Wikipedia

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Jemenie

lista w projekcie Wikimedia

Lista światowego dziedzictwa UNESCO w Jemenie – lista miejsc w Jemenie wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO, ustanowionej na mocy Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego, przyjętej przez UNESCO na 17. sesji w Paryżu 16 listopada 1972[1] i ratyfikowanej przez Jemen 7 października 1980 roku[2].

Obecnie (stan w 2023 roku) na liście znajduje się pięć obiektów: cztery dziedzictwa kulturowego i jeden o charakterze przyrodniczym, z czego cztery obiekty znajdują się również na liście światowego dziedzictwa w zagrożeniu[2].

Na jemeńskiej liście informacyjnej UNESCO – liście obiektów, które Jemen zamierza rozpatrzyć do zgłoszenia do wpisu na listę światowego dziedzictwa, znajduje się 9 obiektów (stan w roku 2023)[2].

Obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO

edytuj
 
Obiekty wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO

Poniższa tabela przedstawia jemeńskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Obiekt – polskie tłumaczenie nazwy wpisu na liście wraz z jej angielskim oryginałem[2];
Położenie – miasto, muhafaza; współrzędne geograficzne;
Typ – klasyfikacja według Komitetu Światowego Dziedzictwa[3]:
  • kulturowe (K),
  • przyrodnicze (P),
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P);
Rok wpisu – roku wpisu na listę;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.

     † zagrożone

Nr ref. Obiekt Zdjęcie Położenie Typ Rok Opis
192 Dawne miasto Szibam wraz z murami obronnymi
Old Walled City of Shibam 		  YeSzibam, Hadramaut
15°55′00″N 48°37′00″E/15,916667 48,616667 		KYeShi
(iii)(iv)(v) 		1982 Warowne miasto z XVI w., z charakterystyczną wielopiętrową zabudową – wysokimi, ceglanymi wieżami, nazywane „Manhattanem pustyni”[4]. Od 2015 roku na liście światowego dziedzictwa w zagrożeniu[4].
385 Zespół zabytkowy w Sanie
Old City of Sana’a 		  YeSana, Sana
15°21′00″N 44°12′00″E/15,350000 44,200000 		KYeSa
(iv)(v)(vi) 		1986 Zamieszkana nieprzerwanie od 2500 lat; w VII–XVIII w. jeden z głównych ośrodków islamu. W mieście zachowało się ponad 6 tys. domów mieszkalnych, 103 meczety i 14 hamamów sprzed XI w.[5] Od 2015 roku na liście światowego dziedzictwa w zagrożeniu[5].
611 Zabytkowe miasto Zabid
Historic Town of Zabid 		  YeZabid, Al-Hudajda
14°12′00″N 43°19′00″E/14,200000 43,316667 		KYeZab
(ii)(iv)(vi) 		1993 Stolica kraju okresie XIII–XV w., o wielkim znaczeniu dla świata arabskiego z uwagi na działający tu uniwersytet[6]. Od 2000 roku na liście światowego dziedzictwa w zagrożeniu[6].
1263 Archipelag Sokotra
Socotra Archipelago 		  YeSokotra
12°30′36,0″N 53°55′12,0″E/12,510000 53,920000 		PYeSoq
(x) 		2008 Archipelag złożony z 4 wysp i dwóch skalistych wysepek, charakteryzujący się dużą bioróżnorodnością – występują tu 192 gatunki ptaków, a w wodach archipelagu 253 gatunki koralowców i 730 gatunków ryb[7].
1700 Zabytki starożytnego Królestwa Saby, Marib
Landmarks of the Ancient Kingdom of Saba, Marib 		  YeMarib, Marib
15°25′38″N 45°20′09″E/15,427222 45,335833 		KYe
(i)(ii)(iv) 		2023

Obiekty na jemeńskiej Liście Informacyjnej UNESCO

edytuj
 
Obiekty wpisane na jemeńską Listę Informacyjną UNESCO

Poniższa tabela przedstawia obiekty na jemeńskiej Liście Informacyjnej UNESCO:

Nr ref. – numer referencyjny UNESCO;
Obiekt – polskie nazwa obiektu wraz z jej angielskim oryginałem na jemeńskiej Liście Informacyjnej[2];
Położenie – miasto, muhafaza; współrzędne geograficzne;
Typ – klasyfikacja według zgłoszenia[3]:
  • kulturowe (K),
  • przyrodnicze (P),
  • kulturowo–przyrodnicze (K,P);
Rok wpisu – roku wpisu na Listę Informacyjną;
Opis – krótki opis obiektu wraz z informacjami o jego zagrożeniu.
Nr ref. Obiekt Zdjęcie Położenie Typ Rok Opis
1718 Stare Miasto w Sadzie
Historic city of Saada 		  YeSada, Sada
16°59′09″N 43°45′52″E/16,985833 43,764444 		KYe
(i)(iv)(v) 		2002 Sada została założona w X w. i była ośrodkiem zajdytów[8]. Do XXI w. zachowała się tradycyjna zabudowa oraz mury obronne z 52 wieżami[8]. W mieście znajduje się 15 meczetów z X–XIV w.
1719 Stare Miasto w Suli
Historic city of Thula 		  YeSula, Amran
15°34′25″N 43°54′05″E/15,573611 43,901389 		KYe
(i)(iii)(iv) 		2002 Miasto z okresu Himjarytów z zachowanymi tradycyjnymi zabudowaniami, otoczone murem o wysokości 5–7 m z 26 wieżami[9].
1720 Madrasa Amirija w Radzie
The Madrasa Amiriya of Rada 		  YeRada, Al-Bajda
14°25′00″N 44°46′00″E/14,416667 44,766667 		KYe
(i)(iv) 		2002 XVI-wieczna medresa w Radzie – przykład architektury z okresu Tahiridów[10].
1721 Dżibla i jej otoczenie
Jibla and its surroundings 		  YeDżibla, Ibb
13°55′00″N 44°09′00″E/13,916667 44,150000 		KYe
(ii)(iv)(v) 		2002 Położona na bazaltowym stoku wzgórza pomiędzy przełomami dwóch rzek, Dżibla była stolicą kraju w latach 1064–1138[11]. Znajduje się tu wiele zabytków z tego okresu, m.in. meczet Arwa bint Asma oraz ruiny pałacu królowej Arwy, który według legendy miał mieć 365 pokoi – na każdą noc w roku jeden[11].
1722 Dżabal Haraz
Jabal Haraz 		  YeDżabal Haraz
15°10′00,1″N 43°45′00,0″E/15,166700 43,750000 		K, PYe 2002 Masyw górski między przybrzeżną równiną Tihama a Saną[12]. Był przystankiem na szlaku karawan w okresie królestwa Himjarytów i siedzibą Suljahidów[12]. Miejscowości w Dżabal Haraz leżą w trudno dostępnych miejscach a ich zabudowa ma charakter warowny[12].
1723 Dżabal Bura
Jabal Bura 		YeDżabal Bura
14°55′00″N 43°25′00″E/14,916667 43,416667 		K, PYe 2002 Masyw górski rozciągający się ok. 50 km od Al-Hudajda[13].
1724 Wybrzeże Balhaf/Burum
Balhaf/Burum coastal area 		  YeBalhaf, Szabwa
14°00′20″N 48°10′46″E/14,005556 48,179444 		K, PYe 2002 Wybrzeże Balhaf charakteryzuje się obecnością piaszczystych wydm, które koło portu rybackiego Bir Ali ustępują zastygłej czarnej lawie[14]. W pobliżu Bir Ali znajduje się krater wygasłego wulkanu wypełniony wodą o barwie turkusowej[14].
1726 Obszar Hawf
The Hawf Area 		YeAl-Mahra
16°35′00″N 52°50′00″E/16,583333 52,833333 		PYe
(vii)(x) 		2002 Obszar Hawf nazywany jest „oazą mgły” na suchym Półwyspie Arabskim, charakteryzuje się dużym stopniem bioróżnorodności[15].
1727 Wybrzeże Szarma/Jetmun
Sharma/Jethmun coastal area 		YeHadramaut
14°30′00″N 48°55′00″E/14,500000 48,916667 		PYe 2002 Wybrzeże ok. 50 km długości na wschód od Al-Mukalla – jedno z najważniejszych miejsc składania jaj przez żółwie morskie[16].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ UNESCO: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
  2. ↑ a b c d e UNESCO: Yemen. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
  3. ↑ a b UNESCO: The Criteria for Selection. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
  4. ↑ a b UNESCO: Old Walled City of Shibam. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
  5. ↑ a b UNESCO: Old City of Sana’a. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
  6. ↑ a b UNESCO: Historic Town of Zabid. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
  7. ↑ UNESCO: Socotra Archipelago. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
  8. ↑ a b UNESCO: Historic city of Saada. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
  9. ↑ UNESCO: Historic city of Thula. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
  10. ↑ UNESCO: The Madrasa Amiriya of Rada. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
  11. ↑ a b UNESCO: Jibla and its surroundings. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
  12. ↑ a b c UNESCO: Jabal Haraz. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
  13. ↑ UNESCO: Jabal Bura. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
  14. ↑ a b UNESCO: Balhaf/Burum coastal area. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
  15. ↑ UNESCO: The Hawf Area. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
  16. ↑ UNESCO: Sharma/Jethmun coastal area. [dostęp 2017-03-13]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Lista_światowego_dziedzictwa_UNESCO_w_Jemenie&oldid=71299511”