Linognathus africanus
Linognathus africanus (ang. african blue louse, czasem również african sheep louse) – gatunek wszy należący do rodziny Linognathidae, pasożytujący na kozie domowej (Capra hircus), owcy (Ovis aries) i jeleniowatych. Pasożytuje także na bydle w Afryce, Indiach i Ameryce Północnej. Pochodzi z Afryki, gdzie była początkowo pasożytem bydła, kóz i (rzadziej) owiec. Powoduje wszawicę.
| Linognathus africanus[1] | |
| Kellogg & Paine, 1911 | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Linognathus africanus |
Dorosła samica osiąga wielkość 2,0–2,5 mm, samiec zaś 1,5–1,75 mm[2]. Cykl życiowy trwa ok. 4 tygodni. Osobniki dorosłe mają barwę jasnoniebiesko-szarą. Samica składa jaja zwane gniadmi, które są mocowane specjalnym "cementem" u nasady włosa. Pasożytuje na skórze owłosionej głównie na głowie, szyi i grzbiecie. W przypadku silnego opadnięcia może występować na całym ciele. U gospodarzy może wywoływać utratę owłosienia (związaną z utratą krwi oraz zakażeniem bakteryjnym) oraz silny świąd. W wypadku dziko żyjących jeleni w wypadku masywnego zasiedlenia gospodarza może powodować śmierć dorosłego osobnika[3][4]. Może być również przyczyną śmierci młodych (głównie kóz, rzadziej owiec), które zasiedla już od ok. tygodnia po ich urodzeniu. Powoduje silną anemię i obrzęki kończyn. Łatwo pomylić ją z Linognathus stenopsis. W Afryce Subsaharyjskiej występuje wśród kóz częściej niż L. stenopsis.
Leczenie:
- iwermektyna 0,2 mg/kg (po, iv, sc)
- pyrethrin – sprej lub zasypka
- dawniej stosowano również organofosfaty (w spreju lub w zasypce; obecnie nie stosowane w terapii)
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Linognathus africanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Ferris G.F., Contributions towards a monograph of the sucking lice Part V, s. 354–355
- ↑ William Samuel, A. Alan Kocan, Margo J. Pybus, John F. Davis: Parasitic diseases of wild mammals. Ames: Iowa State University Press, 2001, s. 14. ISBN 0-8138-2978-X.
- ↑ Jim Heffelfinger: Deer of the Southwest. Texas A&M University Press, s. 196. ISBN 1-58544-515-0.
Bibliografia
edytuj- Ferris G.F., Contributions towards a monograph of the sucking lice Part V, Stanford University Publications, University Series, Biological Sciences, 1932, 5.
- Bill Foreyt, William J. Foreyt: Veterinary parasitology reference manual. Ames, Iowa: Iowa State University Press, 2001, s. 102, 184. ISBN 0-8138-2419-2.
- Dwight D. Bowman: Georgis' Parasitology for Veterinarians (Georgi's Parasitology For Veterinarians). Saunders, s. 33. ISBN 978-1-4160-4412-3.
- Richard Wall, David R. Shearer: Veterinary entomology: arthropod ectoparasites of veterinary importance. London: Chapman & Hall, 1997, s. 308, 348, 366. ISBN 0-412-61510-X.
- Mary Ellen Smith, David M. Sherman: Goat medicine. Malvern, PA: Lea & Febiger, 1994, s. 28. ISBN 0-8121-1478-7.
- Phokgedi Julius Sebei: The assessment of some factors influencing the survival of kids in a small-scale communal goat production system s. 65–70; dokument zawiera również zdjęcia L. africanus wykonane mikroskopem skaningowym