hermann Lohse. Żelazne elementy konstrukcji mostu użyte przy budowie wykonała huta „Steinhauser” w Zagłębiu Ruhry (niem. Steinhauser Hütte an der Ruhr)[4][5]. Most Tumski nazywany był także Mausefalle (pol. „pułapka na myszy”)[6][2].
Otwarcie mostu i dworca kolejowego przyczyniło się do rozwoju Kolonii jako ważnego węzła komunikacyjnego w Europie Zachodniej – w 1880 roku podróż z Monachium przez Moguncję i Kolonię do Antwerpii, Brukseli czy Amsterdamu trwała mniej niż 24 godziny[7]. W 1890 roku przez most przejechało 100 pociągów pasażerskich, a w 1907 roku – 456[6].
Wraz z budową nowego budynku głównego dworca kolejowego w 1894 roku, most Tumski w wyniku zwiększenia ruchu okazał się niewystarczający i po około pięćdziesięciu latach funkcjonowania w 1909 roku został rozebrany. Prace demontażowe kosztowały 13,3 miliona marek[6].
Zastąpiony oddanym do użytku w 1911 roku mostem Hohenzollernów[8].
Przypisy
edytuj- ↑ Andrzej Stańczyk, Mosty Kolonii, „Drogownictwo” (2), 2012 [dostęp 2019-01-30].
- ↑ a b Hans Pottgieser: Eisenbahnbrücken: aus zwei Jahrhunderten. Springer-Verlag, 2013, s. 124. ISBN 978-3-0348-6662-0. [dostęp 2018-01-29].
- ↑ a b c Winfried Reinhardt: Geschichte des Kölner Verkehrs: 3000 Jahre Mobilität im Rheinland. Springer-Verlag, 2017, s. 201–202. ISBN 978-3-658-17628-0. [dostęp 2018-01-29]. (niem.).
- ↑ BRÜCKEN – Architektur, Technik, Geschichte [online], www.bernd-nebel.de [dostęp 2019-01-28] (niem.).
- ↑ Köln_Dombrücke [online], www.rheinische-industriekultur.de [dostęp 2018-11-17] (niem.).
- ↑ a b c Winfried Reinhardt: Geschichte des Kölner Verkehrs: 3000 Jahre Mobilität im Rheinland. Springer-Verlag, 2017, s. 263. ISBN 978-3-658-17628-0. [dostęp 2018-01-29]. (niem.).
- ↑ Winfried Reinhardt: Geschichte des Kölner Verkehrs: 3000 Jahre Mobilität im Rheinland. Springer-Verlag, 2017, s. 210. ISBN 978-3-658-17628-0. [dostęp 2018-01-29]. (niem.).
- ↑ Most Hohenzollernów | Co warto zobaczyć w Kolonia [online], erasmusu.com [dostęp 2019-01-29].