Mikowice (województwo dolnośląskie)

Mikowice (niem. Mügwitz) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Kłodzko. W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa wałbrzyskiego.

Mikowice

wieś
Wjazd do Mikowic
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	kłodzki
Gmina	Kłodzko
Wysokość	325–345 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	74
Strefa numeracyjna	74
Kod pocztowy	57-300
Tablice rejestracyjne	DKL
SIMC	0852909
Położenie na mapie gminy wiejskiej Kłodzko Mikowice
Położenie na mapie Polski Mikowice
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Mikowice
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego Mikowice
50°26′30″N 16°36′15″E

Geografia

Położenie geograficzne

Mikowice leżą w południowo-zachodniej części Polski na obszarze Sudetów, w środkowej części Kotliny Kłodzkiej. Od Kłodzka, stolicy powiatu i gminy oddalone są o około 4 km na zachód. Na zachodzie graniczą z Roszycami, na północy z Korytowem, na wschodzie bezpośrednio z Kłodzkiem (Leszczynami), a na południu z Szalejowem Dolnym. Według danych z 2008 r. wieś zajmowała obszar 2,18 km², co stanowiło 0,86% powierzchni gminy Kłodzko.

Struktura powierzchni (2008)

Rodzaj	Powierzchnia (ha)	%
użytki rolne	188	86,24%
tereny zamieszkane	27	12,38%
lasy	3	1,38%
Powierzchnia wsi (Σ)	218	100%

Warunki naturalne

Dom nr 8 w Mikowicach

Teren rekreacyjny w centrum Mikowic w pobliżu stawu

Zabudowania Mikowic ciągną się w płytkiej dolince potoku – Roszyckiego Spławu (prawobrzeżny dopływ Ścinawki), na wysokości ok. 325–345 m n.p.m., wśród rozległych użytków rolnych zajmujących lekko sfalowany teren. W pobliżu nie występują większe lasy. Wieś leży na terenie pradoliny Nysy Kłodzkiej, która płynęła dawniej tędy omijając od zachodu pagór Fortecznej Góry.

Demografia

Ludność Mikowic na przestrzeni stuleci kształtowała się w następujący sposób:

Mikowice nigdy nie były liczebną osadą. Przed II wojną światową liczba ich stałych mieszkańców wynosiła 139 osób. Najwięcej ludności wieś odnotowała w 1960 r. – 161 osób. Od lat 70. XX w. trwa stały odpływ ludności, którego nie powstrzymało dogodne położenie w pobliżu Kłodzka oraz korzystne warunki klimatyczno-glebowe.

Historia

Daty wzmianek
o miejscowości i
jej oficjalne
nazwy według źródeł

1342	Migwitz
1358	Mekuwicz
1361	Mikowicz
1368	Mekewicz
1401	Megwitz
1420	Megewitcz Mekewitcz
1435	Mekowicz
1463	Mikowicz
1478	Mickwitz
1479	Mickewitz Miegwicz
1499	Mekwitz Mekewitz
1549	Mickwiz
1748	Mügwitz
1945	Mikowice

Mikowice należą do najstarszych osad powstałych w okolicy. Istniały już na pewno w 1. połowie XIV w. Zawsze należały do kłodzkiej parafii miejskiej. Wiadomo, że w 1342 r. mieszkało tu 3 chłopów płacących 3,5 marki czynszu Matthesowi von Pannwitzowi. W 1358 r. czynsz z 3 gospodarstw chłopskich pobierało Kłodzko, a istniał już wówczas folwark Otto Schrama. W 1393 r. w związku z wsią wymienieni byli: Matthis Lemberg i Niclos von Moschen. W Mikowicach powstało wolne sędziostwo, którego posiadacze pisali się z Mikowic.

