Kość miedniczna

Kość miedniczna (łac. os coxae, os pelvis) – parzysta kość wchodząca w skład obręczy kończyny dolnej lub tylnej. Kości miedniczne łączą się z sobą w części przedniej za pomocą spojenia łonowego, w części tylnej łączą się z kością krzyżową. Dwie kości miedniczne i kość krzyżowa tworzą miednicę (łac. pelvis).

Kość miedniczna u człowieka

Każda z kości miednicznych składa się z:

• kości biodrowej (łac. os ilium)
• kości kulszowej (łac. os ischii)
• kości łonowej (łac. os pubis).

Zewnętrzna powierzchnia kości miednicznej

Wewnętrzna powierzchnia kości miednicznej

Kość miedniczna zwierząt kręgowych jest silnie wykształcona, co związane jest z koniecznością dźwigania większości ciała oraz przez to, że stanowi połączenie z kośćmi kończyny tylnej (dolnej), która jest elementem napędowym zwierzęcia. Jest silnie złączone z kręgosłupem. W czasie embriogenezy przechodzi stadium chrzęstne. W obrębie tej kości znajduje się panewka stawowa (łac. acetabulum) dla głowy kości udowej. W kierunku dogrzbietowym od wspomnianej panewki znajduje się wyrostek biodrowy (łac. processus iliacus). W okolicy kości łonowej znajduje się otwór zasłonowy (łac. foramen obturatorium).

Wszystkie kości wchodzące w skład kości miednicznej biorą udział w wytworzeniu panewki. Panewka jest głębokim kubkowatym dołem. Jest u dołu przerwana przez wcięcie panewki, które prowadzi do dołu panewki znajdującego się w jej dnie. Do brzegu panewki, który stanowi obwodową wargę powierzchni księżycowatej przyczepia się obrąbek panewki, który ponad wcięciem panewki wytwarza więzadło poprzeczne panewki. Powierzchnie księżycowate stanowią powierzchnie stawowe w stawie biodrowym.

Kości miedniczne są słabo wykształcone u ryb, dobrze skostniałe pojawiają się u płazów meandrowców, u których łączyły się z jednym kręgiem krzyżowym. Podobną miednicę, ale mniej skostniałą mają współczesne płazy ogoniaste – część łonowa może w ogóle nie kostnieć. U niektórych gatunków występuje tzw. wyrostek przedłonowy (łac. epipubis). U płazów bezogonowych kości biodrowe są wydłużone, a pozostałe elementy są zredukowane i są kształtu owalnego. U płazów beznogich miednica nie występuje. W porównaniu do miednicy meandrowców podobną budowę wykazywały także najstarsze gady – z tą różnicą, że była ona silniej połączona z kręgosłupem. U synapsydów pojawia się po raz pierwszy otwór zasłonięty. U gadów współczesnych miednica utworzona jest z drobnych, wydłużonych trzech kości. U gadów o zredukowanych kończynach zanika także miednica z wyjątkiem dusicieli, u których jest narządem szczątkowym. U ptaków kość biodrowa jest silnie rozwinięta i na długim odcinku silnie łączy się z kręgosłupem. Kości biodrowe ssaków rozbudowane są silnie ku przodowi. U ssaków wodnych ulegają redukcji.

Kość miednicza człowieka

Fizjologiczne typy miednicy kobiecej:

• typ ginekoidalny (kobiecy)
• typ androidalny (męski)
• typ antropoidalny (człekokształtny)
• typ platypeloidalny (płaski)
• typ asymetryczny
• typy pośrednie

Zobacz też

• dinozaury gadziomiedniczne
• dinozaury ptasiomiedniczne
• układ kostny
• układ mięśniowy
  • mięsień pośladkowy wielki
  • mięsień pośladkowy średni
  • mięsień pośladkowy mały
  • mięsień naprężacz powięzi szerokiej
  • mięsień gruszkowaty
• otwór kulszowy większy
• otwór kulszowy mniejszy
• oś miednicy
• złamanie miednicy

Bibliografia

• Adam Bochenek, Michał Reicher: Anatomia człowieka T.I. Warszawa: PZWL, 1968, s. 483-492.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.