Marian Zaremba
Marian Zygmunt Zaremba (ur. 23 stycznia 1910[a] w Stryju, zm. 10 września 1939 w Bykowcach) – polski inżynier leśnik, podporucznik rezerwy piechoty Wojska Polskiego, żołnierz kampanii wrześniowej.
| |
 podporucznik rezerwy piechoty
| |
| Data i miejsce urodzenia |
23 stycznia 1910 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
10 września 1939 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
do 1939 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujUrodził się w styczniu 1910 w Stryju. Był synem Józefa, pochodzącego z tego miasta[1]. W dniu 21 czerwca 1939 na Wydziale Rolniczo–Lasowym Politechniki Lwowskiej uzyskał tytuł inżyniera leśnika. Zamieszkiwał przy ulicy Teofila Lenartowicza 11a we Lwowie[2].
Po wybuchu II wojny światowej podczas kampanii wrześniowej 1939 południową Polskę przed Niemcami broniły oddziały armii „Karpaty”. W jej skład wchodził między innymi 6 pułk Strzelców Podhalańskich z Sambora (wchodząca w skład 3 Brygady Górskiej). Podporucznik rezerwy Marian Zaremba jako dowódca tylnej straży kompanii karabinów maszynowych miał za zadanie opóźnianie natarcia wroga. Podczas walki 10 września 1939 w miejscowości Bykowce, nieopodal Sanoka ostrzelał żołnierzy Wehrmachtu, zabijając kilkunastu, po czym wobec przewagi Niemców został rozproszony. Porucznik Marian Zaremba został ranny, następnie wzięty do niewoli i zastrzelony przez Niemców na miejscu (jego ostatnie słowa przed śmiercią miały brzmieć: „Polsko pomścij”)[3][4]. Wraz z nim polegli czterej szeregowcy: Ludwik Lisiak, Ignacy Matuszczak, Leon Piłat i Leon Urbaniak[5]. W walkach pod Bykowcami brał udział plut. Tadeusz Gołębiowski[6]. Bitwa w Bykowcach była ostatnim aktem walk kampanii wrześniowej na terenie powiatu sanockiego.
Upamiętnienia
edytuj- Zdarzenie wojenne z 10 września 1939 zostało upamiętnione przez lokalną społeczność w czynie społecznym poprzez ustanowienie pomnika Żołnierzy Września w Bykowcach, który został odsłonięty 10 października 1971 (w uroczystościach uczestniczyli krewni ppor. M Zaremby)[7].
- W okresie PRL Oddział PTTK w Sanoku organizował Rajd im. ppor. Mariana Zaremby w formie pieszej i kolarskiej[8][9].
- W 1989 Miejska Rada Narodowa w Sanoku ustanowiła w dzielnicy Olchowce, graniczącej z Bykowcami, ulicę Mariana Zaremby[10][11][12]. Ulica jego imienia powstała także w Bykowcach.
- W 2003 powstało Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Bykowce „Moja Wieś” im. Stanisławy Tarnawieckiej[13], które organizuje uroczystości rocznicowe 10 września przy pomniku i na cmentarzu w Bykowcach.
Odznaczenie
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari – pośmiertnie
Uwagi
edytuj- ↑ Inskrypcja nagrobna podała datę dzienną urodzenia 24 stycznia 1910.
Przypisy
edytuj- ↑ Tadeusz Chmielewski. Wrześniowy bój. „Nowiny”. Nr 245, s. 3, 5 września 1971.
- ↑ Leśnicy, którzy ponieśli śmierć w latach wojny i prześladowań w okresie 1938-1949 na terenie Małopolski Wschodniej i powojennej Rzeszowszczyzny. krosno.lasy.gov.pl. s. 70. [dostęp 2015-08-13].
- ↑ A umarł nie za siebie, lecz za wielu. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 20 (65) z 1-15 listopada 1976. Sanocka Fabryka Autobusów.
- ↑ Ostatnia bitwa Września na Ziemi Sanockiej. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1, Nr 25 (118) z 1-10 września 1978. Sanocka Fabryka Autobusów.
- ↑ Józef Ząbkiewicz. Sanocki wrzesień 1939 r.. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 4, Nr 25 (316) z 1-10 września 1984. Sanocka Fabryka Autobusów.
- ↑ Józef Ząbkiewicz. Ze wspomnień żołnierza 1939 r. Ostatnia bitwa Września na ziemi sanockiej. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 4, Nr 26 (461) z 10-20 września 1988. Sanocka Fabryka Autobusów.
- ↑ Przed Dniem Wojska Polskiego. W hołdzie bohaterskim żołnierzom kampanii wrześniowej. Odsłonięcie pomnika w Bykowcach. „Nowiny”, s. 1, Nr 281 z 11 października 1971.
- ↑ V Rajd im. ppor. M. Zaremby. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 6, Nr 12 (105) z 20-30 kwietnia 1978. Sanocka Fabryka Autobusów.
- ↑ Rajd im. ppor. Mariana Zaremby. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 6, Nr 12 (177) z 20-30 kwietnia 1980. Sanocka Fabryka Autobusów.
- ↑ Nowe nazwy sanockich ulic. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 1, 2, Nr 32 (503) z 20-30 listopada 1989. Sanocka Fabryka Autobusów.
- ↑ Władysław Stachowicz. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”, s. 310, Sanok: 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X.
- ↑ Wykaz nazw ulic miasta Sanoka. sanok.pl, 13 stycznia 2012. [dostęp 2014-05-10].
- ↑ Informator Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Bykowce "Moja Wieś" im. Stanisławy Tarnawieckiej, Bykowce 2004
Bibliografia
edytuj- Tadeusz Chmielewski. Wrześniowy bój. „Nowiny”, s. 3, Nr 245 z 5 września 1971.
- Jan Łuczyński, Edward Zając: Z dziejów Sanoka i powiatu sanockiego w okresie okupacji hitlerowskiej (1939–1944). W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 42.
- Zygmunt Keller. Miniony czas – Ostatni bój porucznika Zaremby. „Tygodnik Sanocki”, s. 6, Nr 35 (147) z 2 września 1994.
- W hołdzie obrońcom ziemi sanockiej. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 26 (497) z 20-30 września 1989. Sanocka Fabryka Autobusów.