Mohamed Nasheed
Mohamed „Anni” Nasheed (div. މުހައްމަދު ނަޝީދު) (ur. 17 maja 1967 w Male) – malediwski polityk, parlamentarzysta i spiker parlamentu od 2019, założyciel i były przewodniczący opozycyjnej Demokratycznej Partii Malediwów (2005–2008). Pierwszy demokratycznie wybrany prezydent Malediwów od 11 listopada 2008 do 7 lutego 2012.
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Prezydent Malediwów | |
Okres |
od 11 listopada 2008 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca | |
Przewodniczący Malediwskiej Partii Demokratycznej | |
Okres | |
Odznaczenia | |
Edukacja
edytujMohamed Nasheed urodził się w 1967 w Male. Ukończył szkołę podstawową na Malediwach. Edukację na poziomie średnim kontynuował w szkole Overseas School of Colombo w Kolombo na Sri Lance (1981-1982), a następnie w szkole Dautsey’s School w Wiltshire w Wielkiej Brytanii (1982-1984). W latach 1984–1989 studiował nauki morskie na Liverpool John Moores University w Liverpoolu.
Tuż po zakończeniu studiów powrócił do kraju i rozpoczął pracę w Ministerstwie Transportu. W styczniu 1990 został dziennikarzem w gazecie Sangu.
Praca dziennikarska i represje
edytujW swoich artykułach krytykował politykę i długoletnie rządy prezydenta Maumoona Abdula Gayooma. Doprowadziło to do likwidacji gazety. Za krytykę reżimu został w 1991 zatrzymany. W kwietniu 1992 został skazany na trzy lata więzienia za „zatajanie informacji”. W czerwcu 1993 opuścił więzienie, jednak w 1994 oraz w 1995 był powtórnie zatrzymywany. W 1996 został skazany na dwa lata więzienia za artykuł krytyczny względem władz.
W 1997 Amnesty International uznała go więźniem sumienia. W czasie pobytu w więzieniu był poddawany torturom przez służbę bezpieczeństwa, m.in. odmawiano mu snu i polewano wodą, karmiono jedzeniem z pokruszonym szkłem czy wystawiano na zewnątrz przywiązanego do krzesła na kilkanaście dni[1].
Działalność polityczna
edytujW lutym 2000 został wybrany do parlamentu z okręgu Male. Jednak już w 2001 wysunięto przeciwko niemu zarzuty "kradzieży własności państwowej" z rezydencji byłego prezydenta Ibrahima Nasira i nałożono 2,5-letni zakaz pełnienia funkcji publicznych.
W listopadzie 2003 opuścił Malediwy i udał się do Sri Lanki. Tam 10 listopada 2003 wziął udział w powołaniu Malediwskiej Partii Demokratycznej (MDP, Maledivian Democratic Party). Już wcześniej, w lutym 2001, był jednym z sygnatariuszy powołania ugrupowania, jednakże ówczesne władze Malediwów odrzuciły wniosek o rejestrację partii.
Na Malediwy powrócił 30 kwietnia 2005. 2 czerwca 2005 Malediwska Partia Demokratyczna uzyskała zgodę parlamentu na swoją działalność i 26 czerwca 2005 została oficjalnie zarejestrowana. W grudniu 2005 Nasheed został wybrany przewodniczącym MDP, którym pozostał do lutego 2008.
12 sierpnia 2005, w celu uczczenia rocznicy „Czarnego piątku” (stłumienie siłą demonstracji, zorganizowanej po uwięzieniu działaczy opozycyjnych), wraz z pozostałymi działaczami MDP, był organizatorem protestu na Placu Republikańskim w Male. Po kilku godzinach protestujący zostali siłą usunięci z placu i uwięzieni w siedzibie służb bezpieczeństwa. W odpowiedzi, w stolicy wybuchły trzydniowe zamieszki, spacyfikowane ostatecznie przez siły wojskowe[2]. 23 sierpnia 2006, za swój udział w demonstracji, został oskarżony o „terroryzm, wrogą działalność i podburzanie do przemocy przeciw prezydentowi”. Został osadzony w areszcie domowym, w którym pozostał do 21 września 2006[3].
