Litworowy Żleb (Tatry Wysokie)

Litworowy Żleb (słow. Litvorový žľab) – wąska dolina w kształtach przypominająca żleb o długości ok. 2 km znajdująca się w słowackiej części Tatr Wysokich. Litworowy Żleb jest wschodnim odgałęzieniem Doliny Białej Wody (Bielovodská dolina).

Topografia

Litworowy Żleb graniczy:

na północnym zachodzie z Doliną Spismichałową (Špismichalova dolina) – oddzielona granią Zamków, która odchodzi na zachód od wierzchołka Spismichałowej Czuby (Zámky),
na północnym wschodzie z Doliną Szeroką (Široká dolina) – oddzielona fragmentem północno-zachodniego ramienia Szerokiej Jaworzyńskiej (Široká),
na wschodzie z Doliną Zieloną Jaworową (Zelená Javorová dolina) stanowiącą zachodnie odgałęzienie Doliny Jaworowej (Javorová dolina) – oddzielona fragmentem grani odchodzącej od Małego Jaworowego Szczytu (Malý Javorový štít) na północny zachód,
na południu z doliną Rówienki (Rovienková dolina) – oddzielona tzw. Zielonym Grzbietem, czyli granią odchodzącą od Zielonej Czuby (Štít nad Zeleným) na zachód.

Opis

Litworowy Żleb zbiega spod Szerokiej Jaworzyńskiej, Zielonej Czuby i Szerokiej Przełęczy (Široké sedlo). W rzeczywistości jest on sporą, chociaż wąską doliną. Nazywany jest żlebem jedynie z racji swojego kształtu. Największym ciekiem wodnym odwadniającym Litworowy Żleb (z wyjątkiem górnej części, która jest sucha) jest Litworowa Woda, która na wysokości ok. 1190 m n.p.m. wpada do Białej Wody (Biela voda) jako jej orograficznie prawy dopływ. Litworowy Żleb jest w górnych partiach doliną trawiastą, natomiast w dolnych porośnięty jest lasem. Nie ma obecnie znaczenia turystycznego, gdyż znajduje się na obszarze ochrony ścisłej.

Nazwa Litworowego Żlebu pochodzi od rośliny zwanej dzięglem litworem, która obficie rośnie w jej obrębie. W gwarze podhalańskiej roślinę tę określa się nazwą litwor.

Historia

Litworowy Żleb wraz z całą Doliną Białej Wody wchodził niegdyś w skład tzw. dóbr jaworzyńskich i stanowił teren myśliwski. Dawniej najprawdopodobniej wypasano tu także owce, które przyprowadzano z Polany pod Wysoką (Poľana pod Vysokou) i Polany pod Upłazki. Od drugiej połowy XIX w. chodzili tędy turyści na Szeroką Przełęcz i Szeroką Jaworzyńską, ale sporadycznie.

Bibliografia

Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XV. Mały Jaworowy Szczyt – Szeroka Jaworzyńska. Warszawa: Sport i Turystyka, 1972.
Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski: Wielka encyklopedia tatrzańska. Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004. ISBN 83-7104-009-1.
Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005. ISBN 83-909352-2-8.