Mapa synoptyczna

Mapa synoptyczna, mapa pogody to mapa przedstawiająca obecny stan pogodowy na większym obszarze (np. kontynentu europejskiego).

Na mapach synoptycznych wyniki pomiarów ze stacji synoptycznej opisuje się graficznie – zobacz stacja meteorologiczna (legenda). Mapy synoptyczne mogą być powierzchniowe i górne.

Analizując mapy synoptyczne na przestrzeni krótkiego okresu (kilka-kilkanaście godzin) można z pewnym prawdopodobieństwem prognozować (przewidywać) stan pogody.

Oznaczenia graficzne frontów atmosferycznych

Fronty atmosferyczne

Symbol	Opis
	front ciepły – ciepłe powietrze spycha zimniejszą masę powietrza. Front ciepły porusza się wolniej od zimnego. Na mapach pogody ciepły front jest zaznaczany czerwonym kolorem z półokręgami (słońca).
	front chłodny – powietrze zimniejsze spycha cieplejszą masę powietrza. Zimniejsze powietrze jest gęstsze i wypycha lżejsze powietrze ciepłe. Zimne fronty przesuwają się szybko i są zaznaczane na mapach pogodowych niebieskim kolorem z trójkątami (sople).
	front zokludowany – tworzy się, kiedy wolniej poruszający się front ciepły jest doganiany przez front zimny. Front zimny jest w stanie wypchnąć front ciepły do góry. Oba fronty poruszają się wtedy razem i są zaznaczane na mapie pogodowej linią fioletową lub brązową z trójkątami i półokręgami na przemian.
	front stacjonarny – jest obszarem pomiędzy dwiema różnymi masami powietrza, które nie poruszają się. Zaznaczany linią z czerwonymi półokręgami skierowanymi w stronę masy powietrza chłodnego i niebieskimi trójkątami w stronę powietrza ciepłego (oznaczają one, jaki charakter będzie miał front, gdy ruszy we wskazaną stronę).

Oznaczenia systemów ciśnienia

Ciśnienie

Nazwa	Skrót
Wyż	W – polski [Hoch – niemiecki, High – angielski, Haut – francuski]
Niż	N – polski [Tief – niemiecki, Low – angielski, Dépression – francuski]

Schematyczny opis (legenda) pomiarów na stacji meteorologicznej używany na mapach synoptycznych (z sieci USA)

Opis pomiarów meteorologicznych

Stacja meteorologiczna

Pomiary ze stacji meteorologicznych opisane w postaci graficznej i numerycznej na mapach synoptycznych.

Symbol	Opis
	W górnym lewym rogu. TTT temperatura powietrza w °C z dokładnością do 0,1 °C. Temperatura ujemna jest poprzedzona znakiem „-”. Na mapach w USA często temperatura jest w stopniach F (np. tutaj 77F).
	TdTdTd temperatura punktu rosy w °C z dokładnością do 0,1 °C, przedstawiana tak jak temperatura powietrza. Na mapach USA temperatura punktu rosy jest w stopniach F.
	PPP ciśnienie atmosferyczne w hPa (1hPa = 1mb). Podane są dziesiątki, jednostki i części dziesiętne. Setki, tysiące i przecinki są pominięte. Np. 213 oznacza 1021,3, 875 oznacza 987,5 (pierwsza liczba 9 lub 10 jest opuszczona).
	pp wartość tendencji ciśnienia w hPa za ostatnie 3 godziny z dokładnością do 0,1hPa. Przecinki są pominięte, „+” oznacza wzrost ciśnienia, „-” oznacza spadek ciśnienia, „a” charakterystyka tendencji ciśnienia atmosferycznego w ciągu trzech godzin poprzedzających obserwację. Opis symboli – patrz tendencja ciśnienia (meteorologia).
	W drugim rzędzie po lewej. VV widzialność w kierunku poziomym w km lub (w USA) milach.
	Po prawej od widzialności. ww pogoda bieżąca (stacje automatyczne nie przekazują tej informacji). Jest 95 symboli określających bieżącą pogodę. Patrz symbole pogody (mapa).
	w1 najważniejsze zdarzenie pogodowe w ostatnich 6 godzinach. Patrz symbole pogody (mapa).
	W środku zaznaczone są chmury. CH chmury piętra wysokiego, rodzajów Cirrus, Cirrocumulus, Cirrostratus; CM chmury piętra średniego, rodzajów Altocumulus, Altostratus, Nimbostratus; CL chmury piętra niskiego, rodzajów Stratocumulus, Stratus, Cumulus, Cumulonimbus. Liczba poniżej symbolu chmury opisuje wysokość podstawy chmur nad powierzchnią ziemi (w metrach*100 lub (USA) w stopach*100)
	Środkowe kółko. N wielkość zachmurzenia ogólnego w oktantach (1/8 do 8/8); patrz zachmurzenie.
	Prędkość i kierunek wiatru. W tym przypadku wiatr wieje z południowego zachodu. Patrz wiatr.

