Wikipedia

Marian Niedenthal

oficer Wojska Polskiego

Marian Jan Niedenthal[a] (ur. 16 lipca 1891 w Sanoku, zm. ?) – inżynier leśnictwa, agronom, kapitan rezerwy piechoty Wojska Polskiego.

Marian Niedenthal
kapitan piechoty kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia

16 lipca 1891
Sanok

Data śmierci

?

Przebieg służby
Lata służby

1914–1918

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier,
Wojsko Polskie

Formacja

Legiony Polskie

Jednostki

1 Pułk Piechoty Legionów Polskich,
1 Pułk Piechoty Legionów

Stanowiska

komendant plutonu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa

Późniejsza praca

agronom

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941) Medal Waleczności (Austro-Węgry)
Odznaka „Za wierną służbę”

Życiorys

edytuj

Marian Jan Niedenthal urodził się 16 lipca 1891 w Sanoku[1][b]. Był synem Antoniego i Bronisławy z domu Premik[1][2][3][4][c]. Był starszym bratem Antoniego (ur. 1894, także oficer wojskowy).

W 1909 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum Męskim w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Jan Drozd, Leon Kazubski)[12][13][14][15]. Uzyskał tytuł inżyniera leśnika. Był agronomem[16]. Należał do Polskich Drużyn Strzeleckich, w VII Drużynie PDS w Sanoku, a od 1910 w PDS w Wiedniu[4].

Po wybuchu I wojny światowej na początku sierpnia jako dowódca sanockiego Związku Strzeleckiego poprowadził do Krakowa oddział 120 umundurowanych i uzbrojonych ochotników strzeleckich z organizacji paramilitarnych[17][18][4], którzy 6 sierpnia zostali włączeni do 1 pułku piechoty Legionów Polskich[19][20] tworząc kompanię[21]. Od 6 sierpnia 1914 służył w oddziałach strzeleckich J. Piłsudskiego, później w I batalionie 1 pułku piechoty, od 30 maja 1915 w III batalionie tej jednostki jako sierżant i komendant plutonu[4]. 3 sierpnia 1915 wyróżnił się w bitwie pod Jastkowem[22]. 1 stycznia 1917 awansowany na chorążego[4]. Od marca 1917 przydzielony do Krajowego Inspektoratu Zaciągu (KIZ)[4]. Po kryzysie przysięgowym 1 listopada 1917 wcielony do C. K. Armii[4].

U schyłku wojny w listopadzie 1918 wstąpił do Wojska Polskiego i Dekretem Naczelnego Wodza Wojsk Polskich został awansowany do stopnia porucznika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1917[23]. Został awansowany na stopień kapitana rezerwy piechoty ze starszeństwem z dniem1 czerwca 1919[24][25]. Podczas wojny z bolszewikami został ranny w bitwie pod Dąbrówką 1 sierpnia 1920[4]. W połowie 1921 był składzie 1 pułku piechoty Legionów w garnizonie Wilno i jeszcze w tym samym roku przeniesiony do rezerwy[4]. W późniejszych latach 20. jako były zawodowy oficer był oficerem rezerwowym 1 pułku piechoty Legionów w garnizonie Wilno[26][27].

Po przeniesieniu do rezerwy osiadł na terenie Wileńszczyznie[4]. W 1934 jako kapitan rezerwy piechoty był w Oficerskiej Kadrze Okręgowej nr IX jako oficer reklamowany na 12 miesięcy i pozostawał wówczas w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Nowogródek[28].

W publikacji z 1958 Józef Stachowicz podał, że Marian Niedenthal zginął podczas II wojny światowej na terenie ZSRR[29]. Tę informację powtórzył historyk Andrzej Brygidyn[30].

 
Upamiętnienie na Mauzoleum w Sanoku

Upamiętnienie

edytuj

Podczas „Jubileuszowego Zjazdu Koleżeńskiego b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury” 21 czerwca 1958 jego nazwisko zostało wymienione w apelu poległych w obronie Ojczyzny w latach 1939–1945[31] oraz na ustanowionej w budynku gimnazjum tablicy pamiątkowej poświęconej poległym i pomordowanym absolwentom gimnazjum (wskazany w gronie zmarłych na terenie ZSRR)[32].

W 1962 Marian Niedenthal został upamiętniony wśród innych osób wymienionych na jednej z tablic Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej na obecnym Cmentarzu Centralnym w Sanoku.