W XV w. wieś i jej mieszkańcy często występowali w dokumentach miejskich Kłodzka, ponieważ wywodzili się stąd ławnicy kłodzcy. Wieś była zawsze silne była związana z miastem, a ponadto w 1479 r. folwark w Mikowicach był własnością kłodzkiego szpitala. Natomiast w 1492 r. miasto sprzedało folwark za 600 marek groszy Niclosowi Sominowi, zastrzegając jednak m.in. 4 marki czynszu na rzecz szpitala. Później folwark wrócił w posiadanie klasztoru. W 1494 r. hrabia kłodzki Henryk I Starszy z Podiebradów przekazał 2,5 łana czynszowego sędziostwa kłodzkim kanonikom regularnym, natomiast w 1499 r. zakonnicy dodatkowo przejęli od Hannsa von Pannwitza 2,5 łana i 2 pręty gruntu w Mikowicach. Wieś rozwijała się spokojnie, ale powoli, wobec czego nigdy nie przekształciła się w dużą osadę. 29 sierpnia 1597 r. majątki kanoników, w tym te leżące na terenie Mikowic, zostały przejęte przez jezuitów z Kłodzka. W 1628 r. posiadali tu 3 kmieci oraz zagrodników, a więc chyba całą wieś poza własnością szpitala. Z kolei w 1653 r. było tu tylko 6 gospodarzy, nadal istniał folwark szpitalny.

W 1747 r. wieś składał się z dwóch części. Jedną z 17 kmieciami posiadło Kolegium Jezuickie, a drugą, liczącą 10 zagrodników i chałupników – szpital. Po wojnach śląskich na mocy pokoju w Hubertusburgu w 1763 r., wieś razem z całym hrabstwem kłodzkim znalazła się w granicach Prus. W 1765 r. wartość majątku kolegium szacowano na 4283 talary. Między 1782 a 1787 r. Mikowice nabył pruski minister hrabia Friedrich Wilhelm von Reden z Bukowca, a mieszkało tu 6 kmieci i 4 zagrodników. W 1816 r. podział wsi na część szpitalną i prywatną utrzymywał się. W 1825 r. część prywatną posiadali: Bach i Rössner, a było w niej 14 domów, natomiast szpital posiadał 12 domów i folwark. W 1840 r. część prywatną z 19 domami posiadał baron von Münchhausen z Szalejowa Dolnego, a w części szpitalnej było 14 domów. W 1870 r. folwark, z gruntami o powierzchni 419 morgów, należał do gminy Kłodzko, a dzierżawił go niejaki Fischer. Wieś składała się z dwóch, wyraźnie oddzielonych części – zasadniczej wsi z folwarkiem i zabudowań związanych z wolnym sędziostwem na południe od niej (obecnie ul. Dusznicka w Kłodzku).

Po II wojnie światowej wieś znalazła się w granicach Polski. Przemianowano ją na Mikowice i przesiedlono jej dotychczasowych mieszkańców do Niemiec, w których miejsce przybyli nowi osadnicy z Polski. W zabudowaniach folwarku ulokowano Państwowe Gospodarstwo Rolne (PGR), a później Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej (POHZ) ze Szczytnej. Założono tu także duży sad. Mimo to wieś nie rozwinęła się. W 1983 r. część wsi (kilka domów przy ul. Dusznickiej) przyłączono do Kłodzka.

Edukacja i kultura

Tutejsze dzieci w wieku 6–13 lat uczęszczają do szkoły podstawowej w Bierkowicach. Młodzież w wieku 13–16 lat pobiera naukę na poziomie gimnazjalnym w Gimnazjum Gminnym im. Władysława Reymonta w Kłodzku, a następnie w większości kształci się w szkołach średnich na terenie wspomnianego Kłodzka.

Większość mieszkańców Mikowic jest wyznania katolickiego. Należą oni do parafii katolickiej Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Kłodzku, prowadzonej przez księży jezuitów, utworzonej w XIV w. wchodzącej w skład dekanatu kłodzkiego, należącego do diecezji świdnickiej. Jej proboszczem jest o. Robert Mól SI.

Administracja

Mikowice po zakończeniu II wojny światowej znalazły się w granicach Polski. Weszły w skład województwa wrocławskiego, powiatu kłodzkiego i gminy Kłodzko. Po likwidacji gmin w 1954 r. i powołaniu w ich miejsce gromad, Korytów znalazł się w gromadzie Bierkowice. Po zmianach w administracji terenowej w latach 70. XX w. osada weszła ponownie w skład gminy Kłodzko i województwa wałbrzyskiego.

