Lejkówka liściowa

Lejkówka liściowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	incertae sedis
Rodzaj	lejkówka
Gatunek	lejkówka liściowa
	Nazwa systematyczna
	Clitocybe phyllophila (Pers.) P. Kumm; Führ. Pilzk. (Zwickau): 122 (1871)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Lejkówka liściowa (Clitocybe phyllophila (Pers.) P. Kumm.) – gatunek grzybów z rzędu pieczarkowców (Agaricales)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clitocybe, Incertae sedis, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1801 r. Persoon nadając mu nazwę Agaricus phylophilus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1871 r. P. Kumm., przenosząc go do rodzaju Clitocybe^[1].

Niektóre synonimy naukowe^[2]:

Agaricus cerussatus Fr. 1821
Agaricus phyllophilus Pers. 1801
Agaricus phyllophilus Pers. 1801 var. phyllophilus
Agaricus pithyophilus Fr. 1838
Clitocybe cerussata (Fr.) P. Kumm. 1871
Clitocybe pithyophila (Fr.) Gillet 1874
Lepista phyllophila (Pers.) Harmaja 1976

Nazwę polską podał Stanisław Chełchowski w 1898 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten ma też inne nazwy: bedłka liściowa, bedłka naliściowa, bedłka świerkowa, lejkorodek pachnący^[3].

Morfologia

Kapelusz

Średnicy 3–10 cm, najpierw wypukły, później płaski, na koniec z wgłębieniem, nigdy jednak nie lejkowaty. Brzeg powyginany, długi czas pozostaje podwinięty. Powierzchnia błyszcząca, gładka, biaława lub kremowa. Jest higrofaniczny,podczas wilgotnej pogody zmienia kolor na szarożółty lub białobrązowawy, najciemniejszy przy brzegu. Starsze owocniki posiadają koncentrycznie ułożone bruzdy^[4]^[5].

Blaszki

Gęste, nieco zbiegające, najpierw białe, później brudnobiaławe^[6].

Trzon

Wysokość 3–7 cm, grubość 0,6–1,1 cm, walcowaty, czasami skręcony, sprężysty, u młodych owocników pełny, u starszych pusty lub watowaty. Powierzchnia biała lub brudnoochrowa. Charakterystyczne jest występowanie u podstawy trzonu białych strzępek grzybni^[4].

Miąższ

Biały, w stanie wilgotnym wodnistoszarobrązowawy. Zapach aromatyczny, czasami stęchły lub mączny^[5].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki, elipsoidalne, gładkie, bezbarwne, o średnicy 4–5 × 3–4 µm^[6].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Ameryce Północnej i w Europie^[7]. W Europie Środkowej gatunek dość częsty^[5], w Polsce pospolity^[8].

Rośnie na ziemi w lasach iglastych, lasach liściastych i mieszanych, zwłaszcza pod bukami. Pojawia się od sierpnia do października^[3].

Znaczenie

Saprotrof^[3]. Grzyb trujący (zatrucia muskarynowe), zjedzony w większych ilościach powoduje niebezpieczne zatrucia^[6].

Gatunki podobne

Jest wiele białawych lejkówek i innych, podobnych gatunków grzybów. Są one trudne do odróżnienia.

lejkówka biaława (Clitocybe candicans) – jest mniejsza, i nie pachnie anyżem^[4]
lejkówka jadowita (Clitocybe rivulosa) – ma mączny smak, blaszki bardziej zbiegające, a na kapeluszu charakterystyczne plamy^[4].
kępkowiec białawy (Lyophyllum connatum) – ma mączysty zapach i rośnie kępkami przy drogach leśnych. Ma bardzo gęste blaszki^[4]
bruzdniczek największy (Clitopilus prunulus). Jego blaszki daleko zbiegają na trzon i różowieją z wiekiem. Miąższ ma silnie mączysty zapach^[8].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Index Fungorum. [dostęp 2020-05-13]. (ang.).
↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
↑ ^a ^b ^c Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.
↑ ^a ^b ^c Aurel Dermek: Grzyby znane i mniej znane. Warszawa: Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, 1988, s. 186. ISBN 83-09-01196-2.
↑ Rogers Mushrooms. [dostęp 2013-03-24].
↑ ^a ^b Marek Snowarski: Grzyby. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-776-4.

[if-1] Index Fungorum. [dostęp 2020-05-13]. (ang.).

[sf-2] Species Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).

[checklist-3] Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.

[wag-4] Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.

[Gminder-5] Andreas Gminder: Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej. 2008. ISBN 978-83-258-0588-3.

[Demek-6] Aurel Dermek: Grzyby znane i mniej znane. Warszawa: Państ. Wydaw. Rolnicze i Leśne, 1988, s. 186. ISBN 83-09-01196-2.

[7] Rogers Mushrooms. [dostęp 2013-03-24].

[snowarski-8] Marek Snowarski: Grzyby. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-776-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]