Huron (jezioro)
Huron (ang. Lake Huron, fr. Lac Huron) – jezioro słodkowodne, drugie co do wielkości w kompleksie pięciu Wielkich Jezior Ameryki Północnej i czwarte pod względem wielkości na świecie. Składa się z czterech części: jezioro główne, zatoka Saginaw, zatoka Georgian i Kanał Północny. Środkiem jeziora głównego biegnie granica między Kanadą i Stanami Zjednoczonymi. Jezioro główne od dwóch zatok w części kanadyjskiej oddziela duża wyspa Manitoulin. Brzegi zachodni i południowo-zachodni należą do amerykańskiego stanu Michigan, natomiast pozostałe brzegi należą do kanadyjskiej prowincji Ontario[1]. Jezioro Huron było pierwszym z Wielkich Jezior odkrytym przez Europejczyków (Samuel de Champlain, 1615)[2]. Nazwa jeziora została nadana od nazwy plemienia Indian Huronów zamieszkujących okoliczne tereny do XVII wieku[1].
 Zdjęcie satelitarne | |
| Położenie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowości nadbrzeżne | |
| Wysokość lustra |
176 m n.p.m. |
| Morfometria | |
| Powierzchnia |
59 600 km² |
| Wymiary • max długość • max szerokość |
|
| Głębokość • maksymalna |
|
| Hydrologia | |
| Rzeki zasilające | |
| Rzeki wypływające | |
| Rodzaj jeziora |
tektoniczno-polodowcowe |
Położenie na mapie Stanów Zjednoczonych  | |
 44°48′N 82°24′W/44,800000 -82,400000
| |
 Położenie jeziora Huron | |
Geografia
edytujJezioro Huron ze względu na centralne położenie w basenie Wielkich Jezior jako jedyne łączy się z trzema innymi jeziorami. Na północno-zachodnim krańcu łączy się z jeziorem Michigan, przez cieśninę Mackinac, mającą 8 km szerokości w najwęższym miejscu; hydrologicznie, oba jeziora stanowią jeden zbiornik wodny. Rzeka St. Clair wypływa z jeziora Huron na jego południowym końcu i razem z jeziorem St. Clair i rzeką Detroit łączy je z jeziorem Erie. Na północnym końcu jezioro łączy się z Jeziorem Górnym rzeką St. Marys[3].
Jezioro leży na tej samej wysokości co jezioro Michigan (176 m n.p.m.) i czasem traktowane jest jako jeden zbiornik nazywany Michigan-Huron. Jeziora połączone są poprzez cieśninę Mackinac, która ma długość 64 km i szerokość 8 km w jej najwęższym punkcie. Umowną granicą pomiędzy jeziorami jest miejsce gdzie znajduje się wiszący Mackinac Bridge. Jeśli traktować kompleks jezior jako jedno jezioro to byłoby one zdecydowanie największe na świecie[4].
Charakterystyka fizyczna
edytujPowierzchnia lustra wody wynosi 59 600 km²[5], z czego 36,0 tys. km² znajduje się w Kanadzie[6]. Linia brzegowa jeziora Huron, jest bardzo rozbudowana, przez co jest najdłuższa ze wszystkich jezior świata[7] i wynosi 6157 km[5].
Długość jeziora wynosi 332 km, a szerokość 245 km Średnia głębokość to 59 m, z maksymalną głębiną 229 m. Położone jest na wysokości 176 m n.p.m[5]. Jezioro Huron zawiera 3540 km³ wody. Jego duża objętość przy stosunkowo niewielkim wypływie wody sprawia, że hipotetyczny czas opróżniania jeziora przy braku dopływu wyniósłby 22 lata[5].
Ze względu na wielkość obszaru wody obserwowane są kilkucentymetrowe pływy wody spowodowane siłami grawitacji Księżyca i Słońca[8].
