László Kovács (filmowiec)
László Kovács (ur. 14 maja 1933 w Cece, zm. 22 lipca 2007 w Beverly Hills) – węgiersko–amerykański operator filmowy, który wywarł wpływ na rozwój amerykańskiej nowej fali lat 70., współpracując z takimi reżyserami, jak Peter Bogdanovich, Richard Rush, Dennis Hopper, Norman Jewison i Martin Scorsese.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód | |
| Współmałżonek |
Audrey (1984–2007; jego śmierć) |
| Lata aktywności |
1964–2007 |
Laureat nagrody specjalnej Amerykańskiego Stowarzyszenia Operatorów Filmowych 2002 za całokształt twórczości[1]. W 1998 na festiwalu Camerimage w Toruniu odebrał nagrodę za całokształt twórczości[2].
Życiorys
edytujUrodził się w Cece na Węgrzech jako syn Julianny i Imre Kovácsów[3]. W latach 1952–1956 studiował w Akademii Teatralnej i Filmowej w Budapeszcie[4]. Podczas powstania węgierskiego w 1956 razem z Vilmosem Zsigmondem na bieżąco filmował rozgrywające się wydarzenia[5]. Po zdławieniu rewolucji przez wojska radzieckie razem uciekli na Zachód, przewożąc taśmy z nakręconymi scenami[2]. Kovács wyemigrował do Stanów Zjednoczonych i przez następne 10 lat pracował głównie jako technik w laboratoriach telewizyjnych[2][6].
Przełomowe w jego karierze okazały się filmy z końca lat 60. – Swobodny jeździec i Pięć łatwych utworów[7]. Był autorem zdjęć do kilkudziesięciu filmów, w tym tak znanych jak Papierowy księżyc (1973), Szampon (1975), Pogromcy duchów (1984) czy Miss Agent (2000)[8].
Zasiadał w jury konkursu głównego na 59. MFF w Wenecji (2002).
Życie prywatne
edytuj22 lipca 2007 Kovács zmarł na raka trzustki w swoim domu w Beverly Hills w Kalifornii w wieku 74 lat. W chwili śmierci Kovács był od 23 lat żonaty ze swoją żoną Audrey. Miał dwie córki Juliannę i Nadię oraz wnuczkę Mię[9][10].
Filmografia
edytuj| Rok | Tytuł | Reżyser |
|---|---|---|
| 1964 | Pocałuj mnie szybko! (Kiss Me Quick!) | Peter Perry |
| 1965 | The Wonderful World of Girls | |
| 1966 | The Notorious Daughter of Fanny Hill | |
| Single Room Furnished | Matt Cimber | |
| A Smell of Honey, a Swallow of Brine! | Byron Mabe | |
| 1967 | Aniołowie Piekieł (Hells Angels on Wheels) | Richard Rush |
| 1968 | A Man Called Dagger | |
| The Savage Seven | ||
| Dzieci miłości (Psych-Out) | ||
| Żywe tarcze (Targets) | Peter Bogdanovich | |
| Lila (Mantis in Lace) | William Rotsler | |
| 1969 | Mark of the Gun | Wally i Walter Campos |
| Blood of Dracula’s Castle | Al Adamson, Jean Hewitt | |
| Swobodny jeździec (Easy Rider) | Dennis Hopper | |
| Ów chłodny dzień w parku (That Cold Day in the Park) | Robert Altman | |
| 1970 | Rozróba (The Rebel Rousers) | Martin B. Cohen |
| Pięć łatwych utworów (Five Easy Pieces) | Bob Rafelson | |
| Uciekający punkt (Getting Straight) | Richard Rush | |
| Alex w Krainie Czarów (Alex in Wonderland) | Paul Mazursky | |
| 1971 | Małżeństwo młodego maklera giełdowego (The Marriage of a Young Stockbroker) | Lawrence Turman |
| Ostatni film (The Last Movie) | Dennis Hopper | |
| 1972 | No i co, doktorku? (What’s Up, Doc?) | Peter Bogdanovich |
| Król Marvin Gardens (The King of Marvin Gardens) | Bob Rafelson | |
| A Reflection of Fear | William A. Fraker | |
| 1973 | Śliska sprawa (Slither) | Howard Zieff |
