Lingwicyzm
Lingwicyzm, dyskryminacja językowa – forma przeświadczenia, podobnie jak rasizm czy seksizm. Po raz pierwszy terminu tego użyła lingwistka Tove Skutnabb-Kangas w swojej książce z połowy lat 80. XX wieku o przeświadczeniach w edukacji[1].
Lingwicyzm to wydawanie opinii na temat czyjegoś zdrowia, wykształcenia, statusu społecznego itp. oparte na ich zdolnościach językowych czy też nierówne traktowanie za względu na używany język[2]. Lingwicyzm może się przejawiać w manifestowaniu niechęci bądź też jawnej dyskryminacji osób posługujących się daną odmianą języka[3]. Elementy języka, które mogą stać się podstawą do takiego osądu, to: akcent, zasób słów i składnia. Może to również być czyjaś sprawność (lub jej brak) w posługiwaniu się innymi językami, w szczególności w kraju, w których dany język nie obowiązuje[4]. Lingwicyzm bywa związany z ideologią języka standardowego[5] oraz koncepcjami poprawności językowej[6]. Za jego przejaw można uznać poprawianie cudzych wypowiedzi przez osoby żywiące przekonanie, że „lepiej” znają język[7].
Jako że nieliterackie odmiany języka są kojarzone z mniejszościami lub niższymi klasami, pod przeświadczeniami językowymi bywa skrywana dyskryminacja grup społecznych[8]. W porównaniu z innymi formami nietolerancji dyskryminacja na tle językowym cechuje się stosunkowo dużym stopniem akceptacji społecznej[8][9][7].
Dyskryminacja językowa w Internecie
edytujDyskryminacja językowa w środowisku internetowym[10] może objawiać się poprzez różne zachowania, takie jak:
- Wykluczanie w grupach społecznościowych: Osoby popełniające błędy językowe mogą być zniechęcane do uczestnictwa w tematycznych, pomocowych czy lokalnych grupach na platformach takich jak Facebook. To może wynikać z aktów poniżania, wyśmiewania czy piętnowania, które wpływają na ich poczucie własnej wartości i komfort w interakcjach online.
- Degradacja w grupach branżowych: W grupach związanych z konkretną branżą, błędy językowe mogą prowadzić do umniejszania kwalifikacji danej osoby. Nawet niewielka literówka może być wykorzystywana do podważania autorytetu i kompetencji, co może wpłynąć na uczestnictwo w dyskusjach czy udostępnianie wiedzy.
- Odmawianie prawa do głosu: Osoby popełniające błędy językowe mogą napotykać na sytuacje, gdzie ich wypowiedzi są ignorowane lub odrzucane w dyskusjach. To może prowadzić do ich marginalizacji i odbierania im prawa do wyrażania swoich opinii czy uczestniczenia w rozmowach.
- Zniechęcanie do udziału w dyskusjach: W wyniku negatywnych reakcji na błędy językowe, wiele osób może czuć się zniechęconych do aktywnego uczestnictwa w internetowych dyskusjach. To może prowadzić do ubogacenia dyskursu o różnorodne perspektywy.
- Kwestionowanie kompetencji i ról społecznych: Błędy językowe niekiedy są wykorzystywane do kwestionowania kompetencji lub umiejętności w innych sferach życia. Na przykład, osoba, która popełni błąd językowy, może być niesłusznie oceniana jako nieodpowiednia do pełnienia określonej roli społecznej, takiej jak rodzic.
Dyskryminacja językowa w Internecie ma negatywny wpływ na swobodę wyrażania się oraz uczestnictwo różnorodnych grup społecznych w dyskusjach i społecznościach online[11]. Ważne jest promowanie szacunku, empatii i otwartości wobec różnych umiejętności językowych oraz stworzenie inkluzywnego środowiska, w którym każdy ma możliwość aktywnego udziału i wyrażania swoich myśli.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Glottophobie [online], maria-online.com [dostęp 2017-12-13] (ang.).
- ↑ Linguicism and Deficit Language, [w:] Rethink Language [online] [dostęp 2017-12-13] (ang.).
- ↑ Language Discrimination or Linguicism, [w:] Language Education Policy Studies [online] [dostęp 2017-12-13] (ang.).
- ↑ Jerzy Smolicz, Pojednanie i wielokulturowość, „Roczniki nauk społecznych”, 2003, XXXI, s. 11–13.
- ↑ Miklós Kontra, The Unrecognized Linguistic Right in Hungarian Education [online], 2012 [dostęp 2018-11-19] [zarchiwizowane z adresu 2018-11-19] (ang.).
- ↑ Laura Greenfield, The “Standard English” Fairy Tale: A Rhetorical Analysis of Racist Pedagogies and Commonplace Assumptions about Language Diversity, [w:] Laura Greenfield, Karen Rowan (red.), Writing Centers and the New Racism: A Call for Sustainable Dialogue and Change, Utah State University Press, 2011, s. 33–60, DOI: 10.2307/j.ctt4cgk6s.6, ISBN 978-0-87421-862-6, JSTOR: 10.2307/j.ctt4cgk6s (ang.).
- ↑ a b Marija Runić, Kampanja „Njegujmo srpski jezik“: pitanja i zablude [online] [dostęp 2019-12-23] (serb.).
- ↑ a b James Milroy, The ideology of the standard language, [w:] Carmen Llamas, Louise Mullany, Peter Stockwell (red.), The Routledge Companion to Sociolinguistics, London: Routledge, 2007, s. 135, DOI: 10.4324/9780203441497, ISBN 0-203-44149-4, OCLC 76969042 (ang.).
- ↑ Lora Tomaš, Starčević, Sarić, Kapović: Jezični savjeti nemaju veze s kvalitetom jezika nego s ideološkim treningom [online], mvinfo.hr, 13 listopada 2019 [dostęp 2019-11-14] (chorw.).
- ↑ K. Liber-Kwiecińska, Lingwicyzm, gramatyczny nazizm i ortoterroryzm w sieci – komentowanie błędów językowych w dyskusjach internetowych [online], Język Polski, (3), 108–128., 2022.
- ↑ Maria Bolek, Lingwicyzm, czyli dyskryminacja językowa [online], Portal "O języku", 2023.