Lijerica
Lijerica – trójstrunowy instrument muzyczny z rodziny chordofonów smyczkowych, w kształcie gruszki, w którym struny wprowadzane są w stan wibracji za pomocą smyczka[1].
| |
| Klasyfikacja naukowa | |
| 321.321.71 | |
| Klasyfikacja popularna | |
| 321 321 71 | |
| Podobne instrumenty | |
Lijerica pochodzi z chorwackiego regionu Dalmacji i chorwackiej części Hercegowiny[2][3][4]. Lijerica służy do towarzyszenia tańcom, rzadziej śpiewowi[5].
Nazwa
edytujNazwa lijerica pochodzi od liry (gr. λύρα), instrumentu smyczkowego stosowanego w Cesarstwie Bizantyjskim, liry bizantyjskiej[6], z którego prawdopodobnie wyewoluowała lijerica[7]. Gra się na niej jako muzyczny element towarzyszący tradycyjnemu tańcowi linđo z regionu Dubrownika. Instrument znany na szerszym obszarze Adriatyku, również pod nazwą lira, lirica[5].
Historia
edytuj
Lijerica jest blisko spokrewniona z lyrą smyczkową (lūrā) z Cesarstwa Bizantyjskiego, przodkiem większości europejskich instrumentów smyczkowych i odpowiednikiem rabaabu używanego w ówczesnych imperiach islamskich[8]. Perski geograf Ibn Khurradadhbih (zm. 911) z IX w. w swoim leksykograficznym omówieniu instrumentów wymienił lirę jako typowy instrument Bizantyjczyków, obok urghun (organy), shilyani (prawdopodobnie rodzaj harfy lub liry) i Salandj[9]. Lira bizantyjska rozprzestrzeniła się po Europie na zachód; w XI i XII wieku pisarze europejscy używali zamiennie terminów skrzypce i lira w odniesieniu do instrumentów smyczkowych.
Na przełomie XIX i XX wieku, w okresie największego rozprzestrzenienia się na terenach Chorwacji, ten instrument muzyczny był obecny w tradycyjnej praktyce muzycznej w północno-wschodniej Istrii, na wyspach północnego Adriatyku (zwłaszcza Lošinj, Rab, Silba i Olib), na wszystkich wyspach Dalmacji, w pobliżu Makarskiej, w dolinie Neretwy, całe wybrzeże Dubrownika, Pelješac, Župa i Konavle[5].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ Britannica. [dostęp 2023-09-24]. (ang.).
- ↑ Lijerica (croatian lyre). [dostęp 2023-09-24]. (ang.).
- ↑ Artwork Details, Lijerica, The MET Museum of Art. [dostęp 2023-09-24]. (ang.).
- ↑ Lijerica – Croatian Lyre. [dostęp 2023-09-24]. (ang.).
- ↑ a b c LIRICA – TRADICIJSKO GLAZBALO HRVATSKOGA JADRANA. [dostęp 2023-09-24]. (chorw.).
- ↑ Byzantine Lyra. Encyclopedia, Science News & Research Reviews. [dostęp 2023-09-25]. (ang.).
- ↑ The musical instruments derived from the Byzantine lyra. [dostęp 2023-09-24]. (ang.).
- ↑ Rozwój państw i imperiów islamskich. [w:] Tłumaczenie na język polski: Fundacja Edukacja dla Przyszłości. [on-line]. Khan Academy. [dostęp 2023-09-25]. (pol.).
- ↑ Margaret J. Kartomi: On Concepts and Classifications of Musical Instruments. 1990. s. 124. [dostęp 2023-09-25]. (ang.).