Falcon Heavy
Falcon Heavy – superciężka rakieta nośna wytwarzana i obsługiwana przez SpaceX. Jej pierwszy lot odbył się 6 lutego 2018 roku.
| Rodzina rakiet nośnych Falcon | |
 Falcon Heavy na stanowisku startowym w czerwcu 2019 roku | |
| Producent | |
|---|---|
| Koszt wystrzelenia |
90 mln USD |
| Data pierwszego startu |
6 lutego 2018 |
| Data ostatniego startu |
25 czerwca 2024 |
| Statystyki | |
| Wszystkie starty |
10 |
| Udane starty |
10 (100%) |
| Nieudane starty |
0 |
| Zdolność wynoszenia | |
| Siła ciągu przy starcie |
22 819 kN |
| Wymiary | |
| Długość |
70,0 m |
| Średnica |
12,2 m |
| Masa całkowita |
1 420 788 kg |
| Ilość stopni |
2 + dwie rakiety startowe |
| Stopnie rakiety | |
| Człon 0. |
2x (9 × Merlin 1D+) |
| Człon 1. |
9 × Merlin 1D+ |
| Człon 2. |
1 × Merlin 1D+ Vacuum |
Rakieta FH wykorzystuje rakiety Falcon 9. W bocznych członach jest modyfikacja, owiewka zamontowana na szczycie, natomiast centralny człon został bardziej zmodyfikowany. 2. stopień pozostał bez zmian z Falcona 9.
Dzięki temu rozwiązaniu zwiększyły się osiągi rakiety, które teoretycznie umożliwiają dostarczenie na niską orbitę okołoziemską ładunku o masie do 63,8 t (podczas gdy Falcon 9 w najmocniejszej wersji może teoretycznie wynieść do 22,8 t). Tak duża rakieta umożliwia również ewentualne załogowe wyprawy księżycowe, a także na Marsa[2], choć loty załogowe są mało prawdopodobne[3].
Falcon Heavy jest najcięższą z będących obecnie w użytku rakiet nośnych[potrzebny przypis] i dopiero budowany przez NASA Space Launch System będzie miał większe możliwości. W historii przewyższały ją jedynie trzy rakiety:
- amerykański Saturn V z księżycowego programu Apollo,
- radziecka rakieta Energia,
- radziecka N1, która jednak nie miała udanych startów.
Testowy start rakiety odbył się z kompleksu startowego nr 39 Centrum Kennedy’ego 6 lutego 2018 roku.
Dane techniczne
edytujProgram budowy rakiety Falcon Heavy został ogłoszony publicznie przez Elona Muska – założyciela i dyrektora SpaceX, w kwietniu 2011 r.[4] Zapowiadano wówczas pierwszy start na 2013 r., jednak termin ten wielokrotnie przekładano, co spowodowane było zarówno niezbyt dużym początkowo zainteresowaniem tą rakietą ze strony potencjalnych klientów komercyjnych, jak i skoncentrowaniem się przedsiębiorstwa na doprowadzeniu do odzyskiwania pierwszego stopnia Falcona 9, modernizacji silnika Merlin 1 i na pracach nad załogową wersją statku Dragon 2.
| Parametr | Falcon Heavy[5] |
|---|---|
| Stopień 0 | 2 stopnie pomocnicze po 9 x Merlin 1D |
| Stopień 1 | 9 × Merlin 1D |
| Stopień 2 | 1 × Merlin 1D Vacuum (lub 1 x Raptor (planowany)) |
| Wysokość (m) | 70 |
| Średnica (m) | 12,2 (szerokość) |
| Ciąg początkowy (kN) | 22 819 |
| Masa startowa (t) | 1420,788 |
| Średnica osłony (m) | 5,2 |
| Ładunek na LEO (t) | 63,8 |
| Ładunek na GTO (t) | 26,7 |
| Ładunek na Marsa (t) | 16,8 |
| Cena | 90 mln USD przy ładunku do 8,0 t na GTO |
| Starty udane/wszystkie | 3/3 |
.jpg)
Ponieważ poszczególne stopnie Falcona Heavy wywodzą się z głównego stopnia Falcona 9, główną rolę także w tej rakiecie odgrywa silnik rakietowy Merlin 1D, produkowany również przez SpaceX. W związku z tym przy starcie rakiety równocześnie pracuje 27 takich silników rozmieszczonych w trzech modułach umieszczonych obok siebie, każdy po 9 silników. Merlin 1D to silnik jednokomorowy, napędzany naftą RP-1 paloną w ciekłym tlenie. System wielokrotnego użytku.