Wyspy
edytujJezioro Huron ma olbrzymią liczbę wysp, wiele z nich w postaci archipelagów, co sprawia, że jest zbiornikiem słodkowodnym z największą liczbą wysp na świecie[7]. Niektóre wysepki, to wystające samotne skały i dlatego w zależności od kryterium wielkości źródła podają, że liczba wysp wynosi od 23,7 tys.[9] do 36 tys.[7] Z tego powodu region ten nazywany jest często „Krainą Trzydziestu Tysięcy Wysp”. Większość wysp znajduje się w północnej części, w rejonie Przesmyku Północnego oraz zatoki Georgian Bay[7]. Największy kompleks wysp znajduje się wzdłuż północno-wschodnich wybrzeży kanadyjskich na wodach Georgian Bay i wynosi 22,2 tys. wysp. Największą wyspą jest Manitoulin, której powierzchnia wynosi 2766 km²[9], natomiast najbardziej znaną – „Doniczkowa Wyspa”.
Dopływy
edytuj
Powierzchnia dorzecza dostarczająca wodę do jeziora Huron wynosi 347 tys. km²[2][5]. Większość rzek wpływa od północy, po kanadyjskiej stronie jeziora. Dopływy południowe są krótsze i na ogół nie przekraczają kilkudziesięciu kilometrów[7]. Sumaryczna długość wszystkich dopływów zasilających jezioro Huron wynosi ponad 10 tys. km (6213 mil)[7]. Największymi dopływami są po stronie kanadyjskiej rzeki Mississagi, Wanapitei, Spanish River i French River, oraz po stronie amerykańskiej Au Sable i Saignaw[10].
Wielki sztorm 1913 roku
edytujZe względu na dużą powierzchnię jeziora, a także na położenie wszystkich Wielkich Jezior w niecce nieotoczonej górami silny wiatr podczas burz może powodować powstawanie dużych fal. Co kilka lat obserwuje się silne sztormy, w czasie których fale mogą przekraczać 9 metrów wysokości. Najsilniejszym sztormem, który poczynił wiele zniszczeń na nabrzeżach, pochłonął wiele statków oraz istnień ludzkich (około 250 osób) był sztorm w listopadzie 1913 roku[11], zwany do dziś „Białym Huraganem”. Wystąpił on na wszystkich Wielkich Jeziorach, lecz na jeziorze Huron był największy. Wiatr osiągał prędkość ponad 145 km/h (90 mph) a fale miały ponad 11 metrów wysokości[11][12][13].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b Lake Huron, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2014-10-02] (ang.).
- ↑ a b Lake Huron. [dostęp 2014-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-15)]. (ang.).
- ↑ Introduction: The Great Lakes. United States Environmental Protection Agency. [dostęp 2014-10-05]. (ang.).
- ↑ Great Lakes Map. Michigan Department of Environmental Quality. [dostęp 2014-10-02]. (ang.).
- ↑ a b c d e Great Lakes Factsheet No. 1, Physical Features And Population. United States Environmental Protection Agency. [dostęp 2014-10-05]. (ang.).
- ↑ About Our Great Lakes : Lake by Lake Profiles. [dostęp 2014-10-05]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Lake Huron Binational Partnership 2006–2008 Action Plan, Lake Huron Islands. United States Environmental Protection Agency. [dostęp 2014-10-05]. (ang.).
- ↑ Do the Great Lakes have tides?. National Ocean Service. [dostęp 2014-10-10]. (ang.).
- ↑ a b State of the Great Lakes. United States Environmental Protection Agency. [dostęp 2014-10-05]. (ang.).
- ↑ Huron Lake, U.S. Physical Geography. [dostęp 2014-10-09]. (ang.).
- ↑ a b A Remembrance The Great Lakes Storm of 1913. [dostęp 2014-10-09]. (ang.).
- ↑ Storm of 1913 remembered. Maritime History of the Great Lakes. [dostęp 2014-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-02-06)]. (ang.).
- ↑ Buffalo Light, Guardian of the harbor. [dostęp 2014-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-28)]. (ang.).