Linia kolejowa 173 Margecany – Červená Skala

Linia kolejowa Červená Skala – Margecany (w publicznie dostępnym rozkładzie jazdy oznaczona jako linia kolejowa nr 173) jest jednotorową, niezelektryfikowaną linią kolejową na Słowacji, łączy miejscowości Červená Skala i Margecany. Jest częścią połączenia Zwolenia, Bańskiej Bystrzycy, Margecan i Koszyc.

Linia nr 173

Margecany – Červená Skala
Dane podstawowe
Zarządca	ŽSR
Numer linii	173
Długość	92,578 km
Rozstaw szyn	1435 mm
Prędkość maksymalna	80 km/h
Historia
Lata budowy	1884 – 1936
Rok otwarcia	1936
Przebieg Legenda eksploatowana / istniejąca   zlikwidowana / rozebrana lub planowana kolej metro lub kolej lekka stacja kolejowa/stacja metra przystanek stacja bez ruchu pasażerskiego ładownia, posterunek ruchu itp przystanek częściowo używany koniec linii odcinek odcinek w tunelu odcinek na estakadzie wiadukt most tunel pod wodą zmiana kilometrażu granica państwowa / inna mijanka przejazd kolejowo-drogowy przeprawa promowa     odcinek zelektryfikowany   180 ←Żylina 0,000 Margecany 180 ←Koszyce 0,900 rzeka Ružín (116 m) rzeka Hnilec 4,160 Jaklovce 5,756 Žakarovce 7,542 Gelnica 8,803 Gelnica mesto 11, 62 – 11,84 Tunel Gelnický (220 m) rzeka Hnilec rzeka Hnilec 15,292 Prakovce zastávka 16,138 Prakovce 18,563 Helcmanovce 22,870 Mníšek nad Hnilcom 27,720 Švedlár zastávka rzeka Hnilec 30,807 Švedlár 35,026 Stará Voda 39,503 Nálepkovo 43,954 Tretí Hámor 46,798 Nálepkovo-Peklisko 53,163 Hnilec 533 56,785 Sykavka 59,714 Rakovec 61,100 Mlynky zastávka 61,12 – 61,27 Tunel Mlynecký (140 m) 62,723 Mlynky 64,561 Dedinky jezioroPalcmanská Maša jezioroPalcmanská Maša(43m) jezioroPalcmanská Maša(58m) 67,14 – 67,44 Tunel Hamrický (300 m) 68,00 – 68,11 Tunel Stratenský (105 m) 68,225 68, 923 Stratená 69,97 – 70,35 Tunel Jarabský II (372 m) rzeka Hnilec 71,22 – 71,55 Tunel Jarabský I (326 m) rzeka Hnilec 72,985 Dobšinská Ľadová Jaskyňa rzeka Hnilec 78,390 Vernár 80,23 – 81,08 Tunel Besnícky (849 m) 82,32 – 82,57 Tunel Hronský (250 m) 83,087 wiadukt Telgártský (86 m) 84,166 – 85,405 Tunel Telgártský (1239 m) 85,424 Telgárt penzión 87,099 Telgárt 531 92,579 Červená Skala 172 ←Banská Bystrica

Historia

Linia, która jest częścią tzw. środkowosłowackiej linii transwersalnej miała połączyć przez dolinę Hnilca Kolej Koszycko-Bogumińską ze Zwoleniem, który jest istotnym węzłem kolejowym. Budowę zaczęto w okresie międzywojennym, kiedy Kolej Koszycko-Bogumińska, wtedy jeszcze jednotorowa, miała zbyt małą przepustowość.

Zalążki linii

Odcinek Margecany – Gelnica – Mníšek nad Hnilcom był oddany do użytku 31 grudnia 1884 roku, kończył się on w Smolníckiej Hucie. Pierwotnie była tu planowana linia wąskotorowa (o rozstawie szyn 1000 mm) i taka została wybudowana na odcinku Gelnica – Smolnícka Huta (25,510 km). Odcinek Margecany – Gelnica (7,529 km) miał normalny rozstaw szyn.

Budowa linii

Mimo tego, że wybór trasy i decyzja o budowie zapadły w latach 1919-20, połączenie Červenej Skaly i Margecan zaczęto budować 31 maja 1931 roku. Na prace wpływ miał wielki kryzys gospodarczy, który wydłużył czas budowy. Po ukończeniu odcinka między miejscowościami Handlová a Horná Štubňa można było odesłać pracowników oraz sprzęt do budowy nowej linii. Na istniejącym odcinku normalnotorowym wykonane zostały tylko niezbędne naprawy, a na wąskotorowym odcinku Gelnica – Mníšek nad Hnilcom tory zostały przebudowane, pozostałe odcinki budowano od podstaw.

Budowa linii w wąskiej dolinie była wymagająca, niezbędne było kucie w skałach, budowa nasypów oraz sześciu mostów o długości przekraczającej 10 metrów. Właśnie na nieistniejącym odcinku w okolicy miejscowości Telgárt była potrzeba najambitniejszych budowli, w tym 281 obiektów mostowych (największy z nich to Wiadukt Telgarcki, którego główny łuk ma 32 metry rozpiętości) i 9 tuneli o długości całkowitej 3800 metrów. Interesująca z technicznego punktu widzenia jest tzw. Pętla Telgarcka – spiralny tunel o promieniu 400 metrów i długości 1239 metrów, który rozwiązuje problem 31-metrowej różnicy wysokości, którą pokonać trzeba przed przełęczą Besník.

Otwieranie odcinków linii

• 1 października 1933 roku – odcinek Červená Skala – Telgárt
• 28 września 1934 roku – odcinek Telgárt – Dobszyńska Jaskinia Lodowa
• 26 lipca 1936 – odcinek Mníšek nad Hnilcom – Mlynky

Obiekty na linii

• Tunel Telgarcki – spiralny tunel o długości 1239,4 metra
• Tunel Hronski – o długości 250 metrów
• Tunel Besnicki – szczytowy tunel, w którym linia osiąga najwyższy punkt wśród linii normalnotorowych na Słowacji (955,5 m n.p.m.)
• Wiadukt Telgarcki – konstrukcja żelbetowa o długości 86,2 metrów oraz wysokości 22 metrów
• Wiadukt Chramoski – kamienny, długości 112,6 metra, wysoki na 18 metrów

Stacje na linii

• Červená Skala – stacja osobowa – łączy się z linią nr 172 (Bańska Bystrzyca – Červená Skala)
• Telgárt
• Dobszyńska Jaskinia Lodowa
• Mlynky
• Hnilec
• Nálepkovo
• Švedlár
• Mníšek nad Hnilcom
• Prakovce
• Gelnica
• Margecany – łączy się z linią nr 180 (Żylina – Koszyce)