Prędkość wiatru, pokrywa chmur i tendencja ciśnienia

W tej sekcji opisane są symbole prędkość wiatru, pokrywa chmur i tendencja ciśnienia.

Prędkość wiatru Symbol Węzły, km/h 0 kt, 0 km/h 5 kt, 9 km/h 10 kt, 19 km/h 15 kt, 28 km/h 20 kt, 37 km/h 25 kt, 46 km/h 30 kt, 56 km/h 35 kt, 65 km/h 40 kt, 74 km/h 45 kt, 83 km/h 50 kt, 93 km/h 55 kt, 102 km/h 60 kt, 111 km/h 65 kt, 120 km/h 70 kt, 130 km/h 75 kt, 139 km/h 80 kt, 148 km/h 85 kt, 157 km/h 90 kt, 167 km/h 95 kt, 176 km/h 100 kt, 185 km/h 105 kt, 194 km/h Powyżej wiatr wieje z zachodu na wschód.

Pokrywa chmur Symbol Code Opis 0/8 bezchmurnie 1/8 słonecznie 2/8 mało chmur 3/8 małe zachmurzenie 4/8 częściowe zachmurzenie 5/8 pochmurnie 6/8 w większości pochmurnie 7/8 chmury w większości zakrywające niebo 8/8 całkowite zachmurzenie 9/8 niebo niewidoczne lub wielkość zachmurzenia nie może być określona

Tendencja ciśnienia Symbol Opis Wzrastające Wzrastające, potem opadające Wzrastające, potem stałe Wzrastające, potem opadające Opadające, potem wzrastające Stałe Opadające Opadające, potem wzrastające Opadające, potem stałe

