Lista ciężkich rakiet nośnych
Pod pojęciem ciężkich rakiet nośnych rozumie się rakiety o udźwigu na niską orbitę okołoziemską (LEO) wynoszącym przynajmniej 20 000 kg.
Rakiety obecnie użytkowane
edytujNazwa | Kraj | Producent | Udźwig na LEO (t) |
Udźwig na GTO (t) |
Koszt (mln USD) |
Koszt (USD/kg) (LEO) |
Koszt (USD/kg) (GTO) |
Starty udane/wszystkie |
Okres eksploatacji |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Ariane 5 ECA | N/A[1] | EADS Astrium | 10,5 | 220 | 20 000 | 40/41 | od 2002 | ||
Delta IV Heavy | Stany Zjednoczone | United Launch Alliance | 28,79 | 12,98 | 225 | 4/5 | od 2004 | ||
Falcon 9 FT (zdolność niepotwierdzona) | Stany Zjednoczone | SpaceX | 22,8 | 8,3 | 62 | 66/68 | od końca 2015 | ||
Falcon Heavy (zdolność niepotwierdzona)[2] | Stany Zjednoczone | SpaceX | ~30 (odzyskiem 1. członów) |
54,4 (bez odzysku 1. członów)22,2 | 80 – 125 | 1 502 – 2350 | 3/3 | od lutego 2018 | |
Proton M/Briz-M | Rosja | Państwowe Produkcyjno-Badawcze Centrum Kosmiczne im. M. Chruniczewa | 23,0 | 6,0 | 85 | 4302 | 18 359 | 294/335 | od 2001 |
Angara A5 (zdolność niepotwierdzona) | Rosja | Zakłady Chruniczewa | 25,0 | 6,0 | 100 | 4000 | 16667 | 2/3 | od 2014 |
Chang Zheng 5 | Chiny | CALT | 25,0 | 14,0 | 7/8 | od 2016 |
Rakiety w budowie lub planowane
edytujNazwa | Kraj | Producent | Udźwig na LEO (t) |
Udźwig na GTO (t) |
Koszt (mln USD) |
Koszt (USD/kg) (LEO) |
Koszt (USD/kg) (GTO) |
Pierwszy start |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Atlas V N22 | Stany Zjednoczone | United Launch Alliance | 13 | 2019 | ||||
Space Launch System Block I | Stany Zjednoczone | Boeing, United Launch Alliance, Orbital ATK, Aerojet Rocketdyne | 95 | 2022 | ||||
Space Launch System Block IB | Stany Zjednoczone | Boeing, United Launch Alliance, Orbital ATK, Aerojet Rocketdyne | 105 | 2022 | ||||
Space Launch System Block II | Stany Zjednoczone | Boeing, United Launch Alliance, Orbital ATK, Aerojet Rocketdyne | 130 | 2030 | ||||
Vulcan | Stany Zjednoczone | United Launch Alliance | 36 | 2020 | ||||
Starship | Stany Zjednoczone | SpaceX | 100 | 2020[3] | ||||
Ariane 6 | N/A | ArianeGroup | 21,6 | 11,5 | 2023[4] | |||
Chang Zheng 9 | Chiny | CALT | 150 | 2028[5] |
Rakiety wycofane z użytku
edytuj- ↑ Liczba startów uwzględnia 12 lotów programu Apollo, natomiast wariant rakiety oznaczony symbolem INT-21 przeznaczony do wyniesienia stacji orbitalnej Skylab jest wymieniony oddzielnie.
- ↑ Prom kosmiczny został pomyślnie wyniesiony na orbitę 134 razy (nieudany start miał miejsce w 1986 r. podczas katastrofy promu Challenger). Natomiast liczba pomyślnie zakończonych misji wynosi 133 (druga katastrofa nastąpiła podczas lądowania promu Columbia w 2003 r.). Zatem liczba pomyślnych startów wynosi 134/135, natomiast pomyślnych misji 133/135.
Projekty niezrealizowane
edytujNazwa | Kraj | Producent | Udźwig na LEO (t) |
Udźwig na GTO (t) |
Zakończenie projektu |
---|---|---|---|---|---|
Angara A7 | Rosja | Zakłady Chruniczewa | 41,0 | Projekt niezaczęty | |
Rus-M (wariant podstawowy) | Rosja | CSKB-Progress | 23,8 | 7,0 | 2011 |
Ares I | Stany Zjednoczone | Alliant Techsystems (I st.) Boeing (II st.) |
25,6 | 2010 (odbył się test atmosferyczny Ares I-X w 2009 r.) | |
Ares V | Stany Zjednoczone | Alliant Techsystems | 188,0 | 71,1 (TLI – Trans Lunar Injection) | 2010 |
Atlas V Heavy | Stany Zjednoczone | United Launch Alliance | 29,42 | 13,0 | 2016 |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Jest to rakieta zbioru państw należących do ESA.
- ↑ Falcon Heavy. SpaceX. [dostęp 2017-01-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-19)]. (ang.).
- ↑ n, Starship [online], SpaceX, 27 września 2019 [dostęp 2019-11-09] [zarchiwizowane z adresu 2019-09-30] (ang.).
- ↑ Jason Rainbow , Ariane 6 launch debut pushed into 2023 [online], SpaceNews, 13 czerwca 2022 [dostęp 2022-08-29] (ang.).
- ↑ Eric Berger , China officially plans to move ahead with super-heavy Long March 9 rocket [online], Ars Technica, 24 lutego 2021 [dostęp 2022-08-29] (ang.).
Literatura
edytuj- Encyclopedia Astronautica (ang.)