Ordery i odznaczenia

edytuj

W latach 20. wnioskowano o odznaczenie Mariana Niedenthala Orderem Virtuti Militari[34].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Niekiedy nazwisko zapisywano w formie „Nidental”.
  2. ↑ Inne źródło podało, iż Marian Niedenthal urodził się w 1894 jako syn Józefa i Marii z Lewickich, pochodzących z Majdanu Kolbuszowskiego, zob. Znane rody łańcuckie. lancut.pl. [dostęp 2014-11-16].
  3. ↑ Antoni Niedenthal był kasjerem (buchalterem) fabryki[5], członkiem rady nadzorczej Towarzystwa Handlowego w Sanoku[6], radny miejski w Sanoku w 1907[7], hodowcą królików, kur, gołębi[8][9], przewodniczącym Towarzystwa Chowu Drobiu i Gołębi[10], zmarł w 1927[11]

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Księga chrztów 1882–1892. Parafia rzymskokatolicka w Sanoku, s. 275 (poz. 132).
  2. ↑ CK Gimnazjum Państwowe Wyższe w Sanoku. Katalog główny, rok szkolny 1901/1902 (zespół 7, sygn. 29). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 24.
  3. ↑ Wiadomości o zaginionych. „Ilustrowany Kuryer Codzienny”, s. 6, Nr 251 z 22 października 1914. 
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m Żołnierze Niepodległości. Marian Niedenthal. zolnierze-niepodleglosci.pl. [dostęp 2023-04-08].
  5. ↑ Sprawozdanie Macierzy Szkolnej dla Księstwa Cieszyńskiego z dziewiątego roku jej istnienia tj. 1894 złożone przez zarząd na walnem zgromadzeniu dnia 4 maja 1895. s. 9.
  6. ↑ Nadesłane. „Goniec Jarosławski”, s. 4, nr 24 z 14 lipca 1906. 
  7. ↑ Alojzy Zielecki, Struktury organizacyjne miasta. W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 387.
  8. ↑ Skorowidz przemysłowo-handlowy Królestwa Galicyi. Lwów: 1912, s. 882, 883.
  9. ↑ Wystawa pszczelniczo-ogrodnicza wraz z wystawią drobiu i królików. „Gazeta Sanocka”, s. 1–2, nr 92 z 1 października 1905. 
  10. ↑ Alojzy Zielecki, Mieszkańcy. W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 429.
  11. ↑ Księga Zmarłych 1904–1934 Sanok. T. J. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 317 (poz. 9). Indeks do ksiąg zmarłych od roku 1914. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. N 1927 (Tom J, s. 307, poz. 9).
  12. ↑ XXVIII. Sprawozdanie Dyrektora C. K. Gimnazyum w Sanoku za rok szkolny 1908/9. Sanok: Fundusz Naukowy, 1909, s. 55.
  13. ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 135 z 17 czerwca 1909. 
  14. ↑ Sprawozdanie jubileuszowe z działalności Państwowego Gimnazjum w Sanoku w latach 1888 – 1938 wydane z okazji Wielkiego Zjazdu Wychowawców i Wychowanków Zakładu w 50 rocznicę pierwszego egzaminu dojrzałości. Lwów: Drukarnia Urzędnicza we Lwowie, 1938, s. 47.
  15. ↑ Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2016-03-22].
  16. ↑ Józef Stachowicz: Apel poległych. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 68.
  17. ↑ Sprawozdanie jubileuszowe z działalności Państwowego Gimnazjum w Sanoku w latach 1888 – 1938 wydane z okazji Wielkiego Zjazdu Wychowawców i Wychowanków Zakładu w 50 rocznicę pierwszego egzaminu dojrzałości. Lwów: Drukarnia Urzędnicza we Lwowie, 1938, s. 37.
  18. ↑ Alojzy Zielecki, Miasto w latach Wielkiej Wojny 1914–1918, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 482.
  19. ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
  20. ↑ Alojzy Zielecki, Miasto w latach Wielkiej Wojny 1914–1918, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 491.
  21. ↑ Alojzy Zielecki. Polski ruch niepodległościowy w Sanoku i regionie na tle wydarzeń krajowych przełomu XIX i XX wieku. „Rocznik Sanocki”. IX, s. 199-200, 2006. Towarzystwo Przyjaciół Sanoka i Ziemi Sanockiej. ISSN 0557-2096. 
  22. ↑ a b Kolekcja VM ↓, s. 2.
  23. ↑ Dekret Naczelnego Wodza Wojsk Polskich o przyjęciu do W.P. oficerów z b. armii austro-węgierskiej (838). „Dziennik Rozkazów Wojskowych”, s. 646, Nr 26 z 8 marca 1919. 
  24. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 480.
  25. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 421.
  26. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 126.
  27. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 122.
  28. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 10, 1019.
  29. ↑ Józef Stachowicz: W służbie ojczyzny. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 119.
  30. ↑ Andrzej Brygidyn: Żołnierskimi rzuceni losami. Sanok: 1994, s. 193. ISBN 83-87282-47-2.
  31. ↑ Józef Stachowicz: Diariusz zjazdu. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 68.
  32. ↑ Zjazd w fotografii. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 231.
  33. ↑ M.P. z 1931 r. nr 156, poz. 227.
  34. ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1-3.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Marian_Niedenthal&oldid=71958161”