Symbole pogody i ich opis

Symbol	Numer	Opis po polsku
	00	niebo bezchmurne
	01	chmury na ogół zanikają lub stają się cieńsze
	02	stan nieba na ogół bez zmian
	03	chmury w stadium tworzenia lub rozwoju
	04	widzialność zmniejszona przez dym
	05	zmętnienie
	06	pył zawieszony w powietrzu niewzniesiony przez wiatr na stacji lub w jej pobliżu w czasie obserwacji
	07	pył lub piasek wzniesiony przez wiatr w czasie obserwacji, na stacji lub w jej pobliżu, lecz bez wyraźnych wirów pyłowych lub piaskowych czy też wichury pyłowej lub piaskowej
	08	silnie rozwinięte wiry pyłowe lub piaskowe obserwowane na stacji lub w pobliżu stacji w czasie obserwacji lub w ciągu ostatniej godziny, lecz nie wichura pyłowa lub piaskowa
	09	wichura pyłowa lub piaskowa w zasięgu widzenia w czasie obserwacji lub na stacji w ciągu ostatniej godziny
	10	zamglenie
	11	cienka warstwa mgły lub mgły lodowej na stacji, do 2 m na lądzie lub do 10 m na morzu – w płatach
	12	cienka warstwa mgły lub mgły lodowej na stacji, do 2 m na lądzie lub do 10 m na morzu – mniej lub bardziej ciągła
	13	widoczna błyskawica, nie słychać grzmotu
	14	opad w polu widzenia niesięgający gruntu lub powierzchni morza
	15	opad w polu widzenia sięgający gruntu lub powierzchni morza, lecz w większej odległości od stacji (ponad 5 km)
	16	opad w polu widzenia sięgający gruntu lub powierzchni morza w pobliżu stacji, lecz nie na stacji
	17	grzmot w czasie obserwacji, ale bez opadu na stacji
	18	nawałnica – na stacji lub w polu widzenia w czasie obserwacji lub w ciągu ostatniej godziny
	19	trąba powietrzna
	20	po opadzie mżawki (niemarznącej)
	21	po opadzie deszczu (niemarznącego)
	22	po opadzie śniegu
	23	po opadzie deszczu ze śniegiem lub deszczu lodowego
	24	po opadzie mżawki marznącej lub deszczu marznącego
	25	po opadzie przelotnego deszczu
	26	po opadzie przelotnego śniegu
	27	po opadzie gradu
	28	po mgle lub mgle lodowej
	29	po burzy
	30	słaba lub umiarkowana wichura pyłowa lub piaskowa o zmniejszającej się intensywności
	31	słaba lub umiarkowana wichura pyłowa lub piaskowa o niezmieniającej się intensywności
	32	słaba lub umiarkowana wichura pyłowa lub piaskowa o zwiększającej się intensywności
	33	silna wichura pyłowa lub piaskowa o zmniejszającej się intensywności
	34	silna wichura pyłowa lub piaskowa o niezmieniającej się intensywności
	35	silna wichura pyłowa lub piaskowa o zwiększającej się intensywności
	36	słaba lub umiarkowana zamieć śnieżna niska
	37	silna zamieć śnieżna niska
	38	słaba lub umiarkowana zamieć śnieżna wysoka
	39	silna zamieć śnieżna wysoka
	40	mgła (mgła lodowa) w pewnej odległości od stacji
	41	mgła (mgła lodowa) w płatach
	42	mgła (mgła lodowa), niebo widoczne, staje się rzadsza
	43	mgła (mgła lodowa), niebo niewidoczne, staje się rzadsza
	44	mgła (mgła lodowa), niebo widoczne, bez zmian w ciągu ostatniej godziny
	45	mgła (mgła lodowa), niebo niewidoczne, bez zmian w ciągu ostatniej godziny
	46	mgła (mgła lodowa), niebo widoczne, gęstnieje
	47	mgła (mgła lodowa), niebo niewidoczne, gęstnieje
	48	mgła osadzająca szadź, niebo widoczne
	49	mgła osadzająca szadź, niebo niewidoczne
	50	słaba, niemarznąca mżawka z przerwami
	51	słaba, niemarznąca, ciągła mżawka
	52	umiarkowana, niemarznąca mżawka z przerwami
	53	umiarkowana, niemarznąca, ciągła mżawka
	54	intensywna, niemarznąca mżawka z przerwami
	55	intensywna, niemarznąca, ciągła mżawka
	56	słaba marznąca mżawka
	57	umiarkowana lub silna marznąca mżawka
	58	słaba mżawka z deszczem
	59	umiarkowana lub silna mżawka z deszczem
	60	niemarznący, słaby deszcz z przerwami
	61	niemarznący, słaby, ciągły deszcz
	62	niemarznący, umiarkowany deszcz z przerwami
	63	niemarznący, umiarkowany, ciągły deszcz
	64	niemarznący, silny deszcz z przerwami
	65	niemarznący, silny, ciągły deszcz
	66	słaby marznący deszcz
	67	umiarkowany lub silny marznący deszcz
	68	słaby deszcz ze śniegiem
	69	umiarkowany lub silny deszcz ze śniegiem
	70	słaby śnieg z przerwami
	71	słaby, ciągły śnieg
	72	umiarkowany śnieg z przerwami
	73	umiarkowany, ciągły śnieg
	74	silny śnieg z przerwami
	75	silny, ciągły śnieg
	76	słupki lodowe
	77	śnieg ziarnisty
	78	oddzielne gwiazdki śniegu
	79	ziarna lodowe lub deszcz lodowy
	80	słaby przelotny deszcz
	81	umiarkowany lub silny przelotny deszcz
	82	gwałtowny przelotny deszcz
	83	słaby przelotny deszcz ze śniegiem
	84	umiarkowany lub silny przelotny deszcz ze śniegiem
	85	słaby przelotny śnieg
	86	umiarkowany lub silny przelotny śnieg
	87	słabe przelotne krupy lodowe lub śnieżne
	88	umiarkowane lub silne, przelotne krupy lodowe lub śnieżne
	89	słaby przelotny grad
	90	umiarkowany lub silny przelotny grad
	91	burza w ciągu ostatniej godziny, w czasie obserwacji lekki deszcz
	92	burza w ciągu ostatniej godziny, w czasie obserwacji umiarkowany lub silny deszcz
	93	burza w ciągu ostatniej godziny, w czasie obserwacji lekki śnieg lub deszcz ze śniegiem
	94	burza w ciągu ostatniej godziny, w czasie obserwacji umiarkowany lub silny śnieg lub deszcz ze śniegiem
	95	lekka lub umiarkowana burza w czasie obserwacji
	96	lekka lub umiarkowana burza z gradem w czasie obserwacji
	97	silna burza
	98	silna burza z wichurą pyłową lub piaskową
	99	silna burza z gradem

