Fidel

Fidel – (niem. fiedel, fr. vielle) średniowieczny instrument muzyczny z rodziny chordofonów smyczkowych.

Minnesinger grający na fideli

Najwcześniejsze ilustracje, na których przedstawiona jest fidel, pochodzą z X i XI w. Jest to instrument przeważnie o 5 strunach, z czego cztery rozmieszczono na gryfie, strojone w interwale oktawy, kwinty i kwarty, a piątą burdonową, z boku instrumentu (strój: d, G, g, d1, d1). Większość wersji fideli do XIV w. posiadała strunę burdonową napiętą obok podstrunnicy, zarywaną palcem. Wersje 4-strunowe (bez burdonu) zbliżały się już strojem do XVII-wiecznych skrzypiec tenorowych. Fidel jest zresztą uznawana za prototyp skrzypiec, choć pod względem rozmiarów przypomina współczesną altówkę.

Mały wypukły korpus zwężał się w kierunku kołków i był zbudowany z jednego kawałka drewna. Z tradycji azjatyckiej wzięła się maniera trzymania instrumentu pionowo, opartego na kolanie i pociągania smyczkiem dłonią zwróconą grzbietem na dół i kciukiem na wierzchu smyczka.

Maniera europejska zmieniła trzymanie instrumentu na ramieniowe i uchwyt smyczka od góry z kciukiem pod spodem.

Zobacz też

• fidel kolanowa