Ostatnia zmiana miała miejsce w 1990 r., kiedy to na terenie gminy utworzono sołectwa jako jednostki pomocniczego podziału administracyjnego, którego jedna z siedzib znalazła się w Mikowicach. Na jego czele stoi sołtys, jako jednoosobowy organ władzy wykonawczej. Ma on do pomocy radę sołecką jako organ władzy ustawodawczej.

Mieszkańcy wsi wybierają do Rady Gminy dwóch radnych co 5 lat, tworząc wspólny okręg wyborczy z Korytowem, Roszycami, Ruszowicami, Piszkowicami, Gorzuchowem, Kamieńcem, Bierkowicami, Gołogłowami, Święckiem i Łączną.

Infrastruktura

Transport

Mikowice leżą na uboczu ważnych szlaków komunikacyjnych ziemi kłodzkiej. Przez wieś przebiega lokalna droga do Roszyc. Przez południową granicę wsi przechodzi droga krajowa nr 8 (E67). Komunikację autobusową zapewnia PKS Kłodzko. Na terenie wsi znajduje się przystanek autobusowy. Najbliższa stacja kolejowa znajduje się w Bierkowicach.

Bezpieczeństwo

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń – Mikowice podlegają pod rejon działania Powiatowej Straży Pożarnej oraz Komendzie Powiatowej Policji w Kłodzku. Funkcję dzielnicowego pełni mł. asp. Krzysztof Pinkiewicz z ósmego rejonu służbowego. Podstawową opiekę medyczną zapewnia Zespół Opieki Zdrowotnej w Kłodzku.

Architektura i urbanistyka

Mikowice zachowały swój pierwotny układ urbanistyczny zbliżony w formie do łańcuchówki. Na terenie wsi znajduje się większość dawnej zabudowy. Wznoszą się tu okazałe zabudowania i dawny folwark, pochodzące głównie z XIX w., a w całej wsi znajdują się murowane i murowano-drewniane domy mieszkalne i budynki gospodarcze z XIX w. Niektóre noszą cechy uproszczonej architektury barokowo-klasycystycznej (portale, opaski okienne, wnękowe szczyty, bramy wjazdowe). Przy drodze krajowej nr 8 znajdują się zespół okazałych zabudowań oraz kapliczka, krzyż pokutny i krzyż przydrożny.

Gospodarka

Mikowice są wsią wyłącznie rolniczą. W 1978 r. było tu 11 gospodarstw rolnych oraz gospodarstwo POHZ ze szczytnej, zajmujące zabudowania dawnego folwarku. Wyłącznie z pracy w rolnictwie utrzymywało się ok. 54% ludności czynnej zawodowo, natomiast 10 lat liczba ta wzrosła do 93%. Z kolei gospodarstw indywidualnych było 14. Wieś nie posiada prawie żadnego zaplecza handlowo-usługowego i chociaż leży w sąsiedztwie Kłodzka, znajduje się całkowicie na uboczu. Wykorzystywane są dobre warunki glebowo-klimatyczne do produkcji rolnej. Część mieszkańców znajduje zatrudnienie poza rolnictwem, głównie w Kłodzku.

Ciekawostki

• W latach 1894–1895 dokonano we wsi odwiertów, dzięki którym stwierdzono występowanie na tym obszarze dwu- horyzontów glin moreny dennej, co było dowodem na płynięcie tędy dawniej Nysy Kłodzkiej.

Zobacz też

• Gmina Kłodzko
• Mikowice w województwie opolskim

Bibliografia

• Słownik geografii turystycznej Sudetów, pod red. M. Staffy, t. 15, Wrocław 1994.
• Perzyński M., Gmina Kłodzko. Przewodnik dla dociekliwych, Wrocław 2002.
• Kögler J., Die Chroniken der Grafschaft Glatz, nowe opracowanie: Dieter Pohl, cześć 3, s. 167–169.
• Verlag Aktion Ost-West e. V., Das Glatzer Land, ISBN 3-928508-03-2, s. 76.

Linki zewnętrzne

• Muegwitz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 793 .
• Podstrona Mikowic na stronie gminy Kłodzko. gmina.klodzko.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-18)].