Michał Lipcsey-Steiner
Michał Steiner[a], właśc. Mihály Steiner, także Lipcsey-Steiner (ur. 4 kwietnia 1897 w Léva, zm. 9 sierpnia 1943 w Fayed) – major piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, z pochodzenia Węgier, pisarz i działacz społeczny.
.jpg) mjr Michał Steiner (przed 1939) | |
 major piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
4 kwietnia 1897 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
9 sierpnia 1943 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914–1943 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
dowódca batalionu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
                
| |
Życiorys
edytujUrodził się jako Mihály Steiner 4 kwietnia 1897 w Léva[2][3][4]. Z pochodzenia był Węgrem[5]. Był synem Aleksandra i Alicji z domu Spiz, wyznania ewangelicko-augbsurskiego[3].
Podczas I wojny światowej od 1914 służył w szeregach Legionach Polskich[5][6]. Był żołnierzem 3 pułku piechoty, 4 pułku piechoty, 2 pułku piechoty[4]. W 1917 kształcił się w szkole oficerskiej, a następnie był internowany w Maramarossziget[3]. Później wcielony do armii austriackiej i wysłany na front włoski, służąc w 5 pułku inżynierii od sierpnia 1917 do kresu wojny w listopadzie 1918[3].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego[5]. Od końca 1918 służył w 2 pułku piechoty Legionów w stopniu podporucznika[3]. W lutym 1919 został awansowany na stopień porucznika piechoty ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[7][8][3]. Na przełomie 1919/1920 uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, pełnił funkcję dowódcy oddziału zwiadowczego 3 Dywizji Piechoty Legionów[4]. Po wojnie pozostał zawodowym oficerem armii polskiej, będąc jedynym Węgrem w tej służbie[4]. Do lipca 1920 był oficerem 2 pułku piechoty Legionów[3]. Od lipca 1922 służył w 77 pułku piechoty w Lidzie[9][10][3]. Od kwietnia 1925 był żołnierzem 86 pułku piechoty[3][4]. Od grudnia 1925 służył w 71 pułku piechoty[3]. Od maja 1926 służył w Naczelnym Dowództwie[3] lub Generalnym Inspektoracie Sił Zbrojnych[4]. 12 kwietnia 1927 prezydent RP nadał mu stopień kapitana z dniem 1 stycznia 1927 i 4. lokatą w korpusie oficerów piechoty[11][12]. W lutym 1928 został przeniesiony z Centrum Wyższych Studiów Wojskowych do 60 pułku piechoty w Ostrowie Poznańskim[13][14]. Od lutego 1930 do listopada 1938 był oficerem 80 pułku piechoty w Słonimiu[15][3][4]. W nocy z 28 na 29 września 1934 w kawiarni „Paradis” w Warszawie sprowokował awanturę z kapralem podchorążym Witoldem Szyszkowskim ze Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Interweniującemu oficerowi kontrolnemu Komendy Miasta, kapitanowi Ignacemu Raczkowskiemu oświadczył, że jest oficerem przydzielonym do Oddziału II SG (kurierem dyplomatycznym), co nie było prawdą[16]. Na stopień majora został awansowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 56. lokatą w korpusie oficerów piechoty[17][18].
Dokonał ewidencji węgierskich żołnierzy Legionów Polskich w I wojnie światowej[5]. Pod koniec lat 20. podjął się przekładu na język węgierski publikacji pt. Rok 1920 autorstwa Marszałka Józefa Piłsudskiego, wydanego w 1934[5]. Pełnił rolę pośrednika w kontaktach pomiędzy Związkiem Legionistów Polskich a Węgrami[19]. Udzielał się w działalności Towarzystwa Polsko-Węgierskiego[4]. W 1934 wydał na Węgrzech własną publikację zatytułowaną Wielki Marszałek Polski Józef Piłsudski oraz dokonał przekładu dzieł Marszałka pt. Moje pierwsze boje[4]. W 1937 wydał pracę pt. Marszałek Śmigły-Rydz[4]. Ponadto wygłaszał w ojczyźnie odczyty na temat obu polskich marszałków[4]. W 1935 otrzymał tytuł członka honorowego Koła Pisarzy Akademii Węgierskiej[4].
Od listopada 1938 był dowódcą I batalionu 67 pułku piechoty w Brodnicy[20][3][5][21][22]. Na tym stanowisku brał udział w kampanii wrześniowej po wybuchu II wojny światowej[3]. 17 września 1939 mianowany dowódcą 14 pułku piechoty Ziemi Kujawskiej, po którego rozbiciu przedostał się dwa dni później do stolicy[3]. Do końca września 1939 brał udział w obronie Warszawy[3]. Następnie krótkotrwale w niewoli, wydostał się na wolność i 6 października zgłosił do Specjalnej Jednostki Operacyjnej[3].
