Lekkie Podwozie Gąsienicowe
Lekkie Podwozie Gąsienicowe (LPG), również: Uniwersalny Nośnik Gąsienicowy – polski lekki transporter opancerzony i podwozie systemów uzbrojenia opracowane przez Hutę Stalowa Wola S.A.
 LPG w wersji wozu dowodzenia (WD) | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ pojazdu | |
| Trakcja |
gąsienicowa |
| Załoga |
2+ |
| Historia | |
| Prototypy |
2009 |
| Produkcja |
od 2010 |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
6-cylindrowy silnik wysokoprężny MTU 6V199 TE20 o mocy 260 kW |
| Transmisja |
automatyczna, ZF LSG-1000 |
| Pancerz |
poziom I STANAG 4569 |
| Długość |
7,37 m |
| Szerokość |
2,87 m |
| Prześwit |
0,4 m |
| Masa |
16-18 ton |
| Osiągi | |
| Prędkość |
60 km/h |
| Zasięg pojazdu |
500 km |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Brody (głęb.) |
1,2 m |
| Rowy (szer.) |
2,0 m |
| Kąt podjazdu |
60% |
| Przechył boczny |
30% |
| Dane operacyjne | |
| Wyposażenie | |
| pokładowy zestaw urządzeń łączności wewnętrznej FONET, system samoobrony Obra-3C, SSP-1C z 12 wyrzutniami granatów kalibru 81 mm | |
| Użytkownicy | |
| Polska, Ukraina | |
Historia
edytujPojazd został skonstruowany w odpowiedzi na potrzebę wozu dowodzenia dla Dywizjonowego Modułu Ogniowego Regina samobieżnych armatohaubic Krab. Początkowo w 2004 roku wóz dowodzenia systemu kierowania ogniem Azalia zabudowano na kołowym transporterze Ryś, który jednak nie został przyjęty w szerszym zakresie na uzbrojenie Wojska Polskiego[1]. W 2008 roku Wojska Lądowe zdecydowały wykorzystać na potrzeby wozów dowodzenia przebudowane podwozia wycofywanych haubic samobieżnych 2S1 Goździk, produkowanych wcześniej przez Hutę Stalowa Wola (HSW) na licencji radzieckiej[1]. Głęboka przebudowa pojazdów została opracowana przez Centrum Produkcji Wojskowej HSW we współpracy z niemiecką firmą FFG (Flensburger Fahrzugbau GmbH), która opracowała nowoczesny zespół napędowy G4 typu powerpack (silnik ze skrzynią biegów i osprzętem), hydrostatyczny układ przeniesienia napędu i stanowisko kierowcy[1]. W ten sposób powstał pojazd nazwany przez producenta Lekkie Podwozie Gąsienicowe (LPG), określany też od pierwszego zastosowania jako WD/WDSz[1].
Pierwszy prototyp LPG został ukończony w 2009 roku i zaprezentowany na salonie MSPO we wrześniu tego roku[1]. W kolejnym roku zamontowano na nim wyposażenie wersji dowódczo-sztabowej, z którym pomyślnie ukończył badania typu w 2011 roku[1]. Pierwsze trzy wozy dowodzenia (prototyp WDSz i dwa WD) zostały przekazane armii 30 listopada 2012 roku, w składzie pierwszego modułu dywizjonowego haubic Krab[1]. Do 2017 roku 11 Mazurski Pułk Artylerii otrzymał etatowe 11 pojazdów (2 WDSz dowódcy i szefa sztabu dywizjonu i 9 WD dowódców baterii i plutonów ogniowych)[1]. Do 2024 roku mają być dostarczone dalsze 44 pojazdy, w tym 4 WDSz[1]. Do końca 2021 roku dostarczono ogółem 37 pojazdów[2].
Kilka pojazdów przekazano Siłom Zbrojnym Ukrainy wraz z haubicami Krab podczas inwazji Rosji wiosną 2022 roku[3].
W 2019 roku zaprezentowano dla moździerza samobieżnego M120G demonstrator pojazdu z zawieszeniem hydropneumatycznym firmy Horstman[4]. Dalszy rozwój LPG zakłada zastosowanie ulepszonego układu jezdnego z sześcioma kołami nośnymi w miejsce siedmiu, z trzema kołami podtrzymującymi na każdej z burt, i tym samym rezygnację z elementów podwozia 2S1 na rzecz nowo wykonanych[4]. Zwiększy to masę pojazdu z 18 do 21 ton, ale przy tym zostanie zmniejszona pracochłonności i koszty wykonania pojazdu[4].
