Wikipedia

Lotopałanka pośrednia

Lotopałanka pośrednia[7] (Petaurus norfolcensis) – gatunek ssaka z podrodziny Petaurinae w obrębie rodziny lotopałankowatych (Petauridae). Nie jest gatunkiem zagrożonym ze względu na jego duże populacje w obszarach objętych ochroną[6].

Lotopałanka pośrednia
Petaurus norfolcensis
(Kerr, 1792)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Infratyp

żuchwowce

Nadgromada

czworonogi

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

ssaki niższe

Rząd

dwuprzodozębowce

Podrząd

workolotokształtne

Nadrodzina

lotopałankowce

Rodzina

lotopałankowate

Podrodzina

Petaurinae

Rodzaj

lotopałanka

Gatunek

lotopałanka pośrednia

Synonimy
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[6]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Taksonomia

edytuj

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1792 roku brytyjski przyrodnik Robert Kerr nadając mu nazwę Sciurus (Petaurus) norfolcensis[1]. Miejsce typowe według oryginalnego opisu to „wyspa Norfolk, u wybrzeży Nowej Południowej Walii”[1] jest błędne, prawidłowe miejsce typowe to Sydney, Nowa Południowa Walia, Australia[8][9][10]. Kerr swój opis oparł na podstawie „Norfolk-Island Flying-Squirrel” Arthura Phillipa z 1789 roku[11].

Gatunek monotypowy[12][9].

Etymologia

edytuj
  • Petaurus: gr. πεταυρον petauron ‘trampolina, skakać’, od πεταυριστης petauristēs ‘akrobata, balansista’[13][14].
  • norfolcensis: wyspa Norfolk, Nowa Południowa Walia, Australia[1].

Zasięg występowania

edytuj

Lotopałanka pośrednia we wschodniej Australii od północnego Queensland (półwysep Jork) w dół wschodniego wybrzeża do środkowej Wiktorii, w tym wyspy: Ricketts i Wielka Wyspa Piaszczysta; także kilka zapisów w Western Flat i Bordertown w południowo-wschodniej Australii Południowej[9].

W ostatnich latach populacja P. norfolcensis gwałtownie się zmniejszyła, głównie z powodu wycinania lasów pod uprawy. Gatunek ten nie jest zdolny do przystosowania się do nowych warunków w przeciwieństwie do swojego krewnego P. breviceps[15]. Innym powodem stałego zmniejszania się populacji P. norfolencis jest rozwój nabrzeży oraz coraz większe przerzedzenia lasów w Nowej Południowej Walii i południowo-wschodnim Queensland, a także brak dziupli oraz innych schronień. Australijskie lasy mają poważne problemy z regeneracją, głównie przez pożary i zwierzęta takie jak kangurowate czy zające[16].

Charakterystyka

edytuj

Długość ciała (bez ogona) 18–24 cm, długość ogona 22–30 cm; masa ciała 173–300 g[12][17]. Jej futro jest zazwyczaj szare, na spodzie ciała jaśniejsze, na grzbiecie biegnie czarny pasek od nosa do zadu, dwa czarne paski biegną od oka do ucha po obu stronach głowy[15]. Długość ciała wynosi 20 cm, ogon jest puszysty, dłuższy od ciała. Poruszanie po drzewach ułatwiają jej ostre pazury, poduszeczki na palcach oraz zakrzywione palce na tylnych nogach. Samica ma w torbie cztery sutki[18].

W szczęce są obecne: trzy pary siekaczy (pierwsza para wydłużona w stosunku do pozostałych i wysunięta do przodu), para kłów spłaszczonych bocznie (brak dolnych), trzy pary jednoguzkowych zębów przedtrzonowych oraz cztery pary lekko zaokrąglonych, czteroguzkowych zębów trzonowych, zmniejszających się kolejno od pierwszego[19]:

Wzór zębowy I C P M
40 = 3 1 3 4
2 0 3 4

Ekologia

edytuj

Prowadzi nadrzewny tryb życia, preferuje otwarte lasy (o dużych odstępach między drzewami). Potrafi przeszybować z jednego drzewa na drugie nawet 50 metrów. Jest aktywna nocą, za dnia ukrywa się w liściastym gnieździe w dziupli drzewa[20]. Odżywia się chrząszczami, larwami motyli zbieranymi z liści eukaliptusa oraz akacji, a także roślinnymi wydzielinami (nektar, żywica eukaliptusa, guma akacji)[21]. W skład jej diety mogą wchodzić także kwiaty, pajęczaki oraz małe kręgowce. Żyje w małych rodzinnych grupach i może atakować nieznane, nowo napotkane, indywidualne osobniki tego samego gatunku[20]. Zazwyczaj kilka osobników dzieli ze sobą wspólnie gniazdo. Komunikują się ze sobą wydając dźwięki o różnych częstotliwościach, nawet ultradźwięki (do 33 kHz)[22].