Pod koniec listopada 1939 przedostał się do Węgier, a w grudniu na obszar Francji[3]. W marcu 1940 przybył na Węgry do służby w polskim ataszacie wojskim jako oficer wywiadu[3]. Tam w lipcu 1940 został aresztowany przez faszystów węgierskich, po czym we wrześniu uciekł z niewoli[3]. W październiku 1940 przedostał się do Palestyny i został oficerem Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie[2][3][23]. Od października 1940 służył w ośrodku szkoleniowym, od kwietnia 1941 w centrum zbiorczym[3]. W późniejszym czasie był leczony[3]. Zmarł 9 sierpnia 1943 w Fayed na ziemi egipskiej[2][5][3]. Został pochowany na cmentarzu wojskowym w Geneifa (miejsce: 5-G-1); później administracyjnie położony w Fajid[2][3].
Był żonaty z Zofią Tokarczyk[3].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 5927 – 1921[3][4]
- Krzyż Niepodległości – 9 listopada 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[24]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski – 1938 „za zasługi na polu propagandy Polski zagranicą”[25]
- Krzyż Walecznych dwukrotnie[26][18]
- Złoty Krzyż Zasługi – 11 listopada 1934 „za zasługi na polu pracy naukowej”[27]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 – 1928[3][4]
- Srebrny Wawrzyn Akademicki – 5 listopada 1935 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej i krzewienie czytelnictwa w wojsku”[28]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości – 1928[3][4]
- Złoty Medal za Długoletnią Służbę[3][4]
- Srebrny Medal za Długoletnią Służbę
- Odznaka za Rany i Kontuzje[3]
- Krzyż Komandorski Orderu Zasługi (Węgry)[29]
- Krzyż Oficerski Orderu Zasługi (Węgry)[29]
- Medal Wolności Węgier[3]
- Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa)[3]
- Medal Zwycięstwa (międzyaliancki, Francja)[3]
- Medal Obrony (Wielka Brytania)[3]
- Medal Wojny 1939–1945 (Wielka Brytania)[3]
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 19 marca 1936, s. 13.
- ↑ a b c d Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na obczyźnie w latach 1939–1945. Londyn: Instytut Historyczny im. Gen. Sikorskiego, 1952, s. 196.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj Jerzy Wultański. Michał Lipcsey-Steiner. „Ziemia Michałowska. Gazeta Brodnicka”. Nr 16 (147), s. 16, 8 września 1996.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Jacek Woyno: Węgrzy w Legionach Polskich. Michał Lipcsey-Steiner. caw.wp.mil.pl. s. 19-20. [dostęp 2018-08-29].
- ↑ a b c d e f g Endre László Varga. Źródła i dokumenty do dziejów legionistów węgierskich służących w Legionach Polskich w latach 1914−1918. „Niepodległość i Pamięć”. Nr 2 (50), s. 1, 2015.
- ↑ Endre László Varga: Bratanki w Legionach. naszdziennik.pl, 2013-11-08. [dostęp 2018-08-29].
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 424.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 373.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 346.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 303.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927, s. 121.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 74.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 14 lutego 1929, s. 33.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 220.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 61, 608.
- ↑ Kpt. Steiner Michał z 80 pp legitymowanie się przynależnością do Oddziału II SG. [w:] Oddział II, sygn. I.303.4.494, s. 41–45 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-05-19].
- ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 379.
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 26.
- ↑ Endre László Varga. Źródła i dokumenty do dziejów legionistów węgierskich służących w Legionach Polskich w latach 1914–1918 (cz. 3). „Niepodległość i Pamięć”. Nr 3 (51), s. 267, 2015.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 627.
- ↑ 67 p.p.. polishinstitute.com. [dostęp 2018-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-06)].
- ↑ Radosław Stawski: Schron z historią na tablicy. czasbrodnicy.pl, 2017-11-21. [dostęp 2018-08-29].
- ↑ Żołnierze PZS na Zachodzie. caw.wp.mil.pl. [dostęp 2018-08-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-11-19)].
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938, s. 9.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 61.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 339.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306.
- ↑ a b Jerzy Wultański podał, że Michał Lipcsey-Steiner otrzymał Oficerski Krzyż Zasługi i Komandorski Krzyż Zasługi.
Bibliografia
edytuj- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.