Wybory prezydenckie w 2008
edytujZe względu na coraz częstsze protesty społeczne i głosy domagające się demokratyzacji kraju, prezydent Gayoom postanowił zorganizować 18 sierpnia 2007 referendum na temat systemu rządów na Malediwach. Wyborcy mieli dokonać wyboru pomiędzy dotychczasowym systemem prezydenckim, preferowanym przez Gayooma, a systemem parlamentarnym, popieranym przez Malediwską Partię Demokratyczną. Według oficjalnych wyników, 62% głosujących opowiedziało się za prezydencką formą sprawowania władzy[4].
7 sierpnia 2008 prezydent Gayoom podpisał nową konstytucję, uchwaloną wcześniej przez parlament[5]. Nowa konstytucja wprowadzała po raz pierwszy wielopartyjne wybory prezydenckie[6].
14 kwietnia 2007 Malediwska Partia Demokratyczna wybrała Mohameda Nasheeda swoim kandydatem w wyborach prezydenckich w 2008. Pierwsze demokratyczne wybory prezydenckie na Malediwach odbyły się 8 października 2008. W pierwszej turze głosowania Nasheed zmierzył się z 5 innymi kandydatami. Zajął w niej drugie miejsce z wynikiem 24,9% głosów poparcia, za urzędującym prezydentem Maumoonem Abdulem Gayoomem, który zdobył 40,3% głosów[7].
Po pierwszej turze wyborów otrzymał poparcie od wszystkich pozostałych kandydatów opozycji[8]. W drugiej turze wyborów, która miała miejsce 28 października 2008, pokonał prezydenta Gayooma, zdobywając 53,65% głosów[9][10]. Urząd trzeciego, a pierwszego demokratycznie wybranego, prezydenta Malediwów objął 1 listopada 2008[11].
Prezydentura
edytuj17 października 2009 prezydent Nasheed, wraz z 11 ministrami swego gabinetu, odbył posiedzenie rządu cztery metry pod powierzchnią wody. Wydarzenie to miało na celu zwrócenie uwagi opinii publicznej i decydentom na całym świecie na problem ocieplania się klimatu i związanego z tym podnoszenia się poziomu mórz i oceanów, zagrażającym wielu wyspiarskim państwom[12].
Po objęciu urzędu przez Nasheeda w kraju dochodziło do napięć między organami władzy wykonawczej i ustawodawczej. Dysponująca większością mandatów w parlamencie partia byłego prezydenta Gayooma skutecznie blokowała politykę legislacyjną rządu. W czerwcu 2010, po oskarżeniach parlamentu o sabotowanie działań gabinetu, do dymisji podało się w proteście 13 ministrów[13]. W lipcu 2010 zostali oni jednak ponownie zaprzysiężeni na stanowiskach[14].
1 maja 2011 na wyspach doszło do wybuchu kilkudniowych masowych protestów społecznych przeciwko pogarszającej się sytuacji życiowej, złej sytuacji gospodarczej kraju oraz wzrostowi cen. W Male doszło do starć demonstrujących z policją. Rząd o podsycanie niepokojów społecznych oskarżył opozycję na czele z partią byłego prezydenta Gayooma. Demonstrujący domagali się dymisji prezydenta, zarzucając mu prowadzenie nieskutecznej polityki gospodarczej[15].
W styczniu 2012 na Malediwach doszło do wybuchu kryzysu politycznego i kolejnych antyrządowych protestów po tym, jak na wniosek rządu armia 16 stycznia 2012 aresztowała sędziego Abdullę Mohameda pod zarzutami korupcji i stronniczości. Przeciwko jego aresztowaniu zaprotestowała opozycja na czele z byłym prezydentem Gayoomem, która uznała działania rządu za sprzeczne z konstytucją[16][17]. W proteście przeciwko aresztowaniu sędziego na ulice stolicy wyszło tysiące demonstrujących, protestujących przy tej okazji również przeciwko złej sytuacji gospodarczej. Wśród nich znajdowało się wielu zwolenników partii opozycyjnych[17][18].
7 lutego 2012 do demonstrujących przyłączyła się część oddziałów policji, która opanowała m.in. siedzibę publicznej telewizji, rozpoczynając nadawanie propagandowych treści na rzecz byłego prezydenta Gayooma. Policja i demonstrujący próbowali opanować także siedzibę Narodowych Malediwskich Sił Obrony. W celu załagodzenia napięć, Mohamed Nasheed zrezygnował ze stanowiska szefa państwa. Nowym prezydentem kraju został zaprzysiężony wiceprezydent Mohammed Waheed Hassan. Rządząca Malediwska Partia Demokratyczna określiła wydarzenia mianem „zamachem stanu dawnego reżimu”[17][18][19]. Mohammed Waheed Hassan odrzucił oskarżenia o zamachu stanu i zapowiedział przestrzeganie "rządów prawa". Zadeklarował powołanie nowego rządu jedności narodowej, złożonego z przedstawicieli różnych partii politycznych i przeprowadzenie wyborów prezydenckich zgodnie z konstytucją w 2013. Tego samego dnia nakazał zwolnienie aresztowanego sędziego[20].