 
Młode

Lotopałanka pośrednia jest bardziej pospolita niż pokrewna lotopałanka karłowata (P. breviceps) w miejscach, gdzie obie koegzystują. Te dwa gatunki skrzyżowane w niewoli dają płodne potomstwo[15]. Ciąża u lotopałanki pośredniej trwa nieco mniej niż 3 tygodnie, wielkość miotu to zazwyczaj jedno albo dwa młode trzymane w torbie przez około 70 dni. Hodowany w niewoli osobnik rekordowo dożył 11 lat i 11 miesięcy[20].

Status zagrożenia

edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (ang. least concern ‘najmniejszej troski’)[6].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Kombinacja nazw; niepoprawna późniejsza pisownia Didelphis Sciurea G. Shaw, 1794.

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d R. Kerr: The animal kingdom, or zoological system, of the celebrated Sir Charles Linnæus. containing a complete systematic description, arrangement, and nomenclature, of all the known species and varieties of the mammalia, or animals which give suck to their young. Class I, Mammalia. Edinburgh: A. Strahan, and T. Cadell, London, and W. Creech, 1792, s. 270. (ang.).
  2. ↑ F.A.A. Meyer: Systematisch-summarische Uebersicht der neuesten zoologischen Entdeckungen in Neuholland und Afrika: nebst zwey andern zoologischen Abhandlungen. Leipzig: im Verlage der Dykischen Buchhandlung, 1793, s. 11. (niem.).
  3. ↑ G. Shaw: Zoology of New Holland. London: J. Sowerby, 1794, s. 29, ryc. 11. (ang.).
  4. ↑ J.M. Bechstein: Allgemeine Uebersicht der vierfüßigen Thiere: Mit Kupfertafeln. T. 1. Weimar: Verlag des Industrie-Comptoirs, 1799, s. 352 (przypis). (niem.).
  5. ↑ G.A. Goldfuss: Vergleichende Naturbeschreibung der Säugethiere. Erlangen: altherschen Kunst- und Buchhandlung, 1809, s. xix, 301. (niem.).
  6. ↑ a b c J. Winter i inni, Petaurus norfolcensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2020-03-21] (ang.).
  7. ↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 14. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  8. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Petaurus norfolcensis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-06-11].
  9. ↑ a b c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 88. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  10. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Petaurus norfolcensis (Kerr, 1792). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-06]. (ang.).
  11. ↑ A. Phillip: The voyage of Governor Phillip to Botany Bay: with an account of the establishment of the colonies of Port Jackson & Norfolk Island; compiled from authentic papers which have been obtained from the several departments, to which are added the journals of Lieuts. Shortland, Watts, Ball, & Capt. Marshall; with an account of their new discoveries. London: John Stockdale, 1789, s. 151 i ryc.. (ang.).
  12. ↑ a b S. Jackson: Family Petauridae (Striped Possums, Leadbeater’s Possum and Lesser Gliders). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 564–565. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
  13. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 526, 1904. (ang.). 
  14. ↑ Edmund C. Jaeger, Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 168, OCLC 637083062 (ang.).
  15. ↑ a b c G.C. Suckling: Squirrel Glider. W: Complete book of Australian mammals. R. Strahan (red.). Sydney: Angus & Robertson, 1983, s. 140. (ang.).
  16. ↑ The squirrel glider. W: R. Van der Ree, G.C. Suckling: The Mammals of Australia. S. Van Dyck (red.), R. Strahan (red.). Wyd. 3. 2008, s. 235–236. (ang.).
  17. ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 60. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  18. ↑ Jiří Gaisler, Jan Zejda: Ssaki świata. Wydawnictwo Muza S.A., 1997.
  19. ↑ G.M. McKay: Family Petauridae in Fauna of Australia. Vol. 1B: Mammalia. D.W. Walton (red.), B.J. Richardson (red.). Canberra: AGPS, 1989. (ang.).
  20. ↑ a b c Ronald M. Nowak: Walker’s Mammals of the World. JHU Press, 1999-04-07. ISBN 978-0-8018-5789-8. [dostęp 2017-03-24]. (ang.).
  21. ↑ P.W. Menkhorst, M. Collier. Diet of the Squirrel Glider, Petaurus norfolcensis (Marsupialia: Petauridae), in Victoria. „Journal of the Australian Mammal Society”. 11, s. 109–116, 1987. (ang.). 
  22. ↑ J.W. Anderson. The production of ultrasonic sounds by laboratory rats and other mammals. „Science”. 119, s. 808–809, 1954. (ang.). 
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Lotopałanka_pośrednia&oldid=74374287”