Pierwszy test statyczny silników odbył się 24 stycznia 2018[6].
Falcon Heavy startuje z kosmodromu użytkowanego przez SpaceX, z wyrzutni LC-39A w Centrum Kosmicznym im. J.F. Kennedy’ego na przylądku Canaveral na Florydzie, USA[7],
Planowanym stosowaniem rakiety Falcon Heavy będą loty bezzałogowe. SpaceX rozpoczęło ponadto proces certyfikacji rakiety na potrzeby Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych[8], co zapewni przedsiębiorstwu dostęp do rynku usług dla wojska. Ponieważ Falcon Heavy jest rozwinięciem rakiety Falcon 9, która otrzymała certyfikat, proces ten powinien być krótszy niż 2 lata potrzebne do certyfikacji Falcona 9.
Na początku 2018 roku wycofano się z pomysłów na loty załogowe poza orbitę Księżyca i powrót do nich jest mało prawdopodobny[3].
Historia startów
edytujPierwszy testowy start odbył się 6 lutego 2018 i zakończył się sukcesem. Testowym ładunkiem był prywatny samochód Tesla Roadster Elona Muska z manekinem w skafandrze kosmicznym w fotelu kierowcy. Dwa boczne człony wylądowały pomyślnie na platformach LZ-1 i LZ-2 w tym samym czasie. To pierwsze jednoczesne lądowanie dwóch rakiet nośnych. Centralny człon nie zdołał wylądować na autonomicznej barce z powodu wyczerpania się mieszanki TEA - TEB przeznaczonej do rozruchu silników. W konsekwencji zamiast uruchomić trzy silniki, został uruchomiony tylko jeden i rakieta z prędkością około 500 km/h uległa zniszczeniu rozbijając się o taflę Atlantyku kilka metrów od barki[9].
12 kwietnia 2019 odbył się drugi lot rakiety i pierwszy komercyjny. Ładunkiem podczas lotu był sześciotonowy satelita Arabii Saudyjskiej ArabSat 6A. 25 czerwca 2019 odbył się trzeci lot rakiety. Ładunkiem były 24 sztuczne satelity.
Szacuje się, że koszt wyniesienia 1 kg w kosmos przy użyciu Falcon Heavy wynosi 951 USD. Dla porównania promy kosmiczne w 1995 roku, miały cenę 26884 USD za 1 kg[10].
Przypisy
edytuj- ↑ Informacje o Falcon Heavy na stronie SpaceX. [dostęp 2018-08-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-06)]. (ang.).
- ↑ Chris Bergin: Falcon Heavy enabler for Dragon solar system explorer. NASASpaceflight.com, 2015-05-11. [dostęp 2015-10-04]. (ang.).
- ↑ a b Jeff Foust, SpaceX no longer planning crewed missions on Falcon Heavy, „SpaceNews.com”, 5 lutego 2018 [dostęp 2018-02-09] (ang.).
- ↑ Krzysztof Kanawka: SpaceX prezentuje rakietę Falcon Heavy. kosmonauta.net, 2011-04-05. [dostęp 2015-10-04].
- ↑ Capabilities & services. SpaceX. [dostęp 2017-06-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-07)]. (ang.).
- ↑ Krzysztof Kanawka: Udane odpalenie silników Falcon Heavy. Kosmonauta.net, 2018-01-25. [dostęp 2018-02-06].
- ↑ Chris Bergin: Falcon Heavy into production as Pad 39A HIF rises out of the ground. NASASpaceflight.com, 2015-02-18. [dostęp 2015-10-04]. (ang.).
- ↑ Hubert Bartkowiak: SpaceX: początek certyfikacji Falcona Heavy. Kosmonauta.net, 2015-04-20. [dostęp 2015-10-04].
- ↑ Krzysztof Kanawka: Udany pierwszy start Falcona Heavy. Kosmonauta.net, 2018-02-06. [dostęp 2018-02-07].
- ↑ Launch costs to low Earth orbit, 1980-2100 | Future Timeline | Data & Trends | Future Predictions [online], www.futuretimeline.net [dostęp 2020-05-07] (ang.).
Bibliografia
edytuj- Witryna internetowa SpaceX (ang.)