Leon Dunin-Wolski
Leon Stanisław Dunin-Wolski (ur. 9 kwietnia[1] 1882 w Płocku, zm. 23 października 1956 w Dartford) – pułkownik artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
pułkownik artylerii | |
Pełne imię i nazwisko |
Leon Stanisław Dunin-Wolski |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
9 kwietnia 1882 |
Data i miejsce śmierci |
23 października 1956 |
Przebieg służby | |
Siły zbrojne |
Armia Imperium Rosyjskiego |
Jednostki | |
Stanowiska |
dowódca artylerii konnej dywizji kawalerii |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Życiorys
edytujUrodził się 9 kwietnia 1882 w Płocku, w rodzinie Honoriusza i Leonii z Srzednickich. Ukończył gimnazjum w Płocku[2]. Po ukończeniu szkoły podoficerskiej został przeniesiony do 11 Konnej Baterii i w 1904 wyjechał na wojnę rosyjsko-japońską. Jako podoficer 20 Baterii Konnej brał udział w walkach na Półwyspie Kwantuńskim, pod Siachatanem, Dasiczao, Laojanem, Mukdenem. Po wojnie został oficerem zawodowym wojska rosyjskiego, pełnił funkcję referenta 20 Baterii Konnej i naczelnika szkoły podoficerskiej. W czasie I wojny światowej brał udział w działaniach na Mazowszu, w Prusach, Kowieńszczyźnie i Łotwie[3]. Od 24 lipca 1917 w Korpusie wschodnim[2]. Jesienią 1917 na Białorusi objął dowództwo baterii artylerii konnej, formowanej przy 1 pułku ułanów. Dowodzona przez niego bateria weszła w skład dywizjonu artylerii konnej Dywizji Ułanów. W maju 1918, po kapitulacji I Korpusu Polskiego w Rosji, przyjechał do Warszawy. W listopadzie tego roku przystąpił do organizacji pierwszego pododdziału artylerii konnej odrodzonego Wojska Polskiego – 5 szwadronu 3 pułku ułanów (18 grudnia wyłączony z pułku i przemianowany na I pluton 1 baterii artylerii konnej). 25 lutego 1919 w Warszawie przystąpił do organizacji 1 dywizjonu artylerii konnej. Dywizjonem dowodził nominalnie do pierwszej dekady lutego 1920. 11 czerwca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu podpułkownika, w artylerii, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej. Pełnił wówczas służbę w Departamencie I Ministerstwa Spraw Wojskowych[4]. W lipcu 1920 objął dowództwo artylerii konnej Grupy Operacyjnej Jazdy. 7 lutego 1921 ożenił się z Anną Bronikowską[2].
W 1921 ukończył kurs wyższych dowódców w Warszawie, w 1924 kurs wyższych dowódców kawalerii w Biedrusku, w 1925 kurs wyższych dowódców artylerii w Warszawie[2]. 3 maja 1922 zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów artylerii. W 1922, z jego inicjatywy, rtm. Witold Grabowski zaprojektował odznakę pamiątkową artylerii konnej. Do 1939 roku był przewodniczącym komisji kwalifikacyjnej uprawnionej do nadawania i odbierania wspomnianej odznaki. W 1923 pozostawał na etacie przejściowym w Rezerwie Oficerów Sztabowych Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I. Z dniem 1 czerwca 1924 został przydzielony do 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie na stanowisko dowódcy artylerii konnej dywizji kawalerii[5]. Z dniem 9 lutego 1925 roku został odkomenderowany na dwumiesięczny kurs dla wyższych dowódców artylerii przy generalnym inspektorze artylerii[6]. Z dniem 31 stycznia 1932 przeniesiony został w stan spoczynku. W 1934 pozostawał na ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa-Miasto III. Posiadał przydział mobilizacyjny do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I i był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[7]. Po ataku wojsk sowieckich na Polskę przekroczył granicę polsko-rumuńską. Został internowany w Calimanesti, w Rumunii. W 1941 trafił do niewoli niemieckiej. Przebywał w oflagu w Kaiserbrunnen, Oflagu VI E Dorsten i Oflagu VI B Dössel. Po wyzwoleniu przez oddziały amerykańskie, wyruszył do Włoch, do 2 Korpusu PSZ. Został przyjęty do 7 Pułku Artylerii Konnej. Wiosną 1946, w czasie gdy Dunin-Wolski przebywał w szpitalu, 7 PAK został odesłany do Wielkiej Brytanii. W marcu 1947 w związku z demobilizacją został przyjęty do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia. Wiosną 1949 ostatecznie zwolniony do cywila. Piastował funkcję prezesa Związku Artylerzystów Konnych. Z racji pełnionej funkcji 3 sierpnia 1952 w Londynie był gospodarzem uroczystych obchodów Święta Artylerii Konnej. Był wówczas najstarszym żołnierzem artylerii konnej[8].
Zmarł 23 października 1956 w Dartford. Pochowany na cmentarzu Brompton (kwatera nr 201649)[3].
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari[2] nr 1877
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski[2]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie[2], po raz pierwszy w 1921)[9]
- Złoty Krzyż Zasługi (dwukrotnie[2]: po raz pierwszy 10 listopada 1928[10])
- Medal Niepodległości[2]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[2]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[2]
- Brązowy Medal za Długoletnią Służbę[2]
- Krzyż Węgierski Zasługi II Klasy (Węgry, 1929)[2][11]
- Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)[2]
Przypisy
edytuj- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 341, natomiast według Rocznika Oficerskiego 1928 s. 429, 447 urodził się 11 kwietnia.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 348. [dostęp 2021-08-11].
- ↑ a b płk WP II RP Leon Stanisław Dunin Wolski - ku pamięci. Ogrody Wspomnień. Cmentarz Internetowy [online], www.ogrodywspomnien.pl [dostęp 2021-12-02] .
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 7 lipca 1920 roku, s. 553.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 53 z 5 czerwca 1924 roku, s. 311.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 20 lutego 1925 roku, s. 83.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 849.
- ↑ Święto Artylerii Konnej, Biuletyn Informacyjny Sekretariatu Kół Oddziałowych nr 32, Londyn sierpień 1952 roku, s. 12–13.
- ↑ Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2031 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 40, poz. 1854, s. 1539)
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- ↑ Członkowie delegacji po dekoracji węgierskim Krzyżem Zasługi [online], audiovis.nac.gov.pl [dostęp 2021-12-02] .
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
- Ksawery Floryanowicz: Zarys historji wojennej 1-go dywizjonu artylerii konnej imienia gen. Józefa Bema. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Bohdan Olgierd Jeżewski: Polski Londyn. Poles Abroad-Archives & Reference Publications, 1973.