Lejkówka miseczkowata
Lejkówka miseczkowata (Clitocybe catinus (Fr.) Quél.) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
lejkówka miseczkowata |
| Nazwa systematyczna | |
| Clitocybe catinus (Fr.) Quél. Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2 5: 215 (1872) | |
Systematyka i nazewnictwo
edytujPozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clitocybe, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1838 r. Elias Fries, nadając mu nazwę Agaricus catinus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu Lucien Quélet w 1872 r.[1]
- Agaricus catinus Fr.
- Clitocybe catinus var. magnispora Raithelh. 1996
- Clitocybe infundibuliformis var. catina (Fr.) Costantin & L.M. Dufour 1891
- Clitocybe infundibuliformis var. catinus (Fr.) Konrad & Maubl. 1937
- Infundibulicybe catinus (Fr.) Harmaja 2003
- Omphalia catina (Fr.) Quél 1886
- Omphalia catinus (Fr.) Quél. 1886[2].
Aleksander Zalewski w 1948 r. nadał mu polską nazwę głąbik miseczkowaty, Władysław Wojewoda w 2003 r. zmienił ją na lejkówka miseczkowata[3]
Morfologia
edytujŚrednica 2–9(11) cm, kształt początkowo miseczkowaty, później lejkowaty, na koniec talerzowaty z wgłębieniem na środku, ale bez garba. Powierzchnia czasami biaława, ale zwykle jasnobrązowa lub bladopłowa do kremowoochrowej. Brzeg pofalowany, u starszych okazów nieco prążkowany i nieco higrofaniczny[4].
Zbiegające na trzon, dość gęste, z międzyblaszkami, kremowe[4].
Wysokość 3–6 cm, grubość do 1 cm, cylindryczny, dołem rozszerzający się, elastyczny, pełny, rzadko gąbczasty. Powierzchnia naga, podstawa z filcowatą grzybnią[4].
Biały, gąbczasty, cienki, twardy, włóknisty. Zapach słaby, nieco grzybowy, migdałowy, smak lekko gorzki[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki jasnokremowobiałe, 6,5–8,5 × 4,5–6 µm, eliptyczne, gładkie[4].
- Gatunki podobne
Morfologicznie podobne są: lejkówka liściowa (Citocybe phyllophila), lejkówka żółtobrązowa (Infundibulicybe gibba), lejkówka czerwonawa (Bonomyces sinopica), gąsówka rudawa (Paralepista flaccida). Podobny zapach ma Infundibulicybe geotropa (lejkówka okazała)[4].
Występowanie i siedlisko
edytujLejkówka miseczkowata występuje w Ameryce Północnej, Europie i Japonii. Najwięcej stanowisk podano w Europie[5]. W Polsce do 2003 r. znane były tylko 2 stanowiska; w Puszczy Zielonka, podane przez A. Zalewskiego i w Wielkopolskim Parku Narodowym, podane przez S. Domańskiego. Według W. Wojewody częstość występowania i stopień zagrożenia tego gatunku nie są znane[3].
Grzyb naziemny występujący wśród traw w lasach liściastych. Owocniki tworzy zwykle od września do listopada[3].
Znaczenie
edytujNaziemny grzyb saprotroficzny. Jest grzybem jadalnym[3], ale średniej wartości[4]. Lepiej go nie zbierać w celach spożywczych ze względu na możliwość pomyłki z trującymi gatunkami lejkówek (np. lejkówką liściową), tym bardziej że jest nieco gorzkawy[4].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-12-23] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2022-12-23] (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f g h Schüsselförmiger Trichterling [online], 123 pilzsuche [dostęp 2022-12-23] (niem.).
- ↑ Występowanie Clitocybe catinus na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-12-23] (ang.).
emn