Misery (powieść)

Misery – powieść autorstwa Stephena Kinga, wydana w 1987 roku. Utwór jest thrillerem psychologicznym. Główny bohater, wzięty pisarz romansów historycznych Paul Sheldon, jest jednocześnie narratorem powieści.

Misery

Autor	Stephen King
Wydanie oryginalne
Język	angielski
Data wydania	1987
Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego	1991
Wydawca	Amber
Przekład	Robert P. Lipski

Na podstawie powieści powstał film z oscarową kreacją Kathy Bates w roli Annie Wilkes.

Pierwsze polskie wydanie powieści ukazało się w 1991 roku nakładem wydawnictwa Amber w przekładzie Roberta P. Lipskiego.

Opis fabuły

Paul Sheldon jest popularnym autorem serii romansów o pięknej Misery Chastain. Mimo ogromnej popularności książek Sheldon jest znudzony banalnością powieści i zaszywa się w górach Kolorado, by napisać pierwszą „poważną” książkę, wstępnie nazwaną Szybkie samochody.

Wracając po pijanemu z gotowym maszynopisem przez ośnieżone drogi, Sheldon ulega wypadkowi: jego samochód zsuwa się ze zbocza i utyka w zaspie. Nieprzytomnego, rannego pisarza ratuje z wraku Annie Wilkes, była pielęgniarka, która mieszka w domku na uboczu. Stopniowo Paul odzyskuje przytomność, jednak bardzo cierpi z powodu złamanych nóg.

Wilkes okazuje Sheldonowi ogromną troskę i opiekę; okazuje się, że kobieta jest zagorzałą fanką powieści o Misery i jest zachwycona, że może „gościć” ich autora. Sheldon odbiera zachwyty niedbale, z niecierpliwością oczekuje wyzdrowienia i powrotu do Los Angeles.

Sytuacja zmienia się jednak, gdy Annie znajduje maszynopis Szybkich samochodów. Akcja powieści nie przypada jej do gustu. Annie krytykuje styl i język, a kiedy Paul lekceważąco podchodzi do jej uwag, Annie karze go przez niepodanie porcji leków (dzięki którym Paul może znosić ból w zmaltretowanych nogach) oraz zmusza go do wypicia brudnej wody z kubła. Zaczyna też zamykać drzwi pokoju Sheldona na klucz. Paul zaczyna podejrzewać, że Annie jest chora psychicznie.

Wkrótce potem najnowsza książka o Misery pojawia się w księgarniach. Annie, która ma obsesję na punkcie bohaterki, czyta powieść w ciągu jednej nocy i odkrywa, że Sheldon uśmiercił Misery. Kobieta dostaje szału i znika w lasach na dwie doby, zostawiając Paula bez wody, jedzenia i lekarstw. Kiedy wraca, Sheldon jest bliski śmierci z wyczerpania.

Annie zmusza Paula, by spalił maszynopis Szybkich samochodów (jedyny egzemplarz powieści), daje mu ryzę papieru oraz maszynę do pisania i nakazuje, by napisał nową książkę o Misery, tym razem przywracając ją do życia. Annie nie ukrywa się już ze swoimi psychopatycznymi skłonnościami i otwarcie grozi Paulowi.

Sheldon nakłania Annie, by pojechała do miasteczka i kupiła mu lepszy papier, ponieważ ten, który ma, nie nadaje się do pisania. Annie dostaje szału ze złości, ale wsiada do samochodu i odjeżdża. Paul otwiera wytrychem drzwi pokoju i czołgając się na połamanych nogach usiłuje wydostać się z domu. Wszystkie drzwi są jednak zamknięte, a mężczyzna jest zbyt osłabiony, by próbować uciec oknem. Zrezygnowany robi krótką wycieczkę po parterze. W salonie odkrywa album z wycinkami z gazet. Ze zgrozą dowiaduje się, że Annie rzeczywiście była pielęgniarką, jednak straciła zawód, ponieważ oskarżono ją o zabijanie niemowląt w szpitalach, w których pracowała. Dalsze wycinki ujawniają, że Annie jako mała dziewczynka prawdopodobnie spowodowała śmierć pięciorga sąsiadów, zabiła własnego ojca, a na studiach – współlokatorkę.

Przerażony Paul stara się zatrzeć ślady swojej obecności w domu i wraca do pokoju przed powrotem Annie. Kobieta domyśla się, że Sheldon wydostał się z pokoju. Opowiada Paulowi o tradycyjnym okaleczaniu niewolników na plantacjach i odcina mu siekierą stopę, przypalając kikut palnikiem. Paul, oszołomiony bólem, strachem i lekami, zapada w coś w rodzaju katatonii.

W maju na posiadłość Annie przyjeżdża policjant stanu Kolorado. Ma przy sobie zdjęcia Sheldona i wypytuje o niego Annie. Kobieta twierdzi, że nigdy go nie widziała. Gdy policjant zaczyna odchodzić, Paul budzi się z szoku i zaczyna wołać o pomoc. Annie reaguje błyskawicznie i zabija policjanta, po czym ukrywa ciało.

Paul zostaje zmuszony do kontynuowania pisania powieści. Jakiś czas później Annie w kolejnym przypływie furii odrąbuje Paulowi kciuk.

Gdy Sheldon kończy powieść prosi Annie o wydanie uroczystej kolacji z tej okazji. Annie daje mu do zrozumienia, że wkrótce go zabije, ale zgadza się na wino i świece. Podczas kolacji Sheldon prosi o zapałkę, by zapalić papierosa. Ku zgrozie Annie nagle podpala maszynopis powieści. Annie rzuca się, by ratować papier; Paul, korzystając z okazji, ogłusza kobietę, rzucając w nią maszyną do pisania. Potem wypycha kobiecie usta tlącymi się kartkami, wyczołguje się do łazienki i traci przytomność.

Wkrótce do domu Annie przyjeżdża dwójka policjantów, szukająca zaginionego kolegi. Znajdują oszołomionego Paula i martwą Annie – przed śmiercią zdołała wydostać się z domu i przeczołgać się do stodoły, gdzie zmarła od ran.

Paul zostaje przewieziony do szpitala, gdzie zostaje otoczony troskliwą opieką. Po powrocie do zdrowia wysyła swojemu wydawcy egzemplarz Powrotu Misery: okazało się, że podczas kolacji podpalił czyste kartki, by odwrócić uwagę Annie. Powieść była bezpiecznie ukryta pod materacem. Wydawca oznajmia Sheldonowi, że książka będzie największym bestsellerem w historii. Sheldon cierpi przez dłuższy czas na psychozę i wszędzie widzi Annie, ale stopniowo wraca do równowagi. Pewnego dnia zaczyna pisać nową powieść.

Adaptacje filmowe

• Misery – film amerykański z 1990 roku (reż. Rob Reiner, wyk. James Caan i Kathy Bates).
• Julie Ganapathy – film indyjski z 2003 roku (reż. Balu Mahendra, wyk. Jayaram i Saritha).

Adaptacje teatralne

W 2020 roku Misery Williama Goldmana na podstawie powieści Stephena Kinga zostało wystawione na deskach krakowskiego Teatru BARAKAH w reż. Any Nowickiej.

Bibliografia

• Stephen King Misery, wyd. Prószyński i S-ka, 2008