Max Euwe

Max (Machgielis) Euwe (ur. 20 maja 1901 w Amsterdamie, zm. 26 listopada 1981 tamże) – szachista holenderski, piąty mistrz świata w szachach (w latach 1935–1937), prezydent Międzynarodowej Federacji Szachowej w latach 1970–1978. Matematyk (doktor).

Max Euwe

Max Euwe, Amsterdam 1975
Data i miejsce urodzenia	20 maja 1901 Amsterdam
Data i miejsce śmierci	26 listopada 1981 Amsterdam
Obywatelstwo	Holandia
Tytuł szachowy	arcymistrz (1950)
Ranking FIDE	2769 (styczeń 1936)
FIDE Top 100	1 (1936)
Odznaczenia
Strona internetowa

Życiorys

Max Euwe studiował matematykę na amsterdamskim uniwersytecie (studia ukończył w roku 1923), następnie uczył matematyki, początkowo w Rotterdamie, później w żeńskim liceum w Amsterdamie.

W roku 1926 uzyskał doktorat z matematyki na Uniwersytecie w Amsterdamie.

Przez wiele lat Euwe był najsilniejszym szachistą holenderskim. W 1921 roku został po raz pierwszy mistrzem Holandii, do roku 1955 zdobył łącznie 12 złotych medali w indywidualnych mistrzostwach kraju. 15 grudnia 1935 roku po rozegraniu trzydziestu partii w ciągu osiemdziesięciu dni w trzynastu różnych miejscowościach pokonał ówczesnego mistrza świata Aleksandra Alechina z wynikiem + 9 – 8 = 13. To zwycięstwo spowodowało ogromny wzrost popularności szachów w Holandii. W przeciwieństwie do swoich poprzedników Euwe zgodził się dać Alechinowi szansę na rewanż. W 1937 roku Euwe przegrał w meczu rewanżowym z Alechinem z wynikiem: + 4 – 10 = 11. Po śmierci Alechina część środowiska szachowego przypisywała Euwemu prawo do tytułu mistrza świata, jednak Euwe zdecydował się na udział w turnieju, wyłaniającym kolejnego mistrza świata. Turniej z udziałem pięciu pretendentów odbył się w 1948 roku i zakończył zwycięstwem Michaiła Botwinnika, Euwe zajął ostatnie miejsce.

W latach 1970–1978 dr Euwe był prezydentem Międzynarodowej Federacji Szachowej (FIDE). Odegrał ważną mediacyjną rolę przy organizacji sławnego meczu Borys Spasski–Bobby Fischer (1972).

Według systemu Chessmetrics najwyższy ranking w karierze osiągnął w styczniu 1936 r., z wynikiem 2769 zajmował wówczas 1. miejsce na świecie.

Euwe był autorem wielu książek o tematyce szachowej, wśród których najsławniejsze to Oordeel en Plan (Licz i planuj) i seria poświęcona szachowym otwarciom. Miasto Amsterdam uhonorowało swojego sławnego mieszkańca nazywając jeden z placów jego imieniem. W pobliżu tego placu znajduje się Centrum Maxa Euwego, w którym mieści się szachowa biblioteka i muzeum. Pomiędzy 1987 a 1996 r. rozegrano 10 turniejów poświęconych jego pamięci.

Tworzył również kompozycje szachowe, oto przykładowa dwuchodówka:

	a	b	c	d	e	f	g	h
8									8
7									7
6									6
5									5
4									4
3									3
2									2
1									1
	a	b	c	d	e	f	g	h

Max Euwe
mat w 2 posunięciach

Rozwiązanie: [1.Hd6!]
(zaznacz tekst pomiędzy nawiasami, aby zobaczyć rozwiązanie)

Mecze Euwego o mistrzostwo świata

Rok	Przeciwnik	Wynik
1935	Alechin	wygrana (+9-8=13)
1937	Alechin	przegrana (+4-10=11)
1948	turniej	5. miejsce
W nawiasach: liczba wygranych, przegranych i zremisowanych partii.

Publikacje

• Max Euwe – From My Games, 1920 – 1937 (Dover, 1975);
• Max Euwe – Euwe w serii Weltgeschichte des Schachs series (Verlag Dr. E. Wildhagen, 1959).

Bibliografia

• W. Litmanowicz, J. Giżycki, „Szachy od A do Z”, tom I, Warszawa 1986, s. 234–237.
• Bill Price: Historia szachów w 50 ruchach. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Alma-Press 2021. Tłum. z ang.: Jerzy J. Malinowski.
• Biography – Max Euwe. en.euwetoernooi.nl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)]. (ang.).
• Machgielis Euwe (1901–1981) – Biography (ang.)

Linki zewnętrzne

• Max Euwe – wybrane partie szachowe (ang.)
• Max Euwe Centrum (niderl. • ang. • niem.)
• Max Euwe – wybitny szachista i matematyk (pol.)