Opis
edytujKonstrukcja pojazdu opiera się na podwoziu produkowanych w HSW licencyjnych haubic samobieżnych 2S1 Goździk[1]. W jego konstrukcji wykorzystano dolną część tzw. „wannę”, z odkupowanych od wojska podwozi wycofywanej haubicy Goździk razem z kołami jezdnymi, napędowymi i napinającymi, a wyższa przednia płyta i nadbudówka zostały wykonane na nowo w HSW z blach pancernych grubości 10 mm[1]. Podwozie posiada 7 par kół jezdnych. Zawieszenie kół jezdnych, niezależne, oparte na wahaczach i wałkach skrętnych. Tzw. „wanna” była dodatkowo od wewnątrz wzmacniana opancerzeniem ze stali ARMOX i podwyższana pod zabudowę wozów dowodzenia lub przystosowana do instalacji systemu wieżowego moździerza Rak[5] [a].
Wprowadzone w latach 80. XX wieku, rosyjskie wozy automatycznego dowodzenia artylerią 1 W12 Maszyna, używane w wojsku polskim, zbudowane na siedmiokołowym podwoziu MT-LBu, identycznym z Goździkiem, były „dawcą organów” – elementów układów jezdnych i zawieszenia – dla nowych Lekkich Podwozi Gąsienicowych, budowanych też na kupowanych podwoziach 2S1 z uszkodzonym układem jezdnym i zwieszeniem[6]
Największą różnicą, w stosunku do protoplasty 2S1, poza wyglądem kadłuba, jest zastosowany system napędowy. Napęd stanowi chłodzony cieczą, 6-cylindrowy silnik wysokoprężny MTU 6V199 TE20 o mocy 260 kW[7] i maksymalnym momencie obrotowym 1730 Nm[8]. Jednostka napędowa sprzężona jest z automatyczną przekładnią LSG-1000[8] marki ZF Friedrichshafen AG. Zespół napędowy w postaci power-packa[9] umieszczony jest z przodu pojazdu, co poprawia bezpieczeństwo załogi oraz usprawnia serwisowanie. Pomimo stosunkowo niewielkiej masy (16-17 t.)[8] pojazd nie posiada zdolności pływania[9]. Podwozie posiada możliwość zainstalowania systemu wieżowego, osadzonego w tylnej części kadłuba.
Wersje
edytujArtyleryjski Wóz Dowodzenia WD – wóz dowódczy na podwoziu gąsienicowym[7]. Artyleryjskie wozy dowodzenia przeznaczone są do realizacji przedsięwzięć w zakresie przygotowania i kierowania ogniem, rozwijania punktów dowodzenia, pozyskiwania i opracowywania danych o warunkach strzelania oraz informacji rozpoznawczych, niezbędnych do rażenia obiektów przeciwnika. Wozy te zapewniają samodzielne działanie plutonów ogniowych w systemie dowodzenia i kierowania ogniem. W przypadku zniszczenia Wozu dowodzenia dowódcy kompanii wsparcia, Wozy dowodzenia dowódców plutonów ogniowych przejmują jego zadania[10]. Wóz wyposażony jest w:
- informatyczno-elektroniczny system kierowania ogniem Topaz[10],
- uzbrojenie pokładowe w postaci karabinu maszynowego 7,62 UKM-2000 zamontowanego na obrotnicy (zapas 2000 nabojów)[1],
- przyrządy obserwacyjne do prowadzenia obserwacji w dzień i w nocy dla dwóch członków załogi, w tym dowódcy[10],
- urządzenie filtrowentylacyjne oraz system obrony przed bronią ABC[10],
- system samoobrony Obra-3C SSP-1C z 12 wyrzutniami granatów kalibru 81 mm[1],
- system przeciwpożarowy w przedziale silnikowym i układ tłumienia wybuchu w przedziale załogowym[10],
- środki łączności wewnętrznej i zewnętrznej oraz wyposażenie teleinformatyczne wraz z odbiornikiem GPS[10].
Pojazd wchodzi w skład Dywizjonowego Modułu Ogniowego (DMO) Regina dla armatohaubic AHS Krab[11]. Kadłub pojazdu zapewnia ochronę balistyczną na poziomie I wg STANAG 4569[10].