| Jego najlepszy numer (Steelyard Blues) | Alan Myerson | |
| Papierowy księżyc (Paper Moon) | Peter Bogdanovich | |
| 1974 | Huckleberry Finn | J. Lee Thompson |
| Dla Dobra Pete’a (For Pete’s Sake) | Peter Yates | |
| Szaleni detektywi (Freebie and the Bean) | Richard Rush | |
| 1975 | Szampon (Shampoo) | Hal Ashby |
| Ostatnia miłość (At Long Last Love) | Peter Bogdanovich | |
| 1976 | Baby Blue Marine | John D. Hancock |
| Harry i Walter jadą do Nowego Jorku (Harry and Walter Go to New York) | Mark Rydell | |
| Nickelodeon | Peter Bogdanovich | |
| 1977 | New York, New York | Martin Scorsese |
| 1978 | F.I.S.T. | Norman Jewison |
| Paradise Alley | Sylvester Stallone | |
| 1979 | Butch i Sundance – Lata młodości (Butch and Sundance: The Early Days) | Richard Lester |
| Ludzka słabość (The Runner Stumbles) | Stanley Kramer | |
| 1980 | Bicie serca (Heart Beat) | John Byrum |
| Inside Moves | Richard Donner | |
| 1981 | Legenda o samotnym jeźdźcu (The Legend of the Lone Ranger) | William A. Fraker |
| 1982 | Frances | Graeme Clifford |
| Zabawka (The Toy) | Richard Donner | |
| 1984 | Frances | Graeme Clifford |
| Pogromcy duchów (Crackers) | Louis Malle | |
| 1985 | Maska (Mask) | Peter Bogdanovich |
| 1986 | Orły Temidy (Legal Eagles) | Ivan Reitman |
| 1988 | Mały Nikita (Little Nikita) | Richard Benjamin |
| 1989 | Nic nie mów (Say Anything...) | Cameron Crowe |
| 1991 | Okruchy wspomnień (Shattered) | Wolfgang Petersen |
| 1992 | Marzyciele, czyli potęga wyobraźni (Radio Flyer) | Richard Donner |
| Rubin z Kairu (Ruby Cairo) | Graeme Clifford | |
| 1994 | Karate Kid IV: Mistrz i uczennica (The Next Karate Kid) | Christopher Cain |
| Selekcjoner (The Scout) | Michael Ritchie | |
| 1995 | Uwolnić orkę 2 (Free Willy 2: The Adventure Home) | Dwight H. Little |
| Psychopata (Copycat) | Jon Amiel | |
| 1996 | Mężowie i żona (Multiplicity) | Harold Ramis |
| 1997 | Mój chłopak się żeni (My Best Friend’s Wedding) | Paul Hogan |
| 1998 | Jack Frost | Troy Miller |
| 2000 | Wróć do mnie (Return to Me) | Bonnie Hunt |
| Miss Agent (Miss Congeniality) | Donald Petrie | |
| 2002 | Dwa tygodnie na miłość (Two Weeks Notice) | Marc Lawrence |
Przypisy
edytuj- ↑ László Kovács Awards. AllMovie. (ang.).
- ↑ a b c Dennis Schaefer, Larry Salvato: Masters of Light: Conversations with Contemporary Cinematographers. University of California Press, 1986, s. 311. ISBN 978-0-520-05336-6.
- ↑ László Kovács Biography (1933?-). Filmreference.com. (ang.).
- ↑ Bob Fisher: Laszlo Kovacs, ASC... It’s a Wonderful Life. International Cinemaographers Guils, 1998. (ang.).
- ↑ AP i inni, Cinematographer Laszlo Kovacs dies at 74 [online], „The Hollywood Reporter”, 24 lipca 2007 (ang.).
- ↑ László Kovács. Internet Encyclopedia of Cinematographers. (ang.).
- ↑ László Kovács Biography. AllMovie. (ang.).
- ↑ László Kovács. Rotten Tomatoes. (ang.).
- ↑ Dennis Mclellan: Laszlo Kovacs, 74; cinematographer shot key New Hollywood films such as 'Easy Rider'. „Los Angeles Times”, 2007-07-24. (ang.).
- ↑ Douglas Martin: Laszlo Kovacs, Cinematographer, Dies at 74. „The New York Times”, 2007-07-26. (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- László Kovács w bazie IMDb (ang.)
- László Kovács w bazie Filmweb