Maria Butyter

polska bibliotekarka

Maria Butyter (ur. 28 grudnia 1922 w Łucku, zm. 8 grudnia 2011 w Krakowie) – polska bibliotekarka, w latach 1956–1983 kierowniczka biblioteki Zakładowego Domu Kultury Huty im. Lenina w Krakowie, z wykształcenia polonistka.

Maria Butyter
Ilustracja
Maria Butyter w Bibliotece Zakładowej Huty im. Lenina, 1983
Data i miejsce urodzenia

28 grudnia 1922
Łuck

Data i miejsce śmierci

8 grudnia 2011
Kraków

Zawód, zajęcie

bibliotekarka

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”

Życiorys

edytuj

Była córką oficera Wojska Polskiego, podpułkownika Eugeniusza Butytera, i Janiny z domu Wojtowicz. W czasie okupacji niemieckiej, którą spędziła w Rzeszowie, była związana z Józefem Szczepańskim „Ziutkiem”[1].

W 1945 zdała maturę w Prywatnym Żeńskim Liceum w Rzeszowie. W tym samym roku podjęła studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, w pierwszym roczniku powojennym. Studia te ukończyła w 1951 roku. W końcowych latach studiów pracowała zarobkowo jako nauczycielka języka polskiego w Szkole Podstawowej nr 29 w Krakowie oraz jako dziennikarka w „Echu Krakowa”[potrzebny przypis].

W 1952 otrzymała przydział do pracy na terenie Nowej Huty, początkowo jako instruktor kulturalno–oświatowy, a potem w radiowęźle na terenie hoteli robotniczych[2]. W 1956 objęła funkcję kierowniczki biblioteki Zakładowego Domu Kultury Huty im. Lenina w Krakowie–Nowej Hucie[3]. W 1974 roku biblioteka zdobyła puchar ZG ZZH we współzawodnictwie zakładowych bibliotek związkowych i pretendowała do miana biblioteki wzorcowej. Z tej okazji w kwietniu 1975 roku przedstawiciele Państwowej Rady Bibliotecznej podczas sesji wyjazdowej zwiedzili bibliotekę[a][5].

W 1978 roku scenariusz imprezy Słynne krakowianki autorstwa Marii Butyter został nagrodzony na Giełdzie programowej placówek kulturalno-wychowawczych pionu hutniczego w Krynicy[6]. Maria Butyter pełniła funkcję kierowniczki biblioteki Zakładowego Domu Kultury Huty im. Lenina do 1983[3]. Należała do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, z której wystąpiła w październiku 1981 roku[potrzebny przypis].

Nagrody i odznaczenia

edytuj

Odbiór

edytuj

Danuta Szymońska, dyrektorka Ośrodka Kultury im. C.K. Norwida, w 2009 wskazała Marię Butyter pośród wybitnych osób, które miały istotny wpływ na dzieje Nowej Huty[13]. Szymońska oceniła, że Maria Butyter prowadziła bibliotekę „nowocześnie i perspektywicznie”, „z talentem kompletując zespół pracowników i bardzo kompetentnie profilując księgozbiór, upowszechniając literaturę i czytelnictwo z rozmachem i świadomością wartości”[14].

  1. W gronie gości znalazł się dyrektor Biblioteki Narodowej Witold Stankiewicz, wiceprezydent Krakowa Julian Jaworski, kierownik Biblioteki Miejskiej Józef Zając i dyrektor Biblioteki Wojewódzkiej Jacek Wojciechowski[4].

Przypisy

edytuj
  1. Jarosław Wróblewski, Gryf : Pałacyk Michla, Żytnia, Wola., 2016.
  2. Z. Adamski, Na drodze przeobrażeń kulturalnych, „Głos Nowej Huty” (142), 20 czerwca 1959, s. 4.
  3. a b Biblioteka Ośrodka Kultury HiL służy nie tylko hutnikom, „Echo Krakowa” (172), 2 września 1983, s. 5.
  4. Państwowa Rada Biblioteczna gościem Biblioteki ZDK HiL, „Głos Nowej Huty” (16), 19 kwietnia 1975, s. 1.
  5. Państwowa Rada Biblioteczna gościem Biblioteki ZDK HiL, „Głos Nowej Huty” (16), 19 kwietnia 1975, s. 1.
  6. Jak na giełdzie?, „Głos Nowej Huty” (50), 15 grudnia 1978, s. 6.
  7. Odznaczenia i nagrody dla działaczy kultury, „Głos Nowej Huty” (20), 21 maja 1966, s. 7.
  8. Odznaki dla zasłużonych hutników, „Głos Nowej Huty” (22), 30 maja 1970, s. 2.
  9. W dniu działacza kultury. „Głos Nowej Huty”. 22 (962), s. 4, 31 maja–6 czerwca 1975. 
  10. Inauguracja Dni kultury, Oświaty, Książki i Prasy, „Przegląd Biblioteczny” (4), 1978, s. 468.
  11. Anna Gorazd, Gratulacje dla nagrodzonej, „Głos Nowej Huty” (19), 12 maja 1978, s. 5.
  12. Kronika Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich 1917–2000. Warszawa: Wydawnictwo SBP, 2001, s. 261.
  13. Wybieramy osoby, które miały największy wpływ na dzieje Nowej Huty. dziennikpolski24.pl, 21 kwietnia 2009. [dostęp 2022-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  14. Danuta Szymońska: Na marginesie spotkania, które 8 marca odbyło się w Salonie „Enha+” w Teatrze Ludowym CZY NOWA HUTA JEST KOBIETĄ?. glos-tn.krakow.pl, 20 marca 2009. [dostęp 2022-07-04]. [zarchiwizowane z tego adresu].