Klasyfikacja chmur

Klucz	Symbol	Opis	Przykład
Chmury CL
CL=0		Bez chmur CL
CL=1		Cumulus humilis lub Cumulus fractus, lecz nie złej pogody, albo obie chmury razem
CL=2		Cumulus mediocris lub congestus występujący sam lub z Cumulus gatunków fractus albo humilis bądź też ze Stratocumulus; wszystkie chmury o podstawach na tym samym poziomie
CL=3		Cumulonimbus calvus występujący sam albo z Cumulus, Stratocumulus lub Stratus
CL=4		Stratocumulus cumulogenitus
CL=5		Stratocumulus, lecz nie Stratocumulus cumulogenitus
CL=6		Stratus nebulosus lub Stratus fractus, lecz nie złej pogody1 lub obie chmury razem
CL=7		Stratus fractus lub Cumulus fractus złej pogody 1 lub obie chmury razem (pannus), zwykle pod Altostratus lub Nimbostratus
CL=8		Cumulus i Stratocumulus, lecz nie Stratocumulus cumulogenitus, o podstawach na różnych poziomach
CL=9		Cumulonimbus capillatus (często z kowadłem) występujący sam lub z Cumulonimbus calvus, Cumulus, Stratocumulus, Stratus lub pannus
Chmury CM
CM = 1		Altostratus translucidus.
CM = 2		Altostratus opacus lub Nimbostratus
CM = 3		Altocumulus translucidus na jednym poziomie
CM = 4		Ławice Altocumulus translucidus często soczewkowate, ciągle zmieniające się i występujące na jednym lub kilku poziomach.
CM = 5		Altocumulus translucidus w pasmach, albo jedna lub więcej warstw Altocumulus translucidus lub opacus, stopniowo zaciągająca niebo; te chmury Altocumulus na ogół w całości grubieją
CM = 6		Altocumulus cumulogenitus (lub cumulonimbogenitus)
CM = 7		Altocumulus translucidus lub opacus w dwóch lub więcej warstwach lub Altocumulus opacus w pojedynczej warstwie niezaciągający nieba lub Altocumulus z Altostratus lub z Nimbostratus
CM = 8		Altocumulus castellanus lub floccus
CM = 9		Altocumulus na niebie o wyglądzie chaotycznym, na ogół na kilku poziomach
Chmury CH
CH = 1		Cirrus fibratus niekiedy uncinus niezaciągający stopniowo nieba
CH = 2		Cirrus spissatus w ławicach lub w postaci poplątanych wiązek, które zwykle nie powiększają się, a czasami wydają się pozostałościami górnych części chmur Cumulonimbus, albo Cirrus castellanus lub floccus
CH = 3		Cirrus Spissatus cumulonimbogenitus
CH = 4		Cirrus uncinus lub fibratus albo obie te chmury razem stopniowo zaciągające niebo; chmury te na ogół wszędzie grubieją
CH = 5		Cirrus (często w pasmach) i Cirrostratus, lub tylko Cirrostratus, stopniowo zaciągający niebo; na ogół wszędzie grubieją, lecz ich ciągła zasłona nie osiąga 45 stopni wzniesienia nad horyzontem
CH = 6		Cirrus (często w pasmach) i Cirrostratus, lub tylko Cirrostratus stopniowo zaciągający niebo; chmury te na ogół wszędzie grubieją, ciągła zasłona sięga powyżej 45 stopni wzniesienia nad horyzontem, lecz nie pokrywa całkowicie nieba
CH = 7		Cirrostratus pokrywający niebo całkowicie
CH = 8		Cirrostratus niezaciągający stopniowo nieba i niepokrywający go całkowicie
CH = 9		Tylko Cirrocumulus lub przewaga Cirrocumulus wśród chmur CH

Synoptyczne mapy górne

Górne mapy są bardzo ważnym elementem prognozy pogody, ponieważ zaburzenia powodowane przez łańcuchy górskie, lokalne zaburzenia temperatury, nie są na nich widoczne. Dzięki temu można wyłapać najważniejsze elementy cyrkulacji atmosfery. Wykres ciśnienia czy wiatrów na mapie górnej może wyglądać kompletnie inaczej niż na mapie powierzchniowej, a mimo to doświadczony synoptyk jest w stanie określić dzięki niej np. cyklogenezę (tworzenie się niżu). Nawet bardzo sprzyjające warunki na powierzchni ziemi (np. baroklinowość) nie są wystarczające do rozwinięcia się niżu, potrzebny jest do tego impuls w górnej troposferze. Podobnie cyklony tropikalne, mimo że temperatura oceanu jest dostatecznie wysoka, potrzebują impulsu np. w postaci wymuszenia ruchu wstępującego do powstania cyklonu. Dane do górnych map synoptycznych uzyskiwane są za pomocą sondaży atmosfery. Mapy górne są zazwyczaj wykreślane na następujących poziomach:

Ciśnienie/wysokość

850 hPa	1457 m
700 hPa	3013 m
500 hPa	5574 m
300 hPa	9164 m
200 hPa	12000 m

Zobacz też

• ∴

Bibliografia

• National Oceanic and AtmosphericN.O.A. Administration National Oceanic and AtmosphericN.O.A., Station Model Information for Weather Observations [online], 2022 [dostęp 2023-03-11]  (ang.).