Lorry Sant
Lorry Sant (ur. 26 grudnia 1937 w Paoli, zm. 5 października 1995) – maltański działacz, związkowiec i polityk Partii Pracy, który w latach 1971–1987 pełnił szereg funkcji ministerialnych. Był postacią kontrowersyjną, która miała agresywne podejście do przywództwa. W latach 80. brał udział w aktach przemocy politycznej, został pociągnięty do odpowiedzialności za naruszanie praw człowieka swoich pracowników.
Pomnik Lorrego Santa w Paoli | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data śmierci | |
Minister robót, sportu i mieszkalnictwa | |
Okres |
od 1983 |
Przynależność polityczna | |
Minister spraw wewnętrznych | |
Okres |
od 20 grudnia 1981 |
Przynależność polityczna | |
Poprzednik | |
Następca |
Dom Mintoff |
Minister robót i sportu | |
Okres |
od 1976 |
Przynależność polityczna |
Wczesne życie i początki aktywności politycznej
edytujSant urodził się 26 grudnia 1937 w Paoli na Malcie. Studiował w Technical Institute, a następnie pracował w Malta Drydocks. Wstąpił do Forum Żgħażagħ Laburisti (FŻL), które było młodzieżowym skrzydłem Partii Pracy (PL) i został jego sekretarzem generalnym[1].
W sierpniu 1959 został redaktorem gazety FŻL „The Struggle”. Po tym, jak napisał antyklerykalny artykuł wstępny, w którym skomentował list pasterski arcybiskupa Mikiela Gonziego z lutego 1960, Sant został 9 kwietnia 1960 obłożony klątwą kościelną przez Kościół katolicki. „The Struggle” przestało się ukazywać po wydaniu dziewięciu numerów, a Sant kontynuował swój wkład w „The Knight”, który był publikacją PL[1].
Sant był także aktywny w związku zawodowym General Workers’ Union (GWU), a w maju 1961 został sekretarzem Sekcji Metalowców związku[1].
Był żonaty z Carmen Sant z domu Pace[2], która była również wybrana do parlamentu, podobnie jak jego brat Salvu Sant[3].
Kariera polityczna
edytujLorry Sant został po raz pierwszy wybrany do parlamentu Malty w wyborach powszechnych w 1962. Ponownie został wybrany w kolejnych pięciu wyborach, w 1966, 1971, 1976, 1981 oraz 1987. Kiedy w latach 1971–1987 MLP była partią rządzącą, Sant piastował szereg tek ministerialnych[1].
Sant został mianowany ministrem robót w 1971 roku. W następnym roku towarzyszył premierowi Dom Mintoffowi w wizycie dyplomatycznej w Chinach[1]. W 1976 roku został mianowany ministrem robót i sportu, a później ministrem spraw wewnętrznych w 1981, a następnie ministrem robót, sportu i mieszkalnictwa w 1983. Pozostał na swoim stanowisku do czasu przegranej Partii Pracy w wyborach w 1987[1].
Projekty, w które zaangażował się Sant, obejmują przekształcenie dawnej Sacra Infermeria w Śródziemnomorskie Centrum Konferencyjne, budowę Stadionu Narodowego Ta’ Qali oraz National Sports Pavilion w Kordin[1].
Kontrowersje
edytujLorry Sant miał bardzo surowe podejście do przywództwa, co wywołało wiele sporów[4], w tym naruszenie praw człowieka[5]. Podczas swojej kadencji jako minister Sant odnosił się wrogo i agresywnie do niektórych swoich pracowników, a w 2010 sądy stwierdziły, że naruszył prawa człowieka Renè Buttigieg, która pracowała jako architekt rządowy, gdy Sant był ministrem robót[5].
Po przejęciu przez rząd kompleksu sportowego w Marsie w 1971, Sant starł się z Hilarym Tagliaferro, księdzem katolickim, który założył na terenie kompleksu młodzieżowe centrum sportowe. Wybuchł spór o wybór trenerów piłki nożnej, którego kulminacją było aresztowanie Tagliaferro za nielegalne posiadanie rządowych materiałów biurowych, chociaż później został on zwolniony bez postawienia zarzutów[6].
Sant wszczął również spór z Malta Football Association (MFA), ponieważ prezes związku był zwolennikiem Partii Narodowej[7]. MFA otrzymał pozwolenie na korzystanie ze stadionu narodowego w Ta’ Qali po jego ukończeniu, ale na początku lat 80. Sant uniemożliwił im korzystanie z niego, dopóki nie zapłacili rocznego czynszu w wysokości Lm 10 000[6]. Sant założył także inny Związek Piłki Nożnej jako rywala MFA[7].
