Müritz

Müritz
	Położenie
Państwo	Niemcy
	Morfometria
Powierzchnia	117 km²
Wymiary; • max długość; • max szerokość	; 29 km; 13 km
Głębokość; • średnia; • maksymalna	; 6,5 m ; 31 m
	Położenie na mapie Meklemburgii-Pomorza Przedniego Müritz
	Położenie na mapie Niemiec Müritz
	53°25′00″N 12°41′00″E/53,416667 12,683333
	Multimedia w Wikimedia Commons

^ⓘMüritz – drugie, po Jeziorze Bodeńskim, pod względem wielkości jezioro Niemiec, a największe wewnętrzne (gdyż Jezioro Bodeńskie należy także do Szwajcarii i Austrii). Położone w kraju związkowym Meklemburgia-Pomorze Przednie, na Pojezierzu Meklemburskim.

Historia i hydrologia

Jezioro powstało podczas zlodowacenia poprzedzającego zlodowacenie północnopolskie. Ma powierzchnię 117 km², a jego głębokość dochodzi do 31 m. Leży obecnie na wysokości 62 m n.p.m. Pierwotnie leżało około 1,5 m niżej, w wyniku regulacji jego poziom doszedł nawet do 64 m n.p.m. Ostatecznie został ustalony w XIX w. podczas budowy drogi wodnej, kiedy to skanalizowano rzekę Elde na odcinku łączącym jeziora Müritz, Kölpinsee, Fleesensee i Plauer See i poziom jezior wyrównano (na odcinku tym nie ma śluz).

Zachodni brzeg jeziora to głównie łąki, małe lasy i łagodne wzniesienia. Na wschodnim brzegu znajduje się część parku narodowego. Znajdują się tam mokradła, podmokłe lasy i skupiska trzcin. Wschodni brzeg jest nierozwinięty i otoczony płyciznami, zachodni natomiast ma kilka sporych zatok, a nadto zachodnia część jeziora jest dużo głębsza.

Jezioro tworzy, w sensie geologicznym, jeden akwen z położonym na południe ciągiem trzech mniejszych jezior: Kleine Müritz, Müritzarm i Müritzsee, które jednak tradycyjnie uznawane są za odrębne jeziora (jest to podobny układ hydrologiczny jak polskie jezioro Śniardwy połączone z jeziorami Mikołajskim i Bełdany). Müritz należy do zlewiska rzeki Elde (Łada): rzeka przepływa przez nie z południa na północ, a następnie przez zatokę Binnenmüritz (nad którą leży miasto Waren) łączy Müritz z pozostałymi Wielkimi Jeziorami Meklemburskimi (Kölpinsee, Fleesensee i Plauer See.)

Ochrona przyrody i żegluga turystyczna

Poza obszarami chronionego krajobrazu w 1990 roku utworzono na jego części Park Narodowy Müritz. Otacza on jezioro od strony wschodniej i pas wody przy wschodnim brzegu (skądinąd są to głównie niedostępne dla większych jednostek płycizny) stanowi rezerwat.

Jezioro Müritz jest połączone poprzez rzekę Ładę z Łabą (droga wodna obejmująca Müritz, pozostałe Wielkie Jeziora Meklemburskie i rzekę Elde nazywana jest Müritz – Elde Wasserstraße), a także z jeziorem Szweryńskim i Schwerinem. Od strony południowej jest połączone z Hawelą kanałem Muritz-Hawela, przekopanym w latach 1831–1836, a przebudowanym sto lat później (Müritz – Havel Wasserstraße). Następnie przez górną Hawelę (Obere Havel Wasserstraße) ma połączenie z kanałem Odra-Hawela (Havel-Oder-Wasserstraße), a przez ten kanał z Odrą i Berlinem.

Nad Müritz leży siedem miejscowości gminnych, w tym dwa miasta – Waren (Müritz), główny ośrodek regionu Wielkich Jezior Meklemburskich i mniejsze Röbel/Müritz. Inne miejscowości to Rechlin (częściowo nad Kleine Müritz), Vipperow, Ludorf, Gotthun, Sietow i Klink.

Jezioro, poza zawsze uprawianym w czasach historycznych rybołówstwem, w XX w. jest bardzo intensywnie wykorzystywane turystycznie z uwagi na położenie w centrum Pojezierza Meklemburskiego, największej niemieckiej sieci jezior. Poprzez kanały łączy się z około 90 innymi jeziorami tego pojezierza. Leży nad nim wiele portów jachtowych, szeroko rozwinięte jest wynajmowanie jachtów i barek. Pływają na nim liczne statki pasażerskie, ich linie łączą miejscowości leżące nad jeziorem Müritz z położonymi nad sąsiednimi akwenami miastami Mirow, Malchow i Plau am See.

Hydronimia

Nazwa pochodzenia słowiańskiego, oznaczała dosłownie „małe morze”^[1]. Tłumaczona na język polski jako Jezioro Morzyce^[2] lub Jezioro Morzyckie^[3].

W przeciwieństwie do wielu innych niemieckich nazw jezior, to nazywa się po prostu Müritz, a nie Müritzsee jak np. Bodensee (Jezioro Bodeńskie), czy Schweriner See; nazwę Müritzsee nosi południowa część odgałęzienia wodnego, niezaliczanego do powierzchni Müritz.

Przypisy

↑ Oswald Jannermann, Slawische Orts- und Gewässernamen in Deutschland, Norderstedt 2009, s. 84.
↑ ks. Stanisław Kozierowski: Atlas nazw geograficznych Słowiańszczyzny Zachodniej. T. Zeszyt IIA. Poznań: 1937.
↑ Studia nad etnogenezą Słowian i kulturą Europy wczesnośredniowiecznej, red. G. Labuda i S. Tabaczyński, tom 2, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1988, s. 65.

Bibliografia

Maciej Strączyński, Pojezierze Meklemburskie: Przewodnik dla wodniaków, Szczecin: Zapol Sobczyk, 2019, ISBN 978-83-7518-902-5.

Linki zewnętrzne

Park Narodowy Müritz. mueritz-nationalpark.de. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-10-15)].
Informacje o jeziorze Müritz i okolicach

[1] Oswald Jannermann, Slawische Orts- und Gewässernamen in Deutschland, Norderstedt 2009, s. 84.

[2] s. Stanisław Kozierowski: Atlas nazw geograficznych Słowiańszczyzny Zachodniej. T. Zeszyt IIA. Poznań: 1937.

[3] Studia nad etnogenezą Słowian i kulturą Europy wczesnośredniowiecznej, red. G. Labuda i S. Tabaczyński, tom 2, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1988, s. 65.

[1]

[2]

[3]