Wóz Dowódczo-sztabowy WDSz – wóz dowódczo-sztabowy. Wozy dowódczo-sztabowe i dowódcze przeznaczone są do zapewnienia miejsc pracy dowódcy dywizjonu, szefowi sztabu, dowódcy baterii i dowódcy plutonu ogniowego oraz współpracujących z nimi osób funkcyjnych, wspomagania informatycznego procesów planistyczno-decyzyjnych w systemie dowodzenia i kierowania ogniem dywizjonu, oraz utrzymywania łączności[12]. Wóz wyposażony jest w:
- pokładowy zespół agregatu prądotwórczego[12],
- urządzenie filtrowentylacyjno-klimatyzacyjne[12],
- system samoobrony pojazdu Obra-3 SSP-1[12],
- system przeciwpożarowy i tłumienia wybuchu KIDDE-DEUGRA[12],
- uzbrojenie pokładowe w postaci karabinu UKM-2000 zamontowanego na obrotnicy[12],
- dwa ogrzewacze Air Top EVO 5500[12],
- pokładowy zestaw urządzeń łączności wewnętrznej FONET oraz łączność zewnętrzna[12],
- wyposażenie teleinformatyczne wraz z odbiornikiem GPS[12],
- informatyczno-elektroniczny system kierowania ogniem Topaz[12].
Pojazd wchodzi w skład Dywizjonowego Modułu Ogniowego (DMO) Regina dla armatohaubic AHS Krab[11]. Kadłub pojazdu zapewnia ochronę balistyczną na poziomie I wg STANAG 4569[10].
M120G – nośnik gąsienicowy prototypu automatycznie ładowanego moździerza kalibru 120 mm[13].
Wóz ewakuacji medycznej, gąsiennicowy transporter sanitarny[14].
Uwagi
edytuj- ↑ Andrzej Kiński w opracowaniu Zmodyfikowane podwozie gąsienicowe do moździerza Rak i wozów dowodzenia – nowa propozycja Huty Stalowa Wola twierdzi, że do budowy jednego LPG wykorzystywano 2 podwozia 2S1.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m Kiński 2021 ↓, s. 13-14.
- ↑ Tomasz Dmitruk. Modernizacja Wojsk Lądowych 2021-2035. „Nowa Technika Wojskowa”. 9/2022, s. 17, wrzesień 2022. Magnum-X. ISSN 1230-1655.
- ↑ Maksim Panasovskyi: Ukrainian Armed Forces for the first time showed how command and staff vehicles for AHS KRAB artillery systems work. gagadget.com, 28 lipca 2022. [dostęp 2022-09-17]. (ang.).
- ↑ a b c Kiński 2021 ↓, s. 17-18.
- ↑ Kolejna odmiana Raka? Nie tylko [online], defence24.pl, 9 listopada 2021 [dostęp 2024-06-23] (pol.).
- ↑ Zanim powstał Krab: Jak polska zbrojeniówka zdobyła Goździka [online], defence24.pl, 26 grudnia 2022 [dostęp 2024-06-25] (pol.).
- ↑ a b KT, Armatohaubica kalibru 155 mm Krab [online], defence24.pl, 9 grudnia 2012 [dostęp 2014-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-24] (pol.).
- ↑ a b c HSW, Wozy dowódczo-sztabowe (WDSz) i dowódcze (WD) [online], Huta Stalowa Wola S.A. [dostęp 2014-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-24] (pol.).
- ↑ a b e-RAPORT MSPO 1/2009 – Stalowowolskie nowości MSPO [online], Altair, 31 sierpnia 2009 [dostęp 2014-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-24] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h Artyleryjski wóz dowodzenia AWD na podwoziu gąsienicowym [online].
- ↑ a b Pierwszy moduł Regina [online], www.milmag.pl [dostęp 2021-01-21] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h i j Wóz dowódczo-sztabowy / dowódczy na podwoziu gąsienicowym [online] [dostęp 2021-01-21] [zarchiwizowane z adresu 2019-12-03].
- ↑ Moździerze samobieżne M120G/M120K [online], Huta Stalowa Wola S.A. [dostęp 2024-07-31] (pol.).
- ↑ Bartłomiej Kucharski, MSPO 2024: HSW S.A. prezentuje wóz ewakuacji medycznej na podwoziu LPG [online], Wydawnictwo militarne ZBIAM, 4 września 2024 [dostęp 2024-10-15] (pol.).
Bibliografia
edytujLinki zewnętrzne
edytuj- Dane techniczne moździerza SMG 120 mm Rak w serwisie producenta. hsw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)].
- Wozy dowódczo-sztabowe (WDSz) i dowódcze (WD) w serwisie producenta
- Składowisko wozów 1W12 Maszyna dawców organów dla LPG w HSW