Drogi zbudowane za kadencji Santa jako ministra robót były generalnie gorszej jakości niż drogi, które zbudowano wcześniej[8].
Lorry Sant miał ambicje, aby zastąpić Dom Mintoffa na stanowisku lidera Partii Pracy, ale obaj pokłócili się, i kiedy Mintoff zrezygnował z funkcji lidera Partii Pracy i premiera w 1984, jego następcą został Karmenu Mifsud Bonnici. Według jego żony Carmen, Lorry Sant nadal kochał Mintoffa i został zraniony, że zwrócił się przeciwko niemu
[9].
Lorry Sant i jego koledzy polityczni byli odpowiedzialni za różne formy przemocy politycznej w latach 80. XX wieku. Pewnego razu podobno stłukł w parlamencie okulary ówczesnemu posłowi Partii Narodowej Josie Muscatowi, a następnie pobił go i zamknął w łazience[9]. W 1986 Sant i Wistin Abela przerwali i prawie zaatakowali przywódcę nacjonalistów Eddiego Fenecha Adamiego w parlamencie, podczas gdy ten wygłaszał przemówienie potępiające morderstwo Raymonda Caruany i późniejsze „wrobienie” przez policję Petera Paula Basuttila[10].
Koniec kariery i śmierć
edytujW 1989 Lorry Sant został oskarżony w sądzie o korupcję, ale sprawa została umorzona po tym, jak sędzia Carol Peralta orzekł, że chociaż było wystarczająco dużo dowodów, aby wydać akt oskarżenia, to przestępstwa były przedawnione[11]. Po tym, kiedy whip Partii Pracy Wenzu Mintoff (bratanek Dom Mintoffa) próbował usunąć go z partii, Lorry Sant wyciągnął w parlamencie kopertę zawierającą kilka zdjęć, najwyraźniej próbując zaszantażować albo Wenzu, albo Dom Mintoffa[9]. Zdjęcia nigdy nie zostały ujawnione publicznie. Ze względu na tarcia w Partii Pracy, w 1990 zarząd partii zawiesił Santa we wszystkich funkcjach partyjnych i dlatego nie startował on w wyborach parlamentarnych w 1992. 24 kwietnia 1995, ze względu na pogarszający się wówczas stan zdrowia Lorrego Santa, lider PL Alfred Sant cofnął to zawieszenie[1].
Lorry Sant zmarł 5 października 1995 w wieku 57 lat[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i Michael J. Schiavone: Dictionary of Maltese Biographies Vol. 2 G–Z. Pietà: Pubblikazzjonijiet Indipendenza, 2009, s. 1407. ISBN 978-99932-91-32-9. (ang.).
- ↑ Announcements. [w:] Times of Malta [on-line]. 201-11-12. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-25)]. (ang.).
- ↑ Ruth Castillo: Analysis: Curious trends we will see in Parliament in this legislature. [w:] TVM [on-line]. 2017-06-07. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-25)]. (ang.).
- ↑ Jacob Borg: ‘Minister’s breach of rights is a throwback to Lorry Sant’. [w:] Times of Malta [on-line]. 2020-02-01. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-25)]. (ang.).
- ↑ a b Christian Peregin: 20 years on, Court finds that Lorry Sant violated human rights. [w:] Times of Malta [on-line]. 2020-02-01. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-25)]. (ang.).
- ↑ a b Gary Armstrong, Jon P. Mitchell: Global and Local Football: Politics and Europeanization on the Fringes of the EU. Routledge, 2008, s. 99. ISBN 978-1-134-26919-8. (ang.).
- ↑ a b Simon Mercieca: Fr Hilary Tagliaferro and his formula for authentic happiness. [w:] The Malta Independent on Sunday [on-line]. 2017-02-12. s. 33. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-25)]. (ang.).
- ↑ Renè Buttigieg: Another monument to Lorry Sant. [w:] Times of Malta [on-line]. 2004-07-18. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-25)]. (ang.).
- ↑ a b c Matthew Vella: A theory of violence. [w:] Malta Today [on-line]. 2015-03-04. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-09-06)]. (ang.).
- ↑ Matthew Vella: Three decades of Eddie. [w:] Malta Today [on-line]. 2009-04-01. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-25)]. (ang.).
- ↑ Kurt Sansone: Revisiting a Maltese mystery: Lino Cauchi, the accountant who knew too much. [w:] Malta Today [on-line]. 2019-03-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-14)]. (ang.).