Maść rtęciowa żółta
Maść rtęciowa żółta (farm. Unguentum Hydrargyri flavum, syn. Unguentum Hydrargyri oxydati flavi, maść z żółtym tlenkiem rtęciowym)[1] – preparat galenowy do użytku zewnętrznego, sporządzany według przepisu farmakopealnego. W Polsce na stan obecny (2024) skład określa Farmakopea Polska IV t. 2 (1970)[1]. Jest to maść precypitacyjna (strąceniowa), sporządzana ze świeżo strąconego, mokrego tlenku rtęci (II) (odmiany żółtej).
Skład i przygotowanie
edytujSkład:
- Hydrargyrum bichloratum 6,3 cz. (chlorek rtęci(II) (sublimat))
- Natrium hydricum solutum 15% 19 cz. (ług sodowy 15%)
- Lanolinum anhydricum 20 cz. (lanolina bezwodna)
- Vaselinum album q.s. (wazelina biała) (w ilości potrzebnej)
- Aqua q.s. (woda) (w ilości potrzebnej)
Przygotowanie[1]: Osad żółtego tlenku rtęciowego wytrąca się z roztworu sublimatu po zmieszaniu z ługiem sodowym. Po odsączeniu wilgotny osad miesza się z bezwodną lanoliną, a następnie z wazeliną białą.
Stężenie żółtego tlenku rtęciowego w przyrządzonej maści wynosi 5%[1].
W celu uzyskania mniejszych stężeń należy do rozcieńczenia farmakopealnej żółtej maści rtęciowej używać wazeliny białej. Jeśli na recepcie nie zapisano stężenia maści, należy pacjentowi wydawać maść 1%. Ponadto maść do użytku okulistycznego musi być sporządzana w warunkach jałowych[1].
Działanie i zastosowanie
edytujMaść wywiera działanie przeciwbakteryjne oraz przeciwpasożytnicze. Dawniej szeroko stosowana w dermatologii w wielu jednostkach chorobowych, w zakresie stężeń 0,5–5%[2]. Jednak najczęściej była stosowana w okulistyce, w stężeniach 0,5–1% – głównie w ropnych zakażeniach powiek, spojówek i rogówek[3].
Podkreślane są jej szczególne właściwości w zakresie leczenia nużenicy (demodekozy) oczu (demodex folliculorum)[3]. Według niektórych autorów jest skuteczniejsza od metronidazolu[4], jednakże współcześnie jej zastosowanie zostało bardzo ograniczone głównie do klinicznych, lekoopornych stanów chorobowych.
Obecnie może być sporządzana w zakresie receptury aptecznej. Dawniej produkowana była przemysłowo w Laboratoriach Galenowych (jako maść do oczu), pod nazwą handlową Ophtalmol 1%[5][6].
Zobacz też
edytujInne preparaty rtęci stosowane w medycynie:
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Maść rtęciowa żółta, [w:] Farmakopea Polska IV, t. 2, 1970, s. 529–530.
- ↑ Stefania Jabłońska, Choroby skóry, PZWL, 1951, wymieniana na wielu stronach jako Ung. Hydrargyri fl..
- ↑ a b Żółty tlenek rtęciowy, [w:] Tadeusz Lesław Chruściel, Kornel Gibiński (red.), Leksykon leków, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1991, s. 416, ISBN 83-200-1500-6, OCLC 29536613.
- ↑ Aleksandra Sędzikowska, Demodekoza – patofizjologia, leczenie oraz ocena skuteczności terapii z zastosowaniem maści z metronidazolem oraz maści z tlenkiem rtęci, „Ophthatherapy”, 1 (2), 2014, s. 108–113.
- ↑ Piotr Kubikowski (red.), Poradnik Terapeutyczny, wyd. 2, 1969, s. 724.
- ↑ Informator Produktowy, Laboratorium Galenowe PZF Cefarm Szczecin, 1976, s. 3.