W 2013 wziął udział w wyborach prezydenckich, jednak przegrał w II turze z Abdullahem Jaminem.
Działalność po 2013 roku
edytujW 2019 został wybrany spikerem Madżilisu Ludowego jako kompromisowy kandydat[21]. 6 maja 2021 roku doszło do zamachu bombowego na jego życie, kiedy ładunek pozostawiony na motocyklu zaparkowanym obok samochodu Nasheeda eksplodował. Polityk przeżył zdarzenie, choć wymagał hospitalizacji[22], po której powrócił do pełnienia obowiązków spikera Madżilisu[23].
Przypisy
edytuj- ↑ „Anni” heralds new era in Maldives, BBC News, 29 października 2008
- ↑ ''Civil Unrest in Maldives - Democracy Protestors Injured Following Police Baton Charges'' [online], minivannews.org [zarchiwizowane z adresu 2012-01-06] ., Minivan News, 15 sierpnia 2005
- ↑ Maldives: Writer and leading opposition politician Mohamed Nasheed freed, Pen English, 2 października 2006
- ↑ "Maldivian president wins referendum on political system", People's Daily Online, 21 sierpnia 2007.
- ↑ "Maldives to hold multi-party polls before October", Reuters, 20 kwietnia 2008.
- ↑ "Maldives adopt new constitution", BBC News, 7 sierpnia 2008.
- ↑ "Maldives poll goes to second round", Al Jazeera English, 9 października 2008.
- ↑ ''"Anni Says Whole Opposition Is Behind Him"'' [online], minivannews.org [zarchiwizowane z adresu 2012-01-06] ., Minivan News, 10 października 2008.
- ↑ "Former prisoner Mohamed Nasheed wins Maldives election", Telegraph.co.uk, 29 października 2008.
- ↑ "Maldives president admits defeat", BBC News, 29 października 2008.
- ↑ " New Maldives president sworn in", BBC News, 11 listopada 2008.
- ↑ Maldives leader in climate change stunt [online], BBC News, 17 października 2009 [dostęp 2012-02-07] (ang.).
- ↑ Maldives cabinet stages mass resignation [online], BBC News, 29 czerwca 2010 [dostęp 2012-02-07] (ang.).
- ↑ Maldives president reappoints his cabinet [online], BBC News, 8 lipca 2010 [dostęp 2012-02-07] (ang.).
- ↑ Maldives hit by third night of anti-government protests [online], BBC News, 3 maja 2011 [dostęp 2012-02-07] (ang.).
- ↑ Maldives appeals to UN in row over judge [online], BBC News, 23 stycznia 2012 [dostęp 2012-02-07] (ang.).
- ↑ a b c Fall from grace for Maldives' democratic crusader [online], BBC News, 7 lutego 2012 [dostęp 2012-02-07] (ang.).
- ↑ a b Maldives President Mohamed Nasheed resigns amid unrest [online], BBC News, 7 lutego 2012 [dostęp 2012-02-07] (ang.).
- ↑ Maldives president quits after mutiny on paradise [online], Reuters, 7 lutego 2012 [dostęp 2012-02-07] (ang.).
- ↑ New Maldives leader Waheed Hassan vows calm transition [online], BBC News, 7 lutego 2012 [dostęp 2012-02-07] (ang.).
- ↑ Nasheed chosen as consensus candidate for speaker [online], 28 maja 2019 [dostęp 2023-10-23] (ang.).
- ↑ May 6 terror suspects deny involvement in blast [online], SunOnline International [dostęp 2023-10-23] (ang.).
- ↑ Meera Srinivasan , Post-recovery, Nasheed returns to Male, „The Hindu”, 11 października 2021, ISSN 0971-751X [dostęp 2023-10-23] (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Oficjalna strona kampanii prezydenckiej [online], voteanni.com [dostęp 2012-02-07] (ang.).
- In pictures: Maldives unrest as president quits [online], BBC News, 7 lutego 2012 [dostęp 2012-02-07] (ang.).