Medusa (1911)
Medusa – włoski okręt podwodny z początku XX wieku, jedna z ośmiu jednostek typu Medusa. Okręt został zwodowany 30 lipca 1911 roku w stoczni FIAT-San Giorgio w La Spezii, a w skład Regia Marina wszedł 1 czerwca 1912 roku. Pełnił służbę na Morzu Śródziemnym, biorąc udział w I wojnie światowej. „Medusa” zatonęła 10 czerwca 1915 roku na północnym Adriatyku po trafieniu torpedą przez niemiecki okręt podwodny SM UB-15.
.png)
| |
| Klasa | |
|---|---|
| Typ | |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Położenie stępki |
29 maja 1910 |
| Wodowanie |
30 lipca 1911 |
 Regia Marina
| |
| Wejście do służby |
1 czerwca 1912 |
| Zatopiony |
10 czerwca 1915 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Długość |
45,15 m |
| Szerokość |
4,2 m |
| Zanurzenie |
3 m |
| Zanurzenie testowe |
40 m |
| Rodzaj kadłuba | |
| Napęd | |
| 2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 650 KM 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 300 KM 2 śruby | |
| Prędkość • na powierzchni • w zanurzeniu |
|
| Zasięg |
powierzchnia: 1200 Mm przy 8 w. |
| Uzbrojenie | |
| 4 torpedy | |
| Wyrzutnie torpedowe |
2 × 450 mm |
| Załoga |
21 |
Projekt i budowa
edytuj„Medusa” i jej siostrzane jednostki zostały zaprojektowane przez inż. Cesarego Laurentiego jako rozwinięcie poprzednich projektów tego konstruktora (Glauco i „Foca”)[1]. Po wybuchu oparów benzyny na „Foce” zrezygnowano ostatecznie z montażu na okrętach podwodnych silników benzynowych i do napędu nowych jednostek użyto po raz pierwszy silników wysokoprężnych[2][3]. Nowatorski napęd spowodował opóźnienia we wprowadzeniu okrętów do służby ze względu na przeprowadzane testy, wypadki i przeróbki[4]. Ostatecznie jednak powstały udane jednostki charakteryzujące się wysoką manewrowością i stabilnością w położeniu podwodnym[1][2].
„Medusa” zbudowana została w stoczni FIAT-San Giorgio w La Spezii[2][4]. Stępkę okrętu położono 29 maja 1910 roku, a zwodowany został 30 lipca 1911 roku[4][5][a]. Był pierwszym okrętem we włoskiej flocie noszącym to imię[6].
Dane taktyczno-techniczne
edytuj„Medusa” była niewielkim, przybrzeżnym okrętem podwodnym o konstrukcji dwukadłubowej[3][4]. Długość całkowita wynosiła 45,15 metra, szerokość 4,2 metra i zanurzenie 3 metry[5][7]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 248–252 tony, a w zanurzeniu 305 ton[5][8][b]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa silniki wysokoprężne FIAT o łącznej mocy 650 KM[2][5]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne Savigliano o łącznej mocy 300 KM[1][2]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 12 węzłów na powierzchni i 8 węzłów w zanurzeniu[1][2][c]. Zasięg wynosił 1200 Mm przy prędkości 8 węzłów w położeniu nawodnym oraz 54 Mm przy prędkości 6 węzłów w zanurzeniu (lub 670 Mm przy 12 węzłach na powierzchni i 24 Mm przy 8 węzłach w zanurzeniu)[1][7]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 40 metrów[3].
Okręt wyposażony był w dwie stałe dziobowe wyrzutnie torped kalibru 450 mm, z łącznym zapasem czterech torped[1][2].
Załoga okrętu składała się z 2 oficerów oraz 19 podoficerów i marynarzy[5][7].
Służba
edytuj„Medusa” weszła do służby w Regia Marina 1 czerwca 1912 roku[4][5]. W początkowym okresie załoga okrętu przechodziła szkolenie na wodach Morza Tyrreńskiego i odbywała krótki rejsy głównie w rejon Sardynii[9]. W momencie przystąpienia Włoch do I wojny światowej okręt wchodził w skład 1. dywizjonu okrętów podwodnych w Wenecji (wraz z siostrzanymi jednostkami „Jalea”, „Jantina”, „Salpa” i „Zoea” oraz „Atropo”)[9][10]. W pierwszych dniach czerwca 1915 roku „Medusa” (pod dowództwem kpt. mar. Vitturiego) wyszła na patrol w rejon Istrii[9][11]. Wracając do bazy, rankiem 10 czerwca jednostka została zauważona koło Porto di Piave Vecchia przez niemiecki okręt podwodny SM UB-15 (pływający pod banderą austro-węgierską jako SM U-11)[2][12]. U-Boot, dowodzony przez por. mar. (niem. Oberleutnant zur See) Heino von Heimburga, 8 czerwca wyszedł z Puli z zadaniem rozpoznania włoskich pól minowych w okolicy Wenecji[12]. „Medusa” została trafiona odpaloną z odległości 150 metrów torpedą i zatonęła z większością załogi (uratowano jedynie pięciu marynarzy)[12][13].
Uwagi
edytuj- ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 119 podaje, że okręt został zwodowany 30 czerwca 1911 roku.
- ↑ Jackson 2001 ↓, s. 95 podaje wyporność 256/310 ton.
- ↑ Csonkaréti 2004 ↓, s. 346 i Pollina 1963 ↓, s. 45 podają prędkość 12,5/8,2 węzła, a Moore 1990 ↓, s. 218 podaje natomiast, że podczas prób okręt osiągnął na powierzchni prędkość 14,7 węzła.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f Fontenoy 2007 ↓, s. 119.
- ↑ a b c d e f g h Gardiner i Gray 1985 ↓, s. 276.
- ↑ a b c Gogin 2020 ↓.
- ↑ a b c d e Pollina 1963 ↓, s. 47.
- ↑ a b c d e f Fraccaroli 1970 ↓, s. 104.
- ↑ Pollina 1963 ↓, s. 45, 47.
- ↑ a b c Pollina 1963 ↓, s. 45.
- ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 619.
- ↑ a b c Pollina 1963 ↓, s. 49.
- ↑ Csonkaréti 2004 ↓, s. 278.
- ↑ Csonkaréti 2004 ↓, s. 86.
- ↑ a b c Csonkaréti 2004 ↓, s. 93.
- ↑ Gozdawa-Gołębiowski 1994 ↓, s. 251.
Bibliografia
edytuj- Károly Csonkaréti: Marynarka wojenna Austro-Węgier w pierwszej wojnie światowej 1914–1918. Kraków: Wydawnictwo Arkadiusz Wingert, 2004. ISBN 83-918940-3-7.
- Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. Robert Gardiner, Randal Gray (red.). London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
- Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
- Aldo Fraccaroli: Italian Warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1970. ISBN 0-7110-0105-7. (ang.).
- Ivan Gogin: Medusa small submarines (1911–1914). Navypedia. [dostęp 2020-05-07]. (ang.).
- Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
- Robert Jackson: Okręty podwodne świata. Warszawa: Bellona, 2001. ISBN 83-11-09214-1.
- John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
- Paolo M. Pollina: I sommergibili italiani 1895–1962. Roma: Ufficio Storico Della M.M